Shoegaze i dream-pop su u svojoj biti opozitni primarnoj ulozi rock and rolla: da se ostane budan do samog jutra u zabavnom društvu uz pomoć živahnog tempa i ritma gitarske buke. Ova pragmatična vrijednost rock muzike nudila je dinamični doživljaj stvarnosti koji se razlikovao od monotone svakodnevice od koje su bježali tinejdžeri i adolescenti i upravo u tome se satojala njena senzacionalnost.
Nasuprot ovom shvatanju rock muzike u kojem je ključ pažnje slušaoca na idealnom spoju ritma i melodije, shoegaze i dream-pop autori su pristupili ovim elementima minimalizujući dinamičnost muzike u paletu razvučenih melodija i ritmova.
Upravo zbog toga nastanak ovih žanrova nije potekao iz mejnstrim muzike koja je obilovala sličnom formom - baladom, nego iz svijeta undergrounda - post-punka u kojem se buka isčitavala prije kao psihodelični saundskejp nego nešto što treba da održi publiku budnom.
Eskapistički zvuk benda privukao je pažnju ”Creation Recordsa” pa za njih objavljuju 1991. godine prvijenac ”Just for a Day”
Ipak, korijeni ovih strategija se mogu naći u ranim šezdesetim kada je Fil Spektor, kao jedan od najzačajnijih producenata svoje generacije, uspio da izgradi osobeni saundskejp zvani ”zvučni zid”.
Sa orekstracijama koje su odzvanjale reverbom, hitovi koje je Spektor producirao nazivajući ih ”simfonijama za djecu”, ostavili su duboki trag na generaciju autora koji su u drugoj polovini 80-ih u njima pronašli izbavljenje od beživotne muzike 80-ih: zbog toga je i bilo očekivano da prvi taktovi pjesme ”Just Like Honey” Jesus and Mary Chain sa kojim počinje istorija ovih žanrova bude citat Spektorove najznačajnije pjesme ”Be My Baby” grupe The Ronettes.
Nakon škotskih Jesus and Mary Chain i Cocteau Twins, cijelu Britaniju je zapljusnuo talas shoegazea koji su predvodili My Bloody Valentine, Ride i naravno Slowdive. Nastali u gradu poznatom po istoimenom velikom festivalu, Ridingu, Slowdive su sačinjavali Rejčel Gosvel (vokal, gitara), Nil Halsted (vokal, gitara), Nik Čaplin (bas), dok su se za bubnjevima smjenjivali brojni muzičari sve do dolaska Sajmona Skota koji je svirao na prva dva albuma.
Eskapistički zvuk benda privukao je pažnju ”Creation Recordsa” pa za njih objavljuju 1991. godine prvijenac ”Just for a Day”. Iako se pojavio u vrijeme kada se štampa okretala od shoegazea, smatrajući da je vrijeme ovog žanra prošlo, oni su ostvarili relativni uspjeh kod publike. Radikalnijeg gitarskog zvuka nego kasniji albumi, ”Just for a Day” je njihov najdosljedniji shoegaze: često podcjenjivan u odnosu na ”Souvlaki”, on je zapravo apsolvirao gitarsku ambijentalnost žanra.
Slojevita kakofonija njihovih gitara, koja je tokom karijere postajala sve kontrolisanija, polako se transformisala u ogoljenu melanholiju sazdanu od melodijskih minijatura
Veliki preokret za Slowdive je uslijedio drugim albumom koji im je obezbjedio kultni status u Britaniji i značajno mjesto u istoriji popularne muzike. ”Souvlaki” (1993) je posljednji veliki shoegaze album nakon kojeg je žanr bio definitivno zbrisan dolaskom novih brit-pop bendova. Album se otvara vrlo polako i intenzivno pjesmom ”Alison”: u prvim stihovima je srž Slowdive poetike: ”Listen close, and don't be stoned/ I'll be here in the morning/ Cause I'm just floating/ Your cigarette still burns/Your messed-up world will thrill me”.
Uspostavljajući ovu scenu sa atmosferom koja proizlazi iz teksta koliko i iz same muzike slušalac se indentifikuje sa Elison koja izgubljena u vremenu i prostoru obitava u nekoj mračnoj sobi obuzeta melanholijom.
Ova meta-pjesma u kojoj kao da se sama muzika obraća Elison dok levitira oko nje brišući granice realnosti i sna, tuge i sreće, stapajući ove suprotnosti u jednu kompleksnu emocionalnu katarzu. ”Souvlaki” ipak nije album na kojem riječi imaju veliku važnost.
Oslanjajući se na magiju nerazumljivog pjevanja ili izmišljenog jezika (koji je karakterisao Cocteau Twins ili kasnije Sigur Ros), Slowdive ne pridaju previše značaja samim vokalima: glas se gubi u izmaglici gitarske buke na jedan jedinstven način: to su i dalje distorzični gitarski rifovi, ali njihov noise, iako blizak Sonic Youth-u, je vrlo nježan i eteričan. ”Souvlaki” je unutrašnji monolog različitih emocija, zamagljeno ogledalo osjećanja koja nisu bila dovoljno dramatična za mejnstrim.
”Souvlaki” nam otkriva još jednu povezanost Slowdivea sa eksperimentalnom muzikom. Naime, na njemu je tri pjesme producirao njihov veliki uzor Brajan Ino, što jasno govori da je njihov konačni cilj bio uvijek zajednički. Dok je Ino upotrebom sintisajzera pokušao da prokrči put ka ambijentalnoj prirodi muzike, Slowdive su to radili sa gitarama. Iako su koristili različite strategije oni su imali isto razumjevanje materije: muzika treba da ovaploti samo biće čovjeka i njegovo nenarativno biće preslika u zvuk koju su romantičari definisali kao ”apsolutnu muziku”.
Uspostavljajući ovu scenu sa atmosferom koja proizlazi iz teksta koliko i iz same muzike slušalac se indentifikuje sa Elison koja izgubljena u vremenu i prostoru obitava u nekoj mračnoj sobi obuzeta melanholijom
Sa trećim albumom ”Pygmalion” (1995) Slowdive su pošli još dalje. Prepustivši se čarima apstraktne muzike, u potpunosti su krenuli putem ambijentalne elektronike. Eksperimentalan u jednom zrelom smislu, ”Pygmalion” je kroz saundskejp sintisajzera, lupova i semplova u potpunosti odstupio iz svijeta pop muzike krenuvši u pravcu inventivnog modernističkog zvučnog dizajna. Sintetišući rock muziku sa elektronikom, ovaj album je najavio sve ono što su kasnije Yo La Tengo, Fleming Lips i Radiohead radili krajem 90-ih, ali upravo zbog toga što je bio ispred svog vremena Slowdive je ostao bez starih fanova koji su očekivali još jedan gitarski ep. Bend se nakon toga raspao a Halsted i Gosvel su ubrzo nakon toga formirali Mojave 3.
I dok je Fil Spektor ehoizirani zvuk postizao reverbacijom cijelog benda i orkestra, Slowdive su to uradili sa raspršenim zvukom gitara koji su, propušteni kroz bojne gitarske pedale, odzvanjali nebeskim prizvukom. Spektorov ”zvučni zid” je transcedentirao gitare u anđeoski hor koji je kripto-religiozno pratio Rejčelov i Nilov sanjivi vokal. Gotovo svaka njihova pjesma djeluje kao katarzično prosvjetljenje u kojem je slušalac pročišćen vatrenom snagom ehoizirane buke. Slojevita kakofonija njihovih gitara, koja je tokom karijere postajala sve kontrolisanija, polako se transformisala u ogoljenu melanholiju sazdanu od melodijskih minijatura.
Stapajući tako Spektora sa poetikom The Velvet Undergrounda, Slowdive je jedan od onih bendova čiju muziku iznova otkrivate u momentima nesanice i letargije. Sentimentalnost ovog benda ipak ih nikada ne vodi na stranputicu patetike: njihov muzika je uravnotežena deskripcija ”stanja” a ne ”drame”, pa je kao poetika jedan kontinuirano ravan patos, zbog čega široj publici može uz nedistinktivnu strofa-refren strukturu djelovati isuviše jednolično.
Shoegaze, koji je dobio ime po tome što su članovi bendova na koncertima zurili stalno u svoje cipele, bio je kratkog daha (razlog za taj naziv nije samo zbog introspetivnosti autora, već i prosta činjenica da se ta vrsta muzike dosta oslanjala na efekte gitarskih pedala). Dolaskom grungea a kasnije i brit-popa koji su preuzeli primat nad gitarskom muzikom 90-ih, mnogi su bendovi nestali sa top lista, dok se Slowdive, u jeku ovih trenova, ne samo održao na površini indie pop scene, već je postao danas nezaobilazni topos svakog relevantnog poštovaoca nezavisne rock scene.
Bonus video:
