Veliki jugoslovenski i srpski pjesnik, akademik Miodrag Pavlović preminuo je u u 86. godini, u njemačkom gradu Tutlingenu kod Štutgarta, u kojem je živio posljednjih godina sa porodicom.
Rođen 28. novembra 1928. godine u Novom Sadu, Pavlović je završio Medicinski fakultet u Beogradu 1954. godine, a bavio se poezijom, esejistikom i prevodilaštvom. Bio je redovni član Srpske akademije nauka i umetnosti od 1985. godine, a dopisni od 1978. Početkom 60-ih bio je direktor Drame Narodnog pozorišta u Beogradu, a potom do sredine 80-ih urednik u izdavačkoj kući “Prosveta”. Bio je član i potpredsjednik Srpskog PEN kluba, član Savjeta Ateljea 212, član redakcije Dela, Književnosti, Književnih novina…
Pažnju je privukao zbirkom poezije “87 pesama” 1952. godine kojom je unio nov ton u dotadašnju, uglavnom soc-realističku poeziju. Zapažene su i njegove pjesničke knjige “Stub sećanja“, “Oktave“, “Mleko iskoni“, “Velika Skitija“, “Hododarje“, “Zavetine“, “Vidovnica“, “Divno čudo“, “Ulazak u Kremonu“... Prekretničkom se smatra “Antologija srpskog pesništva (od XIII do XX veka)“ u kojoj je Pavlović prvi put napravio kontinuitet u srpskoj poeziji unoseći u taj izbor najstarije pjesnike.
Miodrag Pavlović je utemeljivač modernog senzibiliteta srpskog pjesništva. Knjigom „87 pesama“ je sa Vaskom Popom predstavljao pravu revoluciju koja je postavila osnove za modernizaciju pjesničkog izraza. Oba pjesnika vezuje težnja ka stvaranju velikih, koherentnih cjelina, ka epskoj cjelovitosti, povratak mitu, nacionalnoj i regionalnoj, evropocentričnoj osnovi našeg kulturnog bića. Pavlović i Popa su ti pjesnici prevratnici kojima je pjesnički jezik bio najvažniji faktor modernizacije poezije i u tome su ostvarili velike rezultate. Zbog toga iza obojice stoji cijela plejada sljedbenika. Zbirka „87 pesama“ je pokazala i fragmentarnost pjesničkog bića, modernu razorenu sliku svijeta, kao i specifičnosti novog pjesničkog jezika koji je odraz unutrašnjih konfuznih stanja. Pavlović će u „87 pesama“ kazati: „treba ponovo pronaći nadu“ i „sačuvati čovečnost po svaku cenu“. To je zahtjev da se, svemu uprkos, svijetu kaže da, kako je to definisao i Ivan V. Lalić, pred kraj života. Pavlović se u poeziji pokazuje kao nasljednik Eliota, ali i Jejtsa i Paunda kao vrhova evropskog pjesništva.
Kako su kritičari nebrojano puta primijetili, Pavlovićeva poezija duboko zalazi u nacionalnu istoriju i nacionalni mit, u slovenski svijet prošlosti, ali i grčki svijet i u biblijska vremena. Put u prošlost kod njega nije ni bjekstvo od sadašnjosti ni mitomanstvo, već zdrav, racionalan i stvaralački - o njoj govori odmjereno i smireno, kakav je i sam bio. U stihovima Miodraga Pavlovića isprepletani su istorija, filozofija, umjetnost, mitologija, sa neuobičajenim poetskim slikama i metaforama, kojima se tumači savremeni svijet i čovjek u njemu. Pjesma je, po njegovom mišljenju, odbrana čovjeka u svijetu haosa i destrukcije, zla i stradanja, i istovremeno poziv na plemenitost i očovječenje.
Među knjigama eseja izdvajaju se “Osam pesnika“, “Poezija i kultura“, “Poetika modernog“, “Poetika žrtvenog obreda“, “Govor o ničem“, “Hram i preobraženje“.
Pavlovićeve pjesme i eseji prevođeni su na mnoge jezike, a u Njemačkoj je zastupljen u prvoj antologiji moderne srpske poezije, nazvanoj prema njegovom stihu “Pesma pomera brda“.
Dobitnik je, između ostalog, Evropske nagrade za poeziju njemačkog grada Minstera, kao i međunarodne Petrarkine nagrade. Dobitnik je i Oktobarske nagrade Beograda (1963, 1991), Sedmojulske nagrade (1988), Nolitove nagrade (1987), nagrada “Todor Manojlović” (1993), “Jovan Dučić” (1996), “Desanka Maksimović” (1997), Povelje za životno djelo (1997), Vukove nagrade (1998), kao i francuskog Ordena književnosti i umjetnosti (1985).
O njegovoj poeziji do sada je objavljeno pet knjiga iz pera Radomana Kordića, Časlava Đorđevića, Bogdana A. Popovića i Zlate Kocić.
Pavlović je sahranjen u Tutlingenu, gdje je živio sa suprugom Marlenom, sa kojom je imao dvije kćerke Kristinu i Jasminu.
Pisac Milovan Danojlić povodom smrti Pavlovića kazao je: “Napustio nas je jedan od graditelja ljepote i dostojanstva književne umjetnosti XX vijeka. Miodrag Pavlović se pojavio među predvodnicima otvaranja naše poezije, i kulture uopšte, prema velikom svijetu, u času kada se za to, pored dara i zvanja, tražila i izvjesna hrabrost. Jedna od najumnijih naših glava, modernista s osloncem u nacionalnoj tradiciji, kao pjesnik, esejista i antologičar, djelom i riječju borio se za visoka mjerila pjevanja i mišljenja, koja su se, u međuvremenu, pomutila i srozala. Upoređeno s tekućim stanjem stvari, vrijeme u kojem se pojavio Miodrag Pavlović prikazuje nam se kao Periklovo doba naše kulture. Posljednji put, razgovarali smo, telefonom, početkom maja, on iz Njemačke, ja iz Francuske. Odlagao je, zbog lošeg zdravstvenog stanja, redovnu posjetu Beogradu, ne gubeći nadu u dobru budućnost grada prema kojem je, u poeziji i životu, gajio živu, u istoriji utemeljenu, ljubav”.
Pjesnik i kritičar Petar Pajić povodom odlaska velikog pjesnika kazao je da “pjesnik ne umire, jer iza njega ostaje ono što se zove duh”.
“Njegova poezija, i uostalom svaka njegova riječ, iskazana kroz pjesmu ili esej, ne može se pomjeriti. Vrijeme je nemoćno. On je bio među prvima koji su nam pokazali moderne puteve duha”.
Vito Marković, pjesnik i prozni pisac, esejista i antologičar, kazao je da je Miodrag Pavlović bio pjesnik tih, oprezan, mudar, nenametljiv.
“Kao pjesnik i antologičar, svojim modernim lirskim mjerilima, postao je naše vrijeme. Družili smo se. Bili smo prijatelji. Razgovarali o svemu, pa i smrti. Pitao sam ga šta poslije smrti više voli - pepeo ili ono drugo.
Odgovorio je: 'Pepeo, pepeo'. Tiho je živio, tiho je i otišao, kao neko ko je skoro uvijek bio u slozi sa samim sobom.”
“Njegova poezija ne može se pomjeriti. Vrijeme je nemoćno. On je bio među prvima koji su nam pokazali moderne puteve duha”, kazao je pjesnik Petar Pajić
Bonus video:
