Prvi put naučnici su pronašli način da efikasno i precizno uklone gene iz bijelih krvnih zrnaca našeg imunog sistema i ubace uspješne zamjene, i to u značajno kraćem roku nego što je to uobičajeno potrebno za promjenu gena.
Ukoliko tehnika bude mogla da se ponovi u drugim laboratorijama, to bi moglo da otvori različite mogućnosti za liječenje niza bolesti, uključujući rak i infekcije kao što su HIV, pa i autoimuna stanja poput lupusa i reumatoidnog artritisa, piše Njujork tajms.
Nova studija, objavljena u magazinu Nejčr, "veliki je napredak", prema riječima dr Džona Verija, direktora Instituta za imunologiju Univerziteta Pensilvanija, koji nije učestvovao u studiji. Ali, kako je ta tehnika sasvim nova, nijedan pacijent nije do sada liječen bijelim krvnim zrncima koje su na taj način mijenjane.
"Dokaz ćemo imati kada ta tehnologija bude korišćena za razvoj nove metode liječenja", rekla je dr Marsela Mus, direktorka ćelijske imunoterapije u Opštoj bolnici Masačusets.
To možda i nije tako daleko. Istraživači su već koristili taj metod u laboratoriji da izmene abnormalne imune ćelije djece sa rijetkim genetskim problemima. Oni planiraju da tako reprogramirane ćelije vrate u djecu, u pokušaju da ih trajno izliječe. Trenutno, naučnici koji pokušavaju da izmjene genom vrlo često moraju da se oslanjaju na modifikovane viruse, da bi "otvorili" DNK ćelije i ubacili nove gene u nju. Metod je dugotrajan i težak i vrlo ograničavajuć kada je u pitanju primjena.
Uprkos nedostacima, metoda sa virusom imala je nekog uspjeha. Pacijenti sa nekoliko rijetkih karcinoma krvi mogu da budu liječeni inženjeringom bijelih krvnih zrnaca - T ćelijama imunog sistema - koji direktno ulaze u tumore i ubijaju ih, prenosi Nedeljnik.
Ovaj način liječenja, inženjeringom bijelih krvnih zrnaca, koji nazivamo imunoterapijom, do sada je bio ograničen zbog teškoća stvaranja virusa koji bi nosili genetski materijal, i vremena potrebnog za njihovo stvaranje. Ali, sada naučnici kažu da su pronašli način, koristeći električna polja, a ne viruse, da bi ubacili "alatke" kojima mijenjaju gene i novi genetski materijal u ćeliju. Ubrzanjem tog procesa, u teoriji, liječenje bi moglo da bude dostupno pacijentima sa skoro bilo kojim tipom raka.
"Ono što je trajalo mesecima ili čak godinu dana sada bi moglo da potraje nekoliko nedelja korišćenjem ove nove tehnologije", rekao je Fred Ramsdel, potpredsjednik istraživanja na Parker institutu za imunoterapiju raka u San Francisku.
"Ako ste pacijent sa rakom, nedelje nasuprot mjesecima mogle bi da naprave ogromnu razliku. Mislim da će to biti ogroman preokret."
Parker Institut već radi sa autorima nove studije, koje predvodi dr Aleksandrer Marson, naučni direktor biomedicine na Institutu inovativne genomike - partnerstvo Univerziteta Kalifornija iz San Franciska i Berklija - na stvaranju ćelija koje liječe različite vrste raka.
U novoj studiji, dr Marson i njegove kolege mijenjali su T ćelije da prepoznaju ćelije ljudskog melanoma. Kod miševa koji su nosili ljudske ćelije raka, modifikovane T ćelije su napadale direktno rak. Istraživači su takođe uspjeli da "isprave" T ćelije, doduše u laboratoriji, troje djece sa rijetkom mutacijom koja je izazivala autoimune bolesti. Plan je da se tako izmenjene ćelije vrate u djecu, gde bi trebalo da fukcionišu normalno i potisnu defektne imune ćelije, i time izliječe djecu.
Ova tehnika obećava i u liječenju HIV-a, prema riječima dr Verija. HIV virus inficira T ćelije. Ukoliko mogu da budu izmjenjeni tako da virus ne može da uđe u T ćelije, osoba inficirana HIV-om sigurno neće razviti AIDS. One inficirane T ćelije bi nestale, a one ubačene, modifikovane bi ih zamjenile.
Prethodno istraživanje pokazalo je da je moguće liječiti HIV na ovaj način. "Ali, sada stvarno postoji efikasna strategija za to", kaže dr Veri.
Ta ideja modifikovanja ćelija bez korišćenja virusa nije nova, ali imune ćelije su krhke i jako teško je održati ih u životu u laboratoriji, tako da je uvijek bilo teško ubaciti gene u njih.
Naučnici su obično ubacivali modifikovane gene u T ćelije uz pomoć virusa koji je bio bezopasan, tako da ne bi izazvao drugu bolest i koji bi mogao da ubaci nove gene u ćeliju. Ali, kada su ovi virusi ubacivali gene u ćelijski DNK, oni bi to učinili slučajno, uništavajući druge gene.
"Bilo nam je potrebno nešto ciljano, nešto brzo i nešto efikasno", kaže dr Marson. "Šta ako bismo samo mogli da ubacimo djelić DNK i izbjegnemo viruse?"
Ideja je da se vrsta molekularnih "makaza", nazvanih "krisper", ubaci u ćelije koji bi glatko otvorili DNK gde god naučnici žele tačno da ubace gen. To bi izbjeglo probleme koje izaziva ubacivanje virusa koji ubacuju gene prilično slučajno, prenosi B92.
Bonus video:
