“Dobro slušaj o čemu nej kazuje, zbog rastanka on cvili i tuguje
Od kad sam iz trstenika otrgnut, mojim bolom čitav svijet je zapljusnut.
Tražim srce slomljeno zbog rastanka da o čeznji pričamo bez prestanka.
Od korijena svog ko bude odvojen, žudi da mu opet bude pripojen.
S kim god da sam, ja patim i žalujem, i sa sretnim i nesretnim drugujem.
Ko se sa mnom sretne misli drug mi je, a do mojih tajni doći ne umije.
Moja tajna mome jadu blizu je, još da ima ko da to razumije...”
Ne znam da li sam u utorak veče u KIC-u “Budo Tomović” čula ove poznate Rumijeve stihove iz “Mesnevije”, sačinjene od 27.000 distiha kroz koje se provlači čovjekova težnja za ponovnim sjedinjavanjem sa Bogom. Ne znam, ali uživala sam, zajedno sa prepunom salom u koncertu sufijske muzike i tradicionalnom plesu derviša kojima je podgoričku publiku častio Turski kulturni centar “Junus Emre”. Uprkos nesnosnoj vrućini i gužvi, jer mnogi zainteresovani nisu imali gdje da sjednu, publika je sa velikom pažnjom i interesovanjem pratila nešto što se ne viđa svaki dan.
Koncert ansambla “Akis”, koji predvodi Doan Dikmen u pratnji Alija Tana, umjetnika na instrumentu nej, Gozde Ćolak, ritam umjetnice, Džanfeze Gunduz, umjetnice na instrumentu kemenće i Džanera Džana, umjetnika na instrumentu kanun učinio je da makar na sat i kusur vremena publika “ode” do Konje, u kojoj je radio, stvarao i skončao Dželaledin Mevlana Rumi (čije ime znači Ljubav i ushićeni let u beskrajnost), jedan od najvećih persijskih sufi mudraca i pjesnika, zbog kojeg se derviši širom Bliskog Istoka i dan-danas vrte u krug.
Sufijska muzika i derviški ples trebalo bi da izazovu meditativno stanje prožeto ljubavlju prema Bogu. Ova vrsta muzike sadrži neke od najsuštinskijih elemenata klasične istočnjačke i prevashodno služi kao pratnja za pjesme Rumija i drugih sufijskih pjesnika. U muzici seme (obreda) glavni bubnjar obično ima najistaknutije mjesto. Prate ga mali talambasi i cimbala; melodiju obezbjeđuju trščana svirala, nej, žičani instrumenti i glas. Riječi, pa čak i slogovi pjesme, povezani su sa muzičkim dionicama.
Kao što je nej u Rumijevom stihu otrgnut od trstenika, tako i njegov žalosni zvuk simbolizuje dušu koja je oslobođena materijalnog svijeta i koja kroz ljubav teži sjedinjenju sa Bogom. Zato derviški ples počinje zvukom neja, pri čemu derviši zbacuju svoje crne odore, koje simbolišu materijalni svijet i u bijelim odorama počinju transedentalni ples sjedinjavanja sa Bogom.
Za taj dio, vrhunac večeri, bili su zaslužni derviši mevlevijskog reda (semazeni) Metin Erkuš i Ibrahim Birlikaj.
Mistična ceremonija sjedinjavanja sa Bogom počinje molitvom za Mevlanu i stihovima iz Kurana, nakon čega se derviši međusobno pozdravljaju da bi nakon toga zbacili svoje crne ogrtače (koji predstavljaju pokrov - materijalni svijet) i uz naklon i zvuke neja započeli transcendentnu rotaciju u kojoj postepeno uzdižu ruke ka nebesima, uz pratnju muzičara... Sve to se ponavlja nekoliko puta da bi se na kraju sve opet završilo molitvom. Derviši se vrte van vremena i bez napora. To je ekstatični ples predavanja, koji ipak odlikuje izuzetno usredsređena disciplinovanost i potpuni trijumf zanosa nad sopstvenim tijelom.
Zaista mističan doživljaj koji je remetilo neprestano oglašavanje mobilnih telefona, škljocanje njihovih kamera i sijevanje njihovih bliceva...
Bonus video:
