“Traktat o slikarstvu” knjiga Leonida Šejke, jednog od osnivača i glavnih teoretičara Mediale, doživjela je nedavno ponovno izdanje kod čačanskog “Gradca”.
Za ovu knjigu, Šejka je dobio godišnju nagradu Nolita 1965. godine, a svojevremeno je Danilo Kiš o knjizi “Traktat o slikarstvu” zabilježio da je u njoj “težnja za cjelovitošću osnovna opsesija, u kojoj se strasno traga za sintezom klasičnog i modernog.”
Kroz poglavlja “Mala istorija cjelovitosti” (Stanje cjelovitosti i Razlaganje cjelovitosti) “Elementi slike” (Iluzionizam, Okolina slike, Likovna tema, Predmetnost, Strukturalnost) i “Ka integralnoj slici”, Šejkin “Traktat o slikarstvu” govori o odnosu tradicije i savremenosti sa idejama koje su aktuelne i u vremenu koje dolazi.
Šejka je, kako napominje u predgovoru urednik izdanja Branko Kukić, bio stvaralac koji je svijet umjetnosti posmatrao na specifičan način. Naime, njegova osnovna misao bila je ideja o “tradiciji budućnosti” tj. o postojanju sveobuhvatne niti koja povezuje prošlost i budućnost, zbog čega se nijedna ni druga ne mogu shvatiti, uklopiti i izgraditi bez uzajamnog povezivanja. Na prvi pogled ovo je paradoksalno i prividno konzervativno mišljenje, ali evolucija ideja čovjekovog napretka upravo podrazumijeva takvu putanju. U tome je, u stvari, smisao tradicije. Na tom putu Šejka je zapazio da uvijek kada se ova nit prekine dolazi do entropije, do nagomilavanja suvišnosti. Kao da u ovom odnosu prošlog, sadašnjeg i budućeg postoji nekakva mjera koja je u osnovi Sveta, ali mjera koje se s vremena na vrijeme gubi. Šejka je to sublimisao parabolom Grad - Đubrište - Zamak, koju u jednom svom zapisu upoređuje sa Danteovim Paklom - Čistilištem - Rajem, želeći time da naglasi da ta parabola ima metafizičko značenje.
“Slikarstvo je”, navodi Šejka u knjizi “Traktat o slikarstvu”, “po svojoj prirodi takva duhovna disciplina, takva vrsta umjetnosti koja operiše sa fenomenima vidljivosti i opipljivosti, dakle sa takvom vrstom fenomena koji se u iskustvu mogu najlakše provjeriti kao realni, stvarni i materijalni. Oči koje su se u renesansi otvorile prema materijalnom svijetu bile su u pravom smislu slikarske oči. Slikarstvo je tako postalo avangarda istraživačkog duha, prethodnica egzaktnog ispitivanja i posmatranja pojava u materiji i egzaktnog istraživanja zakona u pojavama. U prostor slike uplivala je matematička zakonitost, predmeti i bića prvo secirani pa ponovo sastavljeni. Leonardo je slikarstvo proglasio za nauku”.
Leonid Šejka je bio beogradski slikar ruskog porijekla, mistik, filozof i disident, jedan od osnivača i glavni teoretičar umjetničke grupe Mediala. Šejkine slike su produhovljene, tajanstvene i sa mnogo simbola, imaju izrazitu individualnost i lako su prepoznatljive. Bio je nadahnut renesansom i, posebno, holandskim majstorima sedamnaestog vijeka, ali je koristio i elemente nadrealizma i enformela. Mada kritičan prema zapadnoj umjetnosti dvadesetog vijeka, nagovijestio je neke njene pravce u svojim likovnim eksperimentima - posebno neodadu, pop-art i konceptualnu umjetnost. Umro je 1970, sa samo trideset i osam godina, ali je ostavio iza sebe mnogo slika i crteža, kao i razvijene teorije o umetnosti i metafizici, okultnom i ezoteričnom.
Bonus video:
