Pojedine sobe u Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija (ZIKS) bile su pretrpane, opšta atmosfera i odnosi među osuđenicima nijesu dobri i često je dolazilo do nasilja među njima.
To između ostalog piše u Izvještaju - Prava lica lišenih slobode u Crnoj Gori 2018, koji je u julu objavila Građanska alijansa.
Navodi se da je strktura ZIKS-a uređena po organizacionim jedinicama: Kazneno-popravni dom (KPD) Podgorica, Istražni zatvor Podgorica, Zatvor za kratke kazne, Zatvor u Bijelom Polju, Zdravstvena služba i Centar za obrazovanje kadrova.
Piše da kompletan ZIKS raspolaže sa 1.233 kreveta.
U Istražnom zatvoru je 284 kreveta, a 17. maja u tom dijelu boravilo je 239 osuđenika, u KPD ima 650 kreveta a tada je u boravilo 618 zatvorenika.
Istovremeno u Zatvoru za kratke kazne bilo je 132 osuđenika od 175 ležajeva, dok je u bjelopoljskom Zatvoru od 124 kreveta bilo popunjeno njih 79.
“U prethodnom periodu u pojedinim djelovima ZIKS-a, kao što je KPD, nalazilo se više osuđenih lica nego što je smještajnih kapaciteta. U pojedinim djelovima, kao na primjer u Zatvoru za kratke kazne, može se reći da je tokom posjeta pretrpanost bila na granici. Tokom dvogodišnjeg monitoringa ustanovili smo da su pojedine sobe bile pretrpane i da opšta atmosfera i odnosi među osuđenicima nijesu dobri, te da je često dolazilo do nasilja među osuđenim licima”, piše u Izvještaju.
Dodaje da se da, prema informacijama GA, u ZIKS-u radi 502 službenika - u obezbjeđenju 372, 44 su službenika tretmana, 51 u Sektoru za rad, 20 u Sektoru za zdravstvenu zaštitu i 15 koji su raspoređeni u Upravi ZIKS-a, na administrativnim i upravnim poslovima.
“Kada je u pitanju resocijalizacija i radni angažman, neophodno je da stanje bude značajno unaprijeđeno, posebno imajući u vidu činjenicu i podatke da se procenat povratnika kreće i do 50 odsto. Pojedina osuđena lica su nam saopštila da žele da budu radno angažovani i da su podnijeli molbu upravi, ali da nijesu bili angažovani jer nedostaju poslovi. Osuđena lica koja se nalaze u krugu KPD su nam kazali da njima nije dozvoljeno da budu radno angažovani van kruga a da u samom krugu nema dovoljno poslova. Pojedina lica su se žalila na to da im nije dozvoljeno da budu radno angažovani ukoliko primaju terapiju. Neophodno je da se poveća broj radno angažovanih lica i da se donesu mjere i planovi za unapređenje stanja i po pitanju resocijalizacije”.
Piše da Izvještaj predstavlja dvogodišnje nadgledanja poštovanja prava lica lišenih slobode, koji je dio projekta “Reforma sistema izvršenja krivičnih sankcija”.
Projekat je realizovala nevladina fondacija Građanska alijansa, uz podršku Ambasade Kraljevine Holandije.
Navodi se da je realizacija projekta počela 2016. godine: “Izvještaj je nastao nakon 22 monitoring posjete Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija (ZIKS), policijskim stanicama i Specijalnoj bolnici za psihijatriju”.
U ZIKS-u se izvršavaju krivične sankcije: kazna zatvora, kazna zatvora od 40 godina, kazna maloljetničkog zatvora, mjera bezbjednosti obaveznog liječenja alkoholičara, mjera bezbjednosti obaveznog liječenja narkomana, kao i mjera obezbjeđenja prisustva okrivljenog u krivičnom postupku - pritvor, a vrše se i psihijatrijska posmatranja i vještačenja”, piše u Izvještaju
Pod propao, jedan tuš i veš na prozorima
U tekstu GA piše da higijena i materijalni uslovi nijesu adekvatni u svim paviljonima i da posebno zabrinjava Paviljon A, gdje je smješten značajno veliki broj osuđenih lica u sobama (u jednoj je bilo čak 12 lica)...
“U jednoj sobi gdje je drveni patos daske su propale i neke od njih ispadaju, a kao takve mogu predstavljati rizik po bezbjednost ukoliko dođe do nesporazuma između osuđenih lica ali i prema službenicima. U istom paviljonu toaleti su zajednički, gdje je samo jedna tuš kabina bila u funkciji, zbog toga je neophodno renovirati i obezbijediti police za stvari i veći stepen privatnosti. Takođe, u svim djelovima zatvora smo primijetili da osuđena lica suše veš na prozorima, čime se svjetlost značajno smanjuje... Prilikom sušenja veša na prozorima koriste se konopčići koji mogu biti rizik za bezbjednost. Posebno zabrinjava i to što ne postoji adekvatan sistem rashlađivanja prostorija, i to posebno u sobama gdje je veliki broj osuđenih lica, gdje je dozvoljen jedan električni uređaj/ventilator. Primijetili smo tokom posjete da se u sobama i zajedničkim prostorijama puši. Na pojedinim otvorenim teretanama smo primijetili tegove koji mogu biti predmeti rizični za bezbjednost, te bi uprava zatvora trebalo da provjeri sve elemente i sprave koje se koriste u teretanama”.
Od ukupnog broja zatvorenika veoma mali broj su osobe sa invaliditetom, dok nije bilo javno deklarisanih pripadnika LGBT zajednice”
Bonus video:
