Vitamini su organske supstance koje su neophodne za održavanje zdravlja, rast i reprodukciju, a moraju biti unijeti kroz ishranu jer organizam nije sposoban da ih sam stvara ili ih stvara ali u nedovoljnim količinama.
Vitamine uglavnom unosimo uravnoteženom ishranom, bogatom voćem i povrćem. Međutim, vitamini se mogu unijeti i drugim putevima. Na primjer, crijevna flora (skup “dobroćudnih” mikroorganizama u crijevima) sintetiše vitamin K i biotin, dok se vitamin D može sintetizovati u koži uz pomoć sunčevih zraka.
Danas su vitamini dostupni i u sintetičkim formama pa se postavlja pitanje da li su sintetički vitamini bolji ili gori od prirodnih, odnosno da li sintetički vitamini mogu zamijeniti ulogu prirodnih vitamina koje unosimo ishranom? Odgovor svakako ne može biti “da” ili “ne”, budući da postoji više činjenica koje idu u korist i jednima i drugima.
Koliko je važna prirodna ishrana možda najviše svjedoči ishrana astronauta pri svemirskim misijama, gdje slanje oko pola kilograma neke hrane u svemir košta NASA-u oko 10 hiljada dolara, a astronautima dostavljaju svježe voće: jabuke, banane, narandže i sl.
Međutim, primjer koji ide u prilog sintetičkim vitaminima je suplementarno davanje AD kapi novorođenim bebama kao prevencija rahitisa, a AD kapi se takođe preporučuju i osobama starijim od 65 godina.
U suštini, poželjnije je uzimanje vitamina iz povrća i voća umjesto uzimanja sintetičkih vitamina. Kod sintetičkih vitamina tu su i razlike među proizvođačima, neki proizvodi imaju kvalitetnije hemijske oblike, ili su bolje upakovani tako da vitamini ne gube biološku vrijednost i sl.
Postoji, međutim i nekoliko izuzetaka gdje su se sintetički vitamini bolje pokazali od prirodnih. Folna kiselina na primjer se bolje resorbuje iz sintetičkih preparata nego iz hrane. Takođe, više studija ukazuje da se vitamin K bolje resorbuje i metaboliše iz sintetičkih preparata.
Kada se uzimaju vitamini, naročito suplementi, potrebno je voditi računa o preporučenim dnevnim dozama (RDA), količini vitamina koja se preporučuje za dnevni unos. Ove podaci se uglavnom mogu naći na poleđinama artikala ili u kuvarima. Važno je ne preći doze za vitamine “rastvorljive u mastima”. To su vitamini D, E, K, A. Za njih se vezuju ozbiljnija neželjena dejstva, dok su ostali vitamini “rastvorljivi u vodi” relativno bezbjedni, pogotovo vitamini B, i C gdje organizam višak unijete količine bezbjedno eliminiše iz organizma.
Bonus video:
