Slomljeni grad (Broken City, Allen Hughes, 2013)
Postoji više filmova koji opisuju kompleksne veze između korumpiranih političara, podmitljivih policajaca i običnih građana. Bilo da je pristup realističan („Pregovarač“, F. Geri Grej, 1998) ili stripovski („Grad grijeha“, Robert Rodrigez, 2005), ispostavlja se da je kontekst, odnosno okruženje u kome se sve dešava, podjednako bitan element radnje kao što su i akcije glavnih junaka.
Čitav dramski konflikt počiva na tome da okolina potpuno diktira ponašanje. Tako film probleme i rješenja nalazi u prostoru u kome se glavni junaci ne uklapaju u okolinu, pri čemu je nebitno da li odbijaju pravila ponašanja od početka („Serpiko“, Sidni Lamet, 1973) ili se u jednom trenutku odluče da ih napuste („16 Blokova“, Ričard Doner, 2006).
„Slomljeni grad“ Alena Hjuza, počiva na sličnoj postavci, ali je njena razrada gora nego u većini filmova sličnog tipa.
Kada je detektiv Bili Tagart (Mark Valberg) optužen za ubistvo osumnjičenog silovatelja i ubice, gradonačelnik Nik Hostetler (Rasel Krou) staje u njegovu zaštitu. Sedam godina kasnije, Tagart je privatni detektiv koji dobija poziv od gradonačelnika.
Što se tiče korumpiranog gradonačelnika Hostetlera, pravo je čudo kako neko tako nesposoban nije ranije završio u zatvoru
Nik sumnja da ga žena Kejtlin (Ketrin Zita Džons) vara i želi da Tagart to ispita. Kako se izbori približavaju, gradonačelnik pokušava da izbjegne negativan publicitet i od detektiva traži diskreciju. Što više istražuje slučaj, Tagart shvata da nije u pitanju samo ljubavna afera, već i politička igra.
Problem „Slomljenog grada“ nije u tome što je njegova osnovna priča loša, jer se od raspoloživog materijala, a sa ovako dobrom glumačkom postavom, moglo snimiti generički djelo koje bi sigurno imalo svoju publiku.
Ono što zaista iznenađuje je amaterizam scenarija koga potpisuje Brajan Taker i dramska rješenje koja djeluju apsolutno neprihvatljivo. Film ima više likova koji su potpuno nebitni za osnovnu priču i tu su kako bi se popunila minutaža.
Recimo, Tagartova djevojka Natali Barou (Natali Martinez), u prvih pola sata zaljubljena je u njega i ne vidimo čak ni najmanji nagovještaj sukoba, da bi kasnije tokom svađe čiji je tok krajnje neuvjerljiv, a povod nevjerovatan, izjavila da su zadnjih sedam godina njihove veze čista laž i da su to oboje znali.
Nakon toga ona odlazi, zauvijek, i iz filma i iz veze, a nama ostaje da se pitamo da li je ikada i bila ovdje, i ako jeste – zašto?
Tagartov alkoholizam je posebna priča. On pije, ali se ne napija, tako da nije jasno zašto je i prestajao uopšte. Pored toga, detektiv ima sličan dar kao vidoviti crnac iz filma „Zelena milja“ (Frenk Darabont, 1999).
Gdjegod se pojavi, ljudi mu se povjeravaju i svako ima potrebu da mu nešto prizna i kaže. Da je neko u filmu bolestan od lepre, on bi vjerovatno i to izliječio, ali film, nažalost, ne ode u tom pravcu, iako bi vjerovatno tada bio zanimljiviji.
Režiser Alen Hjuz je snimio djelo kome bi više pristajao naslov „Slomljeni film“ nego „Slomljeni grad“
Što se tiče korumpiranog gradonačelnika Hostetlera, pravo je čudo kako neko tako nesposoban nije ranije završio u zatvoru. Naime, dokumentaciju o njegovim nezakonitim radnjama Hostetlerovi saradnici uredno poslože u kartonsku kutiju, a onda bace u kantu za smeće.
Tako je ugovor vrijedan nekoliko milijardi dolara sa njegovim potpisom i pečatom, zbog koga može da ode u zatvor do kraja života, nadohvat ruke slučajnim prolaznicima. Naravno, paranormalan kakav jeste, detektiv predosjeti njegovu važnost i uzme ga iz kontejnera.
Najgore je što ovaj film ne počinje loše. Njegov strmoglav pad kreće sa Tagartovim odlaskom u bioskop na projekciju filma u kome glumi njegova djevojka, nakon čega slijedi deset minuta nekvaliteta kojih se ne bi postidio ni očajni „Aleks Kros“ (Rob Koen, 2012).
Tagart pokušava da se napije, luta ulicama, desi se ubistvo, odmah se otrijezni, našeg privatnog detektiva policija pušta da ničim izazvan istraži mjesto zločina, daju mu sve informacije iako je i on osumnjičeni, a vrhunac je kada ga iz čista mira odvedu na ispitivanje kandidata za gradonačelnika, Džeka Valijanta (Beri Peper), koga Tagart bezrazložno muči tako što mu glavu potapa u kadu sa vodom.
Sve ovo je konfuzno i nepovezano taman kako je i napisano, i iako film kasnije ne dostiže dubinu ovog pada, ne uspijeva ni da se značajnije izdigne.
Režiser Alen Hjuz je snimio djelo kome bi više pristajao naslov „Slomljeni film“ nego „Slomljeni grad“. Iako je osnovna premisa nudila više nego dovoljno materijala za korektnu razradu, padovi u ovom filmu su takvi da čak i njegove dobre osobine, kao što su gluma ili efekti, teško dolaze do izražaja.
Kada se uzme u obzir da skorije nismo gledali kvalitetno djelo slične tematike, ostaje žal što je ova šansa propuštena.
Konačna ocjena: 4/10.
Stoker (Stoker, Park Chan-wook, 2013)
Ako senzibilitet autora i sistem vrijednosti koji plasira kroz djelo uspiju da isprovociraju reakciju gledalaca, bez obzira na to da li se radi o udobnom prihvatanju prepoznatog ili potpunom odbacivanju radikalno novog, može se reći da je film ispunio svoju svrhu.
Najveći kvalitet ovog filma je njegova neopterećujuća i sveprisutna simbolika
Zbog toga, kao velikane prepoznajemo one koji kroz beskompromisnost lične vizije pričaju priče koje se mogu, ali i ne moraju, dopasti publici, kao i one koji svoj narativ u potpunosti prilagode očekivanjima gledalaca.
Najveći među njima su oni koji uspiju i jedno i drugo, odnosno da kroz zanimljivu žanrovsku formu proture bogat i slojevit podtekst. Južnokorejski režiser Čan-Vuk Park, koji je djelom “Stari dječak” (2004) zasluženo stekao svjetsku slavu, upravo to radi filmom “Stoker”.
Indija Stoker (Mia Vasikovska) je inteligentna i povučena djevojka kojoj otac gine u saobraćajnoj nesreći na njen osamnaesti rođendan. Ubrzo nakon toga, u kuću u kojoj živi sa majkom Ivi (Nikol Kidman), useljava se stric Čarli (Metju Gud) za koga nikada ranije nije čula.
Dok je Ivi obradovana neočekivanim gostom, Indija predosjeća da nešto nije u redu i pokušava da sazna više o stricu.
“Stoker” se može posmatrati kao dvostruki debi. Sa jedne strane, ovo je prvi film koji je Čan-Vuk Park snimio na engleskom. Raduje što, za razliku od njegovog kolege Kim Dži-Vuna (“Posljednja bitka”, 2013), Park prelaskom u Ameriku ni najmanje nije promijenio svoj autorski izraz ili ga prilagodio Holivudu.
Zanimljivo je da film otvoreno, pa čak i napadno prepliće eros i tanatos, odnosno ljubav i smrt, kao dva osnovna Frojdova motiva
Sa druge strane, ovo je prvi scenario koji potpisuje Venvort Miler, maneken i glumac koji se proslavio kao glavni junak serije “Bjekstvo iz zatvora” (“Prison Break”, 2005-2009). Kako bi demantovao predrasudu da je proizvod ljepote i pameti konstanta, Miler je napisao scenario pod pseudonimom, što se pokazalo kao dobra odluka.
Kada je časopis “L.A. Times” 2010. proglasio “Stoker” za jedan od deset najboljih scenarija u Holivudu po kojima još nije snimljen film, Ridli i tragično preminuli Toni Skot su odlučili da ga produciraju.
Najveći kvalitet ovog filma je njegova neopterećujuća i sveprisutna simbolika. Iako se “Stoker” može posmatrati kao misteriozna drama sa naglašeno gotskom atmosferom, u drugom planu pratimo obilje pažljivo ubačenih motiva koji znatno obogaćuju priču i čine je univerzalnom. Zbog toga “Stoker” nije samo triler, već i studija o patologiji i karakterima.
Da bi pokazao natprosječnu inteligenciju ćutljive Indije Stoker, autor koristi sliku, a ne riječi. Tako kada profesor likovnog učenicima koji slikaju mrtvu prirodu kaže da proniknu što dublje u suštinu i unutrašnjost onoga što crtaju, gledalac vidi kako od svih učenika jedino Indija ne slika cvijeće u vazi, već motiv iz njene unutrašnjosti.
Autor nijednom ne vara u pogledu reakcija naših glavnih junaka, a često na duhovit način preklapa simbolički i fabularni nivo. Da to može da uradi, omogućava mu ekscentričnost i neobičnost glavnih protagonista, koji su tako modelirani da njihove reakcije djeluju očekivano u sveukupnom kontekstu.
Na primjer, zbog načina na koji je prikazan Indijin karakter, nema ničeg neobičnog u sceni u kojoj ona lomi koricu skuvanog jajeta kako bi se fokusirala na zvuk krckanja, dok se to savršeno prenosi i u simboličku ravan u kojoj istovremeno osluškuje sebe i to kako je stričev dolazak oslobađa i mijenja.
Najbolje je što „Stoker“ nipošto nije eksperimentalno djelo namijenjeno ljubiteljima umjetničkih filmova, i to je ono gdje se može povući paralela između Parka i Hičkoka
Mogao bi se napisati mali esej o ovoj sceni koja traje jedva trideset sekundi, a u kojoj se ljuska lomi ne kako bi se jaje pojelo, već kako bi se sa služavkom napravilo punjeno jaje kome će se podmetnuti lažno žumance.
Na sličan način Ričard manipuliše Indijom, odnosno u istom trenutku kada ona polno sazri, njegovom zaslugom će se u onome što je oslobođeno podmetnuti njegova patologija.
Zanimljivo je da film otvoreno, pa čak i napadno prepliće eros i tanatos, odnosno ljubav i smrt, kao dva osnovna Frojdova motiva. Kao osobe koje su potpuno okrenute razumu, očigledno je najveći strah glavnih junaka (uz izuzetak Ivi čiji je karakter posebna priča) taj da se ne izgubi kontrola.
Tako je psihopatologija Ričarda ta da doživi orgazam, ali da istovremeno ne izgubi kontrolu. Zbog toga Ričard povezuje ubistvo sa seksualnim uzbuđenjem, pri čemu se život ne oduzima odmah, već se žrtva davi.
Neraskidivim vezivanjem ova dva motiva, Ričard dresira Indiju kao što je psiholog Ivan Pavlov u eksperimentu dresirao svog psa. Takođe, u trenutku kada žrtva umire, ubica je apsolutno izvan opasnosti od prepuštanja i potčinjavanja, a ni intimnost ne može biti veća, jer ima li uopšte intimnije stvari od umiranja?
Film obiluje izuzetnim, ikoničnim scenama koje dugo ostaju uz gledaoca. Recimo, sjajna scena je ona u kojoj Indija gleda fotografiju talasa, kao i školjke čiji je oblik formiran tim istim talasom.
Ako pokušate da proniknete u to zašto Indija nosi majčinu suknju, očev kaiš i stričeve cipele, ovo će biti jedan od najboljih filmova koji ćete odgledati ove godine
Brzim smjenjivanjem tih dviju slika i nizom asocijacija koje je uspostavio ranije u toku filma, autor potpuno prirodno vodi Indiju u podrum gdje će naći odgovor na jedno od pitanja iz filma.
Najbolje je što „Stoker“ nipošto nije eksperimentalno djelo namijenjeno ljubiteljima umjetničkih filmova, i to je ono gdje se može povući paralela između Parka i Hičkoka. Ovaj film potpuno funkcioniše i kao neobičan, bizaran triler, koji je prepun obrta i misterija.
Možda jedini problem koji se može navesti je da u trenutku kada film otkrije ključnu istinu o stricu Ričardu, „Stoker“ traje još dvadesetak minuta kako bi u potpunosti zaokružio priču, što ga čini temeljno promišljenim, ali narušava i usporava već uspostavljenu dinamiku.
Preparirane ptice, pauci, sladoled, pokloni za rođendan i sakrivene ladice, sve to predstavlja razbacane djelove odlično osmišljene slagalice koja priča priču o sazrijevanju, odnosu između urođenog i nametnutog, kao i čulnog i razumnog.
Ako pokušate da proniknete u to zašto Indija nosi majčinu suknju, očev kaiš i stričeve cipele, ovo će biti jedan od najboljih filmova koji ćete odgledati ove godine. Ako vas to ni najmanje ne zanima, „Stoker“ i dalje ostaje kvalitetan, uzbudljiv i povremeno bizaran film, potpuno u skladu sa Parkovom reputacijom.
Konačna ocjena: 9/10.
Galerija
Bonus video:
