Istorijska knjiga slavnog britanskog istoričara ser Maksa Hejstingsa „Katastrofa I - Evropa ide u rat 1914“ i „Katastrofa II - 1914. - početak kraja“ po izboru listova Independent, Financial Times, Observer, Times Literary Supplement i Spectator bila je knjiga godine (2013.) u Velikoj Britaniji. Uoči stogodišnjice tog događaja Hejstings je pokušao da objasni kako je rat izbio i šta je sve zadesilo milione ljudi tokom prvih mjeseci borbi. Knjige je objavila Laguna u prevodu Nenada Dropulića.
Evropa se 1914. godine upustila u prvi čin samospaljivanja u dvadesetom vijeku - u sukob koji se tada nazivao Veliki rat. Po mišljenju ser Maksa Hejstingsa obilni dokazi potvrđuju da Austrija i Njemačka moraju ponijeti najveći dio odgovornosti za sukob. Iako je uslijedila neizmjerna tragedija, Hejstings strastveno pobija „pjesnički“ stav da pobjeda nije bila vrijedna žrtava. Suštinski važna za slobodu Evrope, tvrdi Hejstings, bila je pobjeda nad kajzerovom Njemačkom.
Hejstings opisuje kako je francuska vojska krenula u borbu kroz netaknute seoske predjele obučena u crveno-plave uniforme, predvođena starješinama na konjima, uz lepršanje zastava i muziku vojnih orkestara. Najkrvaviji dan čitavog rata na zapadnom frontu bio je 22. avgust 1914, kada je poginulo 27.000 Francuza. Četiri dana kasnije, kod Le Katoa, Britanci su poveli izuzetnu bitku protiv nastupajućeg neprijatelja, jednu od posljednjih takvih bitaka u istoriji. U oktobru su uz užasne žrtve odbranili savezničku liniju od masivnog njemačkog napada u Prvoj bici kod Ipra.
Hejsting takođe opisuje i surove borbe u Srbiji, Galiciji i istočnoj Pruskoj, u kojima su do Božića Njemci, Austrijanci, Srbi i Rusi jedni drugima nanijeli više od tri miliona žrtava.
Knjiga „Katastrofa“ nudi odgovor na ogromno i fascinantno pitanje: „Šta se to dogodilo u Evropi 1914. godine?“ i to čini kroz izuzetnu mješavinu svjedočanstava brojnih državnika i generala, seljaka, domaćica i običnih vojnika iz sedam zemalja. Njegova priča razbija mitove i donosi neke zaprepašćujuće i kontroverzne sudove i pokazuje da rat nije samo blato, žica, rovovi i čelični šljemovi. Ovom neizmjerno snažnom knjigom, napisanom sočnim jezikom, prožetom ironijom i natopljenom snažnim moralnim zgražavanjem, Hejstings bez napora oslikava zamršene uzroke i povode, kao i sami početak Prvog svjetskog rata. Hejstings je vrstan vodič kroz taj neobični grozničavi suton iz kog je Evropa skliznula u tamu.
Ser Maks Hju Mekdonald Hejstings, britanski novinar, voditelj i vodeći vojni istoričar, rođen je 1945. godine. Po završenim studijama na elitnim univerzitetima postao je strani dopisnik BBC-a i Ivning standarda. Izvještavao je iz 60 zemalja i 11 ratova. Bio je glavni urednik Dejli telegrafa i Ivning standarda. Titulu viteza dobio je 2002. godine. Autor je 14 knjiga, uglavnom o Drugom svjetskom ratu („Pakao“), i brojnih televizijskih dokumentarnih emisija. Dobitnik je mnogih književnih i novinarskih nagrada. Živi u Hangerfordu, u pokrajini Berkšir.
Bonus video:
