“Jebeš priču koja se da prepričati”, riječi su iz kratke priče “Kadenca, Firaunović”, objavljenoj u knjizi “Sam među Ircima” nedavno preminulog crnogorskog pisca Miodraga Brkice Vukovića u izboru pisca i dramaturga Boža Koprivice.
U predgovoru knjizi “Sam među Ircima” Koprivica je zapisao: “U ovih pola godine, decembar-jun, pročitao sam, više puta, sve priče Miodraga Vukovića. Od prve do posljednje, pa od posljednje do prve. Pa... I ne umijem prepričati nijednu Vukovićevu priču”.
“Sam među Ircima” sabira naslove “Sinteze, analize”, “Pozna ljubav Ane Frank”, “Krug glave”, “Samoubistvo predsednika atletskog kluba”, “Šindolić, Škuletić, Škundrić & Šundić” i mnoge druge
Umjesto prepričavanja, ljubitelji kratke priče imaju vrijednu priliku da pročitaju odličan izbor iz opusa kratkih priča Miodraga Vukovića u bogato opremljenom izdanju Centra savremene umjetnosti Crne Gore. Na jednom mjestu sada se mogu naći priče objavljivane u Vukovićevim knjigama u periodu od 1978. do 2006. godine.
Prva knjiga Miodraga Vukovića, “Krug, soba”, objavljena je 1978. godine u izdanju Književne omladine Srbije, nakon toga objavljene su knjige “Crtač stripova” (poezija, Književna omladina Crne Gore, 1983), “Pozna ljubav Ane Frank” (kratke priče, KOCG, 1991), “24” (krakte priče, Oktoih, 1994), “Mlaka Voda” (Oktoih, 1998), “U prolazu” (novinski tekstovi, 2001), “Bjut hil” (kratke priče, pod pseudnimom Virgin Woolf, Samizdat b92, 2002) i “Nakon šutnje” (kratke priče, KD Sveti Sava, 2006).
Knjiga “Sam među Ircima” nekoliko mjeseci nakon piščeve smrti čitaocima u Crnoj Gori donosi izbor priča jedinstvenih u crnogorskoj i regionalnim književnostima.
Značaj književnosti Miodraga Vukovića zapažen je nakon njegovih prvih izdanja, a knjiga koju je objavio CSUCG dokazuje da iste priče i danas predstavljaju autentičan iskorak u ne previše bogatog istoriji crnogorske kratke priče.
“Sam među Ircima” sabira naslove “Sinteze, analize”, “Pozna ljubav Ane Frank”, “Krug glave”, “Samoubistvo predsednika atletskog kluba”, “Šindolić, Škuletić, Škundrić & Šundić” i mnoge druge.
“Valter Brenan dobio je tri Oskara za epizodnu ulogu, treći Oskar pripao mu je za ulogu okrutnog sudije Roja Bina u filmu “Zakon divljeg Zapada” Vilija Vajlera. Niko se tako superiorno nije kretao od surovosti do veselosti kao Valter Brenan.
Tako kako je igrao Valter Brenan, tako piše Miodrag Vuković. Majstor”, zapisao je u predgovoru pod naslovom “Crtež na snijegu” Božo Koprivica, a nekoliko stranica kasnije Koprivica objašnjava Vukovićevu “nevidljivost” iz koje su izašle priče koje će ostati vrhunac kratke forme u crnogorskoj i književnostima u regionu.
“U nekom novom tekstu moglo bi se reći i ovo: Vuković je izabrao ulogu autsajdera i pretvorio je u preimućstvo”, zapisao je Koprivica.
Nakon smrti Miodraga Vukovića srpski pisac Svetislav Basara pisao je o tome kako je često iz knjiga Miodraga Vukovića uz dozvolu autora pozajmljivao imena za svoje likove.
Posebnu poetiku imena iz Vukovićevih priča čine Firaunović, Šindolić, Škuletić, Škundrić & Šundić, Vilotijević, Cimeša i Mudreša, crv i bubašvaba Tiodor Krkeljić i Milanka Krstić, Tanasije Đečević, Tankosav Mileusnić, Aspazija Rondulidis i mnogi drugi.
Urednik knjige “Sam među Ircima” je Vladimir Đurišić, likovni urednik je Siniša Radulović, a za izdavača, u ime Centra savremene umjetnosti Crne Gore potpisan je direktor CSUCG Milenko Damjanović.
Postmodernistički mig
Književni postupak Miodraga Vukovića može se opisati i kao postmodernistički, prvi takav u crnogorskoj književnosti, a kao Vukovićev postmodernistički mig klasiku kratke priče Francu Kafki i njegovom “Preobražaju” mogu se navesti rečenice sa početka Vukovićeve priče “Sinteze, analize”: “Crv se zove Tiodor Krkeljić.
Posmatram ga. Uvija se, grči, gmiže, kreće se, začudo, strogo pravo. Bubašvaba, Milanka Krstić, energična je, brza, htela bi svud da stigne, ali su sve njene namere ograničene na veoma mali prostor, tako da Krkeljić u mom vidokrugu više nije”.
U knjizi “Sam među Ircima” mogu se naći i Vukovićevi omaži vesternu u pričama “Jahali smo u čizmama”, “Šijn se vraća tvojoj kući” i drugim pričama izabranim iz knjige “Bjuik hil”, objavljenoj pod pseudonimom Virgin Woolf.
Bonus video:
