Iako ga mediji i književna javnost najbolje znaju kao oca inspektora Kurta Valandera, švedski prozni i dramski autor Hening Mankel smatra se perjanicom među takozvanim skandinavskim noir pisacima, koji su proteklih decenija stekli svjetsku slavu i značaj romanima koji obiluju filmskom neizvjesnoću i čije su centralne figure puni mana i problematični, ali ubedljivi protagonisti, smješteni u kontest važnih društvenih tema. Uz Mankela, tu su Arnaldur Indridason sa Islanda, Norvežanin Ju Nesbe i autor trilogije “Milenijum” Stig Lašon iz Švedske.
Mankel je preminuo prije dva dana u Geteborgu, u 68. godini. Za sobom je ostavio oko 40 djela, proznih i dramskih, knjiga za djecu, prodatih u više od 40 miliona primjeraka.
Mankel, valjda u skladu sa sa svojim temperamentom, ali i godištem, nudi prozu smirenijeg tona i nešto nižeg intenziteta nego što je Lašonova i Nesbeova, a zaplete smješta u krajolike tipične za filmove Ingmara Bergmana, što ne treba da čudi jer je pisac bio oženjen Evom Bergman, kćerkom proslavljenog reditelja.
To svakako nije osnov za pokudu; naprotiv, opšti ton njegovih detektivskih misterija sasvim je u skladu sa često morbidnim ubistvima sa kojima Valander mora da se izbori, ali je takođe u saglasju sa predočenom naravi glavnog junaka. Kod Mankelovog Valandera nema zavodljivog cinizma ili brzopoteznog šarma junaka Nesbeove i Lašonove proze - nasuprot njima, Valander je mrzovoljan, nedruštven i rezigniran, kontemplacijama i strahovima od smrti i starosti sklon policijski inspektor. Mankela su jako iritirali pokušaji čitalaca da nađu elemente i tragove njegovog u životu književnog junaka Valandera. Ipak, paralele postoje. Mankel je rođen u Stokholmu, majka ga je, zajedno sa dvojicom braće i sestrom, napustila, nakon čega se porodica sa ocem sudijom seli u Sveg, malu zajednicu na sjeveru Švedske.
Kroz sudsku praksu svog oca, Mankel saznao dosta o krivičnim predmetima u malom gradu, ne mnogo različitim od onih koje Valander istražuje u Istadu. Kao i autorova majka, Valander je neodgovorni roditelj koji napušta dijete, s tim što se njegovi književni junaci ipak opet sastaju i mire.Iako ga mediji i književna javnost najbolje znaju kao oca inspektora Kurta Valandera, švedski prozni i dramski autor Hening Mankel smatra se perjanicom među takozvanim skandinavskim noir pisacima, koji su proteklih decenija stekli svjetsku slavu i značaj romanima koji obiluju filmskom neizvjesnoću i čije su centralne figure puni mana i problematični, ali ubedljivi protagonisti, smješteni u kontest važnih društvenih tema. Uz Mankela, tu su Arnaldur Indridason sa Islanda, Norvežanin Ju Nesbe i autor trilogije “Milenijum” Stig Lašon iz Švedske.
Mankel je preminuo prije dva dana u Geteborgu, u 68. godini. Za sobom je ostavio oko 40 djela, proznih i dramskih, knjiga za djecu, prodatih u više od 40 miliona primjeraka.
Mankel, valjda u skladu sa sa svojim temperamentom, ali i godištem, nudi prozu smirenijeg tona i nešto nižeg intenziteta nego što je Lašonova i Nesbeova, a zaplete smješta u krajolike tipične za filmove Ingmara Bergmana, što ne treba da čudi jer je pisac bio oženjen Evom Bergman, kćerkom proslavljenog reditelja.
To svakako nije osnov za pokudu; naprotiv, opšti ton njegovih detektivskih misterija sasvim je u skladu sa često morbidnim ubistvima sa kojima Valander mora da se izbori, ali je takođe u saglasju sa predočenom naravi glavnog junaka. Kod Mankelovog Valandera nema zavodljivog cinizma ili brzopoteznog šarma junaka Nesbeove i Lašonove proze - nasuprot njima, Valander je mrzovoljan, nedruštven i rezigniran, kontemplacijama i strahovima od smrti i starosti sklon policijski inspektor. Mankela su jako iritirali pokušaji čitalaca da nađu elemente i tragove njegovog u životu književnog junaka Valandera. Ipak, paralele postoje. Mankel je rođen u Stokholmu, majka ga je, zajedno sa dvojicom braće i sestrom, napustila, nakon čega se porodica sa ocem sudijom seli u Sveg, malu zajednicu na sjeveru Švedske.
Kroz sudsku praksu svog oca, Mankel saznao dosta o krivičnim predmetima u malom gradu, ne mnogo različitim od onih koje Valander istražuje u Istadu. Kao i autorova majka, Valander je neodgovorni roditelj koji napušta dijete, s tim što se njegovi književni junaci ipak opet sastaju i mire.
Izvan evropske egocentričnosti
Mankel je živio između Stokholma i Maputua, glavnog grada Mozambika, gdje je bio umjetnički direktor amaterskog Teatra Avenida.
“Došao sam u Afriku sa jednim ciljem: htio sam da vidim svijet izvan perspektive evropske egocentričnosti”, napisao je u eseju za “Njujork tajms” u 2011. “Mogao sam da odaberem Aziju ili Južnu Ameriku. Završio sam u Africi, jer je avionska karta je bio najjeftinija”.
Iako Afrika je rijetko glavna pozadina Mankelovih romana, ipak, njeno prisustvo govori o njegovoj osjetljivosti na loš tretman neevropskih imigranata u prosvećenoj Švedskoj. Veliki dio zarade od romana Mankel je uložio u humanitarne svrhe - 15 miliona švedskih kruna za izgradnju sela za djecu beskućnike u Mozambiku samo je jedna od njegovih akcija.
Bonus video:
