Smrtnost od raka dojke možemo smanjiti jedino redovnim pregledima

Rak dojke je najčešći zloćudni tumor kod žena. Rijetko se javlja prije 20. godine života, a najčešći je između 55. i 70. godine života. Ova bolest prijeti sve većem broju žena. Od raka dojke mogu oboljeti i muškarci, ali je rak dojke stotinu puta češći kod žena, nego kod muškaraca. Kako ne postoji način da bolest spriječimo, jedini je cilj otkriti je u početnoj fazi. Smrtnost od raka dojke možemo smanjiti jedino redovnim pregledima.

Najčešće dijagnostičke metode za otkrivanje raka dojke su:

• pregled i opipavanje promjena na dojci, pregled jetre i osjetljivost kičme na bol i lagani udarac;

• ultrazvuk dojki;

• mamografija;

• punkcija čvora na dojci i operaciona biopsija;

• krvna slika i količina enzima alkalne fosfataze;

• rendgenski snimak pluća i skeleta;

• scintigrafija jetre i kosti koja služi za otkrivanje radioaktivnih supstanci.

Šta je mamografija?

Mamografija je najefikasnija, neinvazivna, rendgenska metoda pregleda dojki, kod koje se koristi specijalno građen rendgenski aparat (mamograf), kojeg odlikuje posebno konstruisana rendgenska cijev koja emituje zrake male energije (oko 20kV). Mamografija je najbolji način za rano otkrivanje raka dojke kod žena starijih od 40 godina, a to je starosno doba u kojem učestalost raka dojke počinje naglo da raste. Kod žena starijih od 40 godina redovnim mamografskim pregledima rak dojke može se otkriti i do dvije godine prije nego što tumor toliko naraste da se može napipati. Metoda se po potrebi može raditi i ranije. Godine starosti ne ograničavaju primjenu mamografije, nego građa dojke. Dojke sa mnogo gustog, žljezdanog tkiva, kao što su kod mlađih žena, često su neprikladne za mamografske preglede. Sigurnost dijagnostike može biti svega 65%. To je i razlog da se kod mlađih žena češće radi ultrazvuk dojki. Sigurnost mamografije je međutim kod starijih žena visoka, oko 85%, a u kombinaciji s ultrazvukom iznosi i do 95%.

Pacijentkinje ne treba da se boje eventualnog zračenja jer moderni mamografski aparati zrače veoma malo. Takođe je bitno napomenuti da mamografija svojim zračenjem ne može izazvati rak dojke.

Kako da se spremite za mamografiju?

• Izbor termina: termin za obavljanje mamografskog pregleda bi trebalo da bude nakon završetka perioda mjesečne menstruacije;

• Na dan pregleda, ako je moguće, obucite odjeću (majicu ili džemper) koju možete lako skinuti, jer je za potrebe snimanja potrebno da gornji dio tijela bude otkriven;

• Prije pregleda, ispod pazuha ne nanosite puder, dezodorans, parfem, niti mlijeko za tijelo;

• Prije pregleda skinite nakit.

PARHS – Preventivne akcije u sektoru reproduktivnog zdravlja

Projekat PARHS koji finansira Evropska unija u okviru Programa prekogranične saradnje Srbija - Crna Gora, realizuju Dom zdravlja Nikšić i Dom zdravlja Raška u partnerstvu sa FORS Montenegro – Fondacijom za razvoj sjevera Crne Gore, Ministarstvom zdravlja Crne Gore, Domom zdravlja Berane, Domom zdravlja Pljevlja, Regionalnom razvojnom agencijom Sandžaka - SEDA i Domom zdravlja Novi Pazar. Projekat se realizuje u 5 opština u obje zemlje, Nikšić, Pljevlja, Berane, Novi Pazar i Raška, sa ciljem da doprinese unapređenju stanja reproduktivnog zdravlja kod žena u pograničnom regionu. Glavne aktivnosti projekta su nabavka medicinske opreme koja će se koristiti u domovima zdravlja, treninzi za medicinsko osoblje, kampanja podizanja nivoa svijesti, organizovanje pregleda, itd.

U okviru pomenute kampanje FORS Montenegro je izradio edukativne brošure čiji je cilj pružanje informacija o reproduktivnom zdravlju i podizanje nivoa svijesti žena o važnosti obavljanja preventivnih pregleda u cilju sprečavanja raka dojke i raka grlića materice.