"Čin ubistva" (The Act of Killing) režisera Džošue Openhajmera, dansko-norveško-britanske produkcije, otvara ovogodišnje izdanje Festivala filma o ljudskim pravima “Ubrzaj”. Radi se o dokumentarnom filmu koji je pomjerio granice dokumentaristike i koji već sada mnogi svrstavaju u iskonsku umjetnost, iako je na početku svog života.
Komunistički režim smijenjen. Uvedena „demokratija“. Formirani odredi smrti koji ubijaju i masovno masakriraju sve one koji čuvaju komunističke vrijednosti, koji su iole drugačiji. Kampanja zastrašivanja i idolopoklonstva ocima domovine. Nepriznat genocid i neprocesuirani zločini protiv čovječnosti. Na kraju ubice proglašeni i slavljeni kao heroji. Ovo je osnova za razvijanje radnje filma Čin ubistva autora Džošue Openhajmera koji je proveo desetak godina u Indoneziji radeći na priči o odredima smrti koji su harali za vrijeme i poslije državnog udara generala Suharta. Rezultat je šokantan i uznemirujući film u kojem su akteri zločinci i kreatori istorije koji kroz svoju imaginaciju pričaju o dešavanjima tokom ’65-’66 čiji su bili učesnici. Kroz film vas vodi Anvar, nacionalni heroj – bivši počinioc u genocidu od million ljudi, koji je izazvan da dramatizuje svoja sjećanja na masakre. “Ratne zločine definišu pobjednici. Ja sam pobjednik, tako da mogu napraviti svoju definiciju“, tvrdi Anvar u filmu.
Razgovori sa žrtvama sa kojima se Openhajmer susretao tajno kako njihovi životi ne bi bili ugroženi ostali su u sjenci stanja svijesti u kojem je Anvar opisivao zločine, čak vjerno prikazujući načine na koje je mučio komuniste, pripadnike kineske etničke grupe i neistomišljenike. Prema režiserovim riječima, cilj filma bio je “da osvijetlimo jedno od najtamnijih poglavlja u indonežanskoj, ali i globalnoj istoriji čovečanstva. Željeli smo da izrazimo koliko nas zaista košta zaslepljenost, lukavost, i nemogućnost da pod kontrolom držimo pohlepu i glad za moći u rastućem i razjedinjenom društvu”. Na ovaj način, režiser je razvio priču koja pokušava da objasni kako to ekstremno nasilje postaje rutina i dovodi do ogromnog broja besmislenih smrti i još nepojmljivijeg uzdizanja ubica. Jer, za razliku od ratova u SFRJ i procesa koji su se dešavali u Ruandi i Njemačkoj u kojoj su ratni zločinci koliko toliko privedeni pravu pred sudom u Hagu i Nirnbergu, i gdje se procesi vode i na nacionalnom nivou, indonežanski zločinci nijesu procesuirani već su postali proslavljena lica. Nijesu postojala suđenja a žrtve su ismijavane, počinioci zločina su na ministarskim mjestima i stvaraju društvo koje će ih slaviti kao heroje, a osnovno sredstvo vladanja im je zastrašivanje.
Film Čin ubistva je košmarna vizija zastrašujuće banalne kulture nekažnjivosti u kojoj se ubice šale na račun zločina protiv čovječnosti na TV emisijama i slave moralnu katastrofu sa lakoćom i elegantnošću poput plesne tačke. No, upravo kao takav ovaj film nas vodi ka razumijevanju užasa koji je čovjek u stanju da počini i nikog ne ostavlja ravnodušnim.
Film je osvojio preko 30 najprestižnijih nagrada, među kojima svakako za sada najvažnija 2013 European Film Academy Awards - nagrada za najbolji evropski dokumentarac u 2013, a tu su, pored ostalih, i nagrade za Najbolji evropski dokumentarac 2013 Berlin Film Festival - Panorama Audience Award / (2013 Nagrada publike Panorama), 2013 Berlin Film Festival - Prize of the Ecumenical Jury / (2013 Nagrada ekumenskog žrija), 2013!F Istanbul- Prize of the SIYAD jury (Turkish Film Critics' Association) / (2013 Nagrada Udruženja turskih filmskih kritičara).
Festival filma o ljudskim pravima Ubrzaj, prvi i jedni takve vrste u Crnoj Gori, ima za cilj da posredstvom filma doprinese podizanju svijesti građana i građanki o važnosti ljudskih prava i njihove zaštite i unaprijeđenja, kao i vrijednosnog okvira koji podstiče harmonične odnose među različitima po bilo kojem osnovu. Organizuje ga Centar za građansko obrazovanje (CGO) u saradnji sa Crnogorskim narodnim pozorištem i Beldocsom, uz podršku Kanadske ambasade, i medijsko pokroviteljstvo RTCG i Vijesti.
Film Čin ubistva će biti prikazan na otvaranju Festivala u utorak u 20 sati, u Crnogorskom narodnom pozorištu, a publika će biti u prilici da čuje i obraćanje autora putem video linka.
Kompletan program Festivala dostupan je na www.ubrzaj.me a ulaz na sve projekcije je slobodan.
Bonus video:
