Centar savremene umjetnosti Crne Gore, aprila ove godine, priredio je u galeriji "Centar" u Podgorici samostalnu izložbu najnovijih grafičkih ostvarenja srpskog umjetnika Miroslava Mandića (Beograd, 1979).
U dvoetažnom izložbenom prostoru u centru glavnog grada, prezentirano je deset grafičkih listova izuzetno velikih dimenzija, ostvarenih tehnikom linoreza, linogravure i suve igle, crnom bojom na specijalnom grafičkom papiru, a radovi su nastali u prethodnih nekoliko godina.
Svi listovi su uredno signirani, podvedeni su pod univerzalnu odrednicu "Bez naziva", a eksponirani su uz pomoć štipaljki neposredno na bijelom zidu kao roloi bez zaštitnog stakla.
Te izuzetno harmonične i gotovo melodizirane skupine, vrhunski obogaćuju takođe ritmički suprotstavljeni lineariteti
Kada se relativno brzo vizueliziraju izloženi radovi, evidentno je da je riječ o likovno vrlo obrazovanom i veoma talentovanom grafičkom umjetniku, u čijim radovima se izdvajaju barem dva specifična globalno-izrazna segmenta.
Autor tekstualno objašnjava svoju početnu kreativnu poziciju, tvrdeći da su radovi nastali bez prethodno definisane tematske premise i unaprijed osmišljenog motiva a da djela predstavljaju odraz individualnosti i vremena u trenutku nastajanja. Iako globalizovane naslovnice ne upućuje na sadržinsku suštinu, u prvoj i brojnijoj skupini su radovi ekspresivno-asocijativnih karakteristika.
Pažljivijim promatranjem i obuhvatnijom analizom, duboko se iz potke likovno iščitava sadržajna inspirativno-poticajna atributivnost. U vještom geometrizirano-kompozicionom ustrojstvu, prepoznaje se veoma bogata abiotička, homoidno-zoomorfna, urbano-arhitektonična, znakovna i slovno-numerička paradigmatika.
U drugoj grupi radova autor takođe vrlo ekspresivno, globalno i simplificirano hvata i bilježi bitne fizionomsko-portretne karakteristike, najvjerovatnije njemu bliskih osoba. Zapravo, apsolutno je tačno da tematska premisa nije od presudnog značaja kada se likovno vrednuje i respektabilno kvalifikuju, veoma nadarena Mandićeva grafička ostvarenja.
Svakako, ono što čini sustaštvenost Mandićevih sadržajnih grafika jeste zasigurno izvanredna segmentno-razuđena, ali istovremeno, kompaktna i izbalansirana kompoziciona postavka.
Ovdje se bezuslovno mora istaći izuzetno veliko tehničko-tehnološko majstorstvo i perfekcija otiska
Osim toga, posebno treba istaći suptilan, osebujan i ritmalan miksaž geometriziranih likovnih arealiteta, njihovo simbiozno ustrojstvo i međusobno izrazito kotrastno kontrapunktiranje.
Te izuzetno harmonične i gotovo melodizirane skupine, vrhunski obogaćuju takođe ritmički suprotstavljeni lineariteti, zarezi, štafaže, meandri, paralelizmi, istodobno oni crni po bijelom, kao i oni bijeli na crnom. Kod klasičnih linoreza, izrazito su uočljive drastične tamno-svjetle gradacije, kao logičan preodukt dubljenja relativno meke kliše-materije specijalnim alatkama.
Međutim kada Mandić kombinuje linogravure sa suvom iglom uočavaju se finije valerske skale, zapravo evidentan je i bogati registar sivih modulacija, kao ekvivalent prethodnog hemijskog ecovanja podloge.
Ovdje se bezuslovno mora istaći izuzetno veliko tehničko-tehnološko majstorstvo i perfekcija otiska, bez obzira što je izodređenog broja djela moguće spoznati i karakterističnu beogradsku likovno-grafičku školu.
Naravno, ovu posljednju konstataciju ne treba shvatati u pežorativnom smislu, već upravo suprotno, kao nastavljajuću i vrlo afirmativnu, kako za umjetnika Mandića tako i za njegove vrlo bogate i veoma sadržajne grafičke radove.
Slobodan Bobo SLOVINIĆ
Bonus video:
