Kad se sredinom 90-ih pojavio na književnom polju svojim romanima “Prošrenje područja borbe“ i “Elementarne čestice“, Mišel Uelbek odmah je postao predmet oštrog javnog sporenja. Predmet sporenja bili su Uelbekovi stavovi (ili: stavovi koje je iznosio u svojim knjigama), njegova navodna islamofobija, prezir prema šezdesetosmaškom establišmentu, te njegova porezna evazija.
Na drugom i ozbiljnijem novou, Uelbekove knjige bile su povod za poetička sporenja. O podijeljenim mišljenjima, kao i o filmskim ostvarenjima u kojima se Uelbek pojavljuje u posljednjih godinu dana, u jednom glumeći samog sebe, a u drugom Pola - pisca, piše za Jutarnji list, književnik i filmski kritičar Jurica Pavičić.
“Uelbek je postao na krilima političkih kontroverzi svojevrsna kulturna ikona, a tom statusu do neke je mjere pomoglo i to što se sakrio u Irsku pred dugom rukom francuskih poreznika. Tu vrstu tabloidne popularnosti prepoznali su i filmaši. Tako su se unutar proteklih godinu dana pojavila dva filma u kojima Uelbek - glumi.
Prvi od njih je 'Otmica Mišela Uelbeka', film francuskog režisera Gijoma Nikloa koji je dokudramska mistifikacija istinitog događaja iz 2011, kada je Uelbek na tri dana nestao bez traga, a onda se iz čistog mira pojavio i tvrdio da su ga trojica muškaraca otela zbog otkupnine i potom pustila.
Novi film u kojem Uelbek glumi pisca Pola potpisuje dvojac Gistav Kervern i Beno Delepin
Niklo prepričava piščevu verziju događaja, a Uelbek glumi samog sebe s dozom autoironije kojoj se ne može poreći šarm.
U filmu, pisac samog sebe prikazuje kao napornog dosadnjakovića, seksualnog ovisnika, toliko egocentričnog i mušičavog da ga na kraju ni otmičari ne mogu trpjeti. Film je, dakako, pun tipičnih Uelbekovih uboda protiv fetiša i kulture vladajuće lijevo-liberalne srednje klase.
Tako u filmu slušamo i piščev otrovno-zabavni ekspoze protiv IKEA-e i nordijskog dizajna”.
Drugi film, snimljen ove godine, u kojem se Uelbek pojavljuje kao glumac je “Near Death Experience“ francusko-belgijskog dvojca Gistava Kerverna i Benoa Delepina, koji je stekao kultni status crno-bijelim nadrealističkim road moviejem “Aaltra“ (2004) i njegovim nastavkom “Avida“ (2006).
“U 'Near Death Experienceu' pisac glumi glavnog i zapravo jedinog junaka Pola, koji jednog dana odlazi na ono što je rekreacijski fetiš francuske srednje klase - vikend-bicikliranje u planine. Cijeli film Pol/Uelbek tumara južnjačkim kršem i kroz monologe pretresa životnu filozofiju... Produkcijski, 'Nerar Death Experience' je film koji izgledao kao da je koštao manje od koktela nakon vlastite premijere. Jeftina videokamera 87 minuta prati Uelbeka u crvenom trikou kroz makiju i garig, a pisac najveći dio filma u kameru govori ispovjedne monologe kojima nominalno nije autor, pa nije jasno koliko ih je sukreirao. Poetički, 'Near Death Experience' filmofile će najviše podsjetiti na 'Gerry' Gasa Van Santa u kojem takođe jedini lik sam tumara pustoši. 'Gerry' je - međutim - ipak puno bolji film”, zaključuje Pavičić.
Nastavljač francuske tradicije refleksivniog romana ili...
“Na jednoj su strani oni koji ga smatraju originalnim romansijerom - misliocem, nastavljačem francuske tradicije refleksivnog romana, a na drugoj oni kojima kod Uelbeka smeta nemar prema kompoziciji, tezičnost, izvedbena površnost, sklonost da likove pretvara u personifikacije ideologema. Lično, pripadam drugoj grupi: Uelbek mi je kao pisac temeljito odbojan. Ali postoji kod Uelbeka nešto što mu se ne može osporiti. To 'nešto' sročio je jedan britanski kritičar kad je napisao: 'U današnjem svijetu, za pisca nije poražavajuće ako je napisao najgoru knjigu. Za pisca je porazno ako je napisao knjigu jednako dobru kao i sve te stotine drugih. A Uelbek nije takav pisac”, piše Pavičić.
Bonus video:
