Programom „Kompozitorke iz sjenke“ Kulturno-informativni centar „Budo Tomović“ obilježiće večeras Međunarodni dan žena, 8. mart. Ovim programom podsjeća se da su umjetnice kroz vjekove bile u sjenci svojih uspješnih muževa, braće i učitelja te da njihova djela nijesu mogla lako naći put do javnosti. Riječ je o događaju koji osvjetljava muzičku poetiku autorki 19, 20. i 21.vijeka: Melani Bonis, Sesil Šaminad, Alme Maler, Klare Šuman, Ljubice Marić, kao i crnogorskih kompozitorki Tatjane Prelević, Nine Perović i debitantkinje Slobodanke-Bobane Dabović. Tatjana Prelević, koja posljednje dvije decenije živi i stvara u Njemačkoj, za “Vijesti” govori o ženama u muzici, svom radu i evropskoj muzičkoj sceni.
Kako komentarišete simbolični naziv koncerta “Kompozitorke iz sjenke”?
Transformacija položaja žene tokom posljednjih dvjesta godina je zaista fascinirajuća. Ako život predstavlja igru svjetlosti i sjenke, mi kao žene u ovom trenutku sigurnim koracima napuštamo sjenku i sa mnogo samopouzdanja u sopstvene vrijednosti i kvalitete, prihvatajući pravila životne igre, izlazimo na svjetlost.
U Crnoj Gori, u okruženju, vrlo je malo koncertnih programa koji su posvećeni kompozitorkama? Zašto su zanemareni ovakvi projekti?
Mislim da Crna Gora uopšte ima malo projekata koji su posvećeni savremenoj muzici i savremenim kompozitorima. Moje ponovno pojavljivanje na crnogorskoj muzičkoj sceni je želja da svojim znanjem, kontaktima i iskustvom koje sam stekla na Zapadu tu scenu obogatim.
Kao neko ko već duže od dvije decnije živi i stvara u Njemačkoj, možete li nam reći kakva je situacija na evropskim scenama?
Ovakva vrsta muzike pripada, u svakom slučaju, i na evropskim scenama, odabranoj publici i ne može se reći da je to nešto što može da puni stadione i ogromne sale, ali se, ipak, u velikim evropskim sredinama, u avangardu mnogo više ulaže jer je takva vrsta umjetnosti kao refleksija i ogledalo društva u kome je nastala od neprocjenjive vrijednosti. Vrlo je bitno da umjetnost bude slobodna i neopterećena spregama institucija, akademizma i društvenih normi da bi, mijenjajući pravila, usmjeravala svijest društvene zajednice.
Vaš kompozicioni opus obuhvata djela za solo, kamerni ansambl i orkestarska djela, kao i muzički teatar. U svoj muzičkoj raznovrsnosti, šta Vas najviše izaziva, čime ste najviše okupirani?
Mene jako zanima muzički teatar, tako da elemente teatra unosim u sve sentence svoje muzike, čak i tamo gdje je u konvenciolnom smislu nema, u instrumentalnu muziku.
Vaša djela izvodili su renomirani ansambli i solisti, poput “Nomos kvarteta”, ansambl “Polihimnia“, “Integral“,“Novi ansambl“... Koji ansambl, koji ambijent priželjkujete za svoje kompozicije?
Svakom kompozitoru je veliko zadovoljstvo sarađivati sa dobrim ansamblima i muzičarima i to je za njihov razvoj i karijeru jako bitno. Međutim, ima mnogo slučajeva iz iskustva gdje se i od amatera ili mladih neiskusnih muzičara može isto tako umjetnički profitirati.
Kao aktivna članica Društva za savremenu muziku u Hanoveru, 2010. inicirali ste projekat "Pisma iz domovine”,koji je imao za cilj promociju muzike, umjetnosti i književnosti iz bivše Jugoslavije.
Pa, ja sam kao neko ko je potekao iz jedne sredine koja ima stvarno mladu muzičku tradiciju uvijek imala jaku potrebu da preispitam i suprostavim našu tradiciju tradiciji evropske kulture i muzike da bi jedna od druge bile obogaćene. Mislim da je to apsolutno moguće uz, naravno, dužno postovanje muzičke tradicije Zapadne Evrope. Mi ni u kom slučaju ne treba da se krijemo. Samo tako ćemo izgraditi, istina nešto kasnije, ali ne i nekvalitetnije, muzičku tradiciju koja će nas dovesti u ravnopravan položaj sa ostalim kulturnim sredinama. Zato smo osnovali jednu organizaciju koja se zove “New Configuration” i koja se posvećuje kulturno- političkoj razmjeni između zemalja ex Jugoslavije i zemalja Zapadne Evrope. Mi pozivamo umjetnike sa naših prostora da sarađuju sa kolegama sa zapada i obrnuto.
Sa svojom koleginicom, kompozitorkom Snežanom Nešić, osnovali ste ansambl “Urwerk” koji se uglavnom bavi izvođenjem predstava muzičkog teatra. Možete li nam približiti ovo Vaše angažovanje?
To je ansambl koji se sastaje da bi zajedno sa studentima i afirmisanim umjetnicima iz Njemačke i zemalja ex - Jugoslavije sproveo ove ideje o kojima sam prethodno govorila. Veliko mi je zadovoljstvo sarađivati sa tako fantastičnim kolegama.
Bonus video:
