Tomi Smit i Džon Karlos su prije 50 godina bili ono što danas simbolizuje Kolin Kapernik, američka NFL zvijezda - borci za ljudska prava, za prava crnaca, ili afro-amerikanaca. U još teža i složenija vremena...
Na današnji dan prije tačno pola vijeka dogodio se monumentalni trenutak u istoriji sporta i olimpizma.
Nakon trke na 200 metara u finalu Olimpijskih igara u Meksiku, Smit, osvajač zlata, i Norman, osvajač srebra, na pobjedničkom postolju su podiglu ruku sa stisnutom pesnicom kako bi simbolično ukazali na diskriminaciju tamnopute populacije u SAD 60-ih godina prošlog vijeka.
Smitu i Karlosu nije oprošten bunt - po povratku u SAD su suspendovani, a zatim i izbačeni iz američke atletske reprezentacije. Mnogo godina kasnije su prepoznati kao heroji, pa im je, tako, ispred Univerziteta San Hose podignut spomenik.
Na trećem mjestu pobjedničkog postolja bio je jedan bijelac - Piter Norman, Australijanac.
On je stajao mirno, ali je podržao Smita i Karlosa, čak ih je prije nego što su krenuli na ceremoniju proglašenja pobjednika savjetovao da navuku po jednu crnu rukavicu, koja je bila, takođe, simbol borbe za ravnopravnost crnačke populacije u SAD.
Norman je, poput njih dvojice, na trenerci nosio natpis "Olimpijski projekt za ljudska prava", kao poziv za borbu protiv diskriminacije.
Podržati tamnoputog čovjeka u Australiji je, tih godina, bio veliki grijeh, jer je u to vrijeme rasizam bio veliki problem, naročito odnos bijelaca prema domorocima - Aboridžinima. U Australiji je tada na snazi bila i neka vrsta ublaženog aparthejda, pa je Normanova podrška izazvala reakciju političkog establišmenta.
Norman je, takođe, bio izbačen iz nacionalnog tima, zabranjeno mu je da se bavi sportom, a Olimpijski komitet Australije ponudio mu je posao ukiliko osudi istup američkih atletičara. On je to odbio.
Australija mu se za života nije službeno izvinila - umro je 2006. godine, a njegov kovčeg na sahrani nosili su Džon Karlos i Tomi Smit!
Bonus video:
