(Akkan Suver, Crna Gora, od knjaževine do kraljevine, od kraljevine do republike, od Osmanlija do Turske; Podgorica, Almanah 2013)
Nedavno je u izdanju "Almanaha" izašla prva knjiga na turskom i našem jeziku o Crnoj Gori. Rukopis obima oko 200 strana je pokušaj da se na popularan način prikaže cjelokupna crnogorska istorija u hiljadugodišnjoj vertikali trajanja, kroz pregled najvažijih istorijskih događaja.
Autor ne skriva motiv za pisanje ove studije i nalazi ga u činjenici da je Crna Gora imenujući gospodina Akana Suvera za počasnog konzula, istome učinila čast i ujedno isprovocirala potrebu da se oduži tako što će turskom čitaocu omogućiti da stekne površan pregled istorije Crne Gore.
Rukopis je kompilacija postojeće literature, neujednačene po kvalitetu, saznajnoj osnovi, pouzdanosti informacija i vremenu nastanka
("Ova knjiga je zahvala za to što je Republika Crna Gora pokazujući mi veliko povjerenje 18. juna 2008. imenovala mene za počasnog konzula Crne Gore, koja je time mojoj malenkosti pokazala veliko poštovanje, htio sam uzvratiti time što sam ovom knjigom našem (turskom) narodu pokušao pružiti mogućnost da upoznaju prijateljski crnogorski narod".)
Bez obzira na motiv koji je za poštovanje, posebno zbog toga, što iz nekih dramatičnih dionica istorije Crne Gore, znamo da su "počasni konzuli" bili, ne samo njeno posljednje diplomatsko uporište već i njeni najodaniji činovnici i da ta institucija zaslužuje bar monografiju, kad već niko od njih nije mogao dobiti ni "ulicu".
Velikanima, poput Aleksandra Divajna, Luigi Criscoula i mnogih drugih, ovom knjigom se pridružio i jedan izvorni Turčin, Akkan Suver. Ugledni turski novinar, diplomata i biznismen (predsjednik Marmara fondacije) upustio se u tešku i nezahvalnu avanturu pisanja knjige o crnogorskoj istoriji od najranijeg perioda do današnjih dana.
Autor se drži provjerenih istorijskih činjenica i one mu služe kao osnovna armatura na kojoj gradi istorijsku ekspoziciju
Rukopis je kompilacija postojeće literature, neujednačene po kvalitetu, saznajnoj osnovi, pouzdanosti informacija i vremenu nastanka. Sigurno je da je autor zadovoljavao svoju znatiželju srazmjerno svojim ambicijama a one su bile skromne i definisane opštim saznanjem a ne potrebom i ambicijom kritičkog valorizovanja tog saznanja.
Otuda su brojne konstatacije u njegovom rukopisu poznate i stručno valorizovane ali ima i onih koje zaslužuju naknadnu provjeru. Interesantno je da se vrlo malo koristila literatura na turskom jeziku.
Bez obzira na to što u turskoj istoriografiji nije vidljiv poseban interes za Crnu Goru, moglo se očekivati da autor tako nešto bar nagovijesti, čime bi njegov doprinos dobio dodatni značaj.
Autor je rad hronološki strukturirao kao kratak pregled istorije Crne Gore bez ambicije da dublje pronikne u njene socijalne i društvene fenomene. Ograničavajuci se samo na događajni aspekt i to samo za onaj dio koji se tiče vladajuće elite, autor je površno dotakao vertikalu istorije Crne Gore.
U tom smislu podsjećamo na činjenicu da je knjiga prije svega namijenjena popularizaciji Crne Gore i njenog nasljeđa, da u njoj ima mnogo toga što je moguće vidjeti samo iz " turske" perspektive ali i da nema skoro ništa o onome što bi se prirodno očekivalo (o ostacima osmanske civilizacije na tlu Crne Gore).
U cjelini posmatrano radi se o interesantnom, izbalansiranom štivu, prilagođenom čitaocu koji želi da stekne površan uvid u istoriju Crne Gore, glavne istorijske procese, tokove razvoja države, osnove njenog nastanka, uslovljenosti njenog geografskog položaja i istorijske sudbine.
U tom smislu, malo poznati detalji o Kemalu Ataturku, ocu moderne Turske i njegovim izvještajima o Crnoj Gori od kojih su neki bili fascinirajuće potvrđeni
U centru pažnje je država i razvoj državnosti te glavne istorijske ličnosti koje su uticale, oblikovale i definisale njen istorijski razvoj. Očigledna naklonost autora prema Crnoj Gori i Crnogorcima više se prepoznaje kao akt divljenja i poštovanja nego kao pokušaj da se bude pristrasan i neobjektivan.
Autor se drži provjerenih istorijskih činjenica i one mu služe kao osnovna armatura na kojoj gradi istorijsku ekspoziciju. Nešto naglašenije usredsređenje na crnogorsko-osmanske (turske) odnose razumijemo u kontekstu vidljivog napora autora da ih razumije i prikaže kao osnovu zajedničkog istorijskog nasljeđa u kome logično ima sukoba, potiranja i satiranja ali i međusobnog prožimanja, uvažavanja i širenja uticaja koji vrijedi prepoznavati kao osnovu za izgrađivanje dobrih međusobnih odnosa.
Poseban doprinos u ovoj studiji se prepoznaje kroz analizu diplomatskih odnosa Osmanskog carstva i Crne Gore, naročito u dijelu prepoznavanja diplomata u Osmanskom carstvu zaduženih za Crnu Goru.
U tom smislu, malo poznati detalji o Kemalu Ataturku, ocu moderne Turske i njegovim izvještajima o Crnoj Gori od kojih su neki bili fascinirajuće potvrđeni, čini se posebno značajnim doprinosom.
Izdavač ove vrijedne publikacije, "Almanah" je i na ovaj način potvrdio da intelektualni most koji je uspostavljen između Crne Gore i Istoka leži na čvrstoj armaturi isprepletenih sudbina, uticaja i prožimanja.
Recenzenti knjige učinili su sve da knjiga bude bliža čitaocu a tehnički urednik Aleksandar Saša Samardžić da knjiga bude tehnički opremljena i vizuelno dopadljiva.
Bonus video:
