Srpski pisac Svetislav Basara, bio je gost u podgoričkom objektu Banja, posredstvom projekta “Lijepa riječ”, ali i povodom promocije njegovog novog romana “Dugovečnost”. Sa Basarom su razgovor vodili Varja Đukić ispred organizatora i medijator Andro Martinović.
"Mijenaju se imena, politički sistemi, a promijenili smo ih bogami sve - od kneževine, kraljevine do demokratske republike"
"Na ovim prostorima politika pokazuje tendenciju da se miješa u sve. Nema potrebe to puno objašnjavati i logično je da takva politika izaziva gađenje ne samo kod pisaca, već mislim da je većina ljudi zgađena, ali da nema ni snage ni volje da bilo šta mijenja.
Ja sam sada već na tu politiku navikao i ako sam zgađen, jer u stadijumu zgroženosti ne bih mogao da pišem. Imam dosta godina, prošao sam u životu kroz dosta režima, i vidim kao i većina da se ponavljaju iste matrice.
Mijenaju se imena, politički sistemi, a promijenili smo ih bogami sve - od kneževine, kraljevine do demokratske republike parlamentarne demokratije. Ono što je bitno i ako se neprestano govori o politici, ja te probleme tretiram nefikcionalnim tekstovima.
To govori o stanju duha pod takvim politikama. O tjeskobi, nesigurnosti i moje knjige treba prije svega čitati kao literaturu, kao psihološke romane, ne kao političke romane, kako se često pogrešno uzima", kazao je Basara.
Likovi opterećeni politikom
Andro Martinović je problematizovao situaciju u kojoj su likovi u Basariim romanima opterećeni politikom, te konkretno u “Dugovečnosti”, lik se poistovjećuje sa velikodržavnim projektom.
I ako sam pustio mašti na volju, ono što se događa u knjizi liči na ono u čemu se krećemo
"U taj lik, koji je zbirni, sakupljeno je mnogo ličnosti iz javnog života Srbije koji su po profesiji Srbi i koji neprestano održavaju priču koja se vrti već 200 godina. Jedna od ideja romana je demistifikacija tih skamenjenih ideologema koji se neprestano švercuju do današnjeg dana.
Problem pisaca sklonih satiri je što im je veoma teško nadmašiti realnost. Da je ova knjiga objavljena prije deset godina, ne bi se mogla čitati jer bi čitaoci rekli da je ovaj čovjek lud.
I ako sam pustio mašti na volju, ono što se događa u knjizi liči na ono u čemu se krećemo i to je dobro za literaturu, a za nas koji se u tome krećemo nije dobro. Evo, jedan miroljubivi bivši fudbaler i legendana Dragan Džajić je danas nokautirao Nebojšu Čovića", poentira Basara, navodeći najnoviji incident koji se desio u fudbalskom klubu Crvena Zvezda.
Nacionalizam kao idolopoklonstvo
"Važno je da se izborimo prvo za individualnu slobodu, umjesto kao što ginemo već stoljećima u borbi za nekakvu kolektivnu slobodu. Takozvani nacionalni identiteti se na bivšim jugoslovenskim prostorima su uglavnom negativni.
Ne grade se na sličnostima ni na pozitivnim vrijednostima, nego na razlikama, i na neprestanoj proizvodnji neprijatelja. Da bismo uopšte postojali, moramo da budemo ugroženi, a ako nismo, onda moramo izmisliti neprijatelja, bili to Hrvati ili genetski modifikovana hrana.
Država treba da omogući komunikaciju, odbrani granice i uspostavi zakonski i pravni poredak
Nacionalizam jeste jedna vrsta idolopoklonstva, i jedan put napuštanja religioznosti, nebitno o kojoj se radi. Kada ljudi ne mogu više da podnesu imperativ religije koji nijesu prijatni, kaže se da je religija opijum za narod, međutim to je sredstvo za triježnjenje.
Naša nacija je dobra, viteška, gostoprimljiva i to se sve nalazi u sujeti pojedinaca, a u tome leži tajna nacionalzma. Iza te priče o nacionalizmu stoji praktična priča gdje mogu da se sakriju razni interesi i druge praktične stvari.
Država bi trebala da funkcioniše kao pošta - predaš pismo, daš pare, pošta ti odnese pismo na adresu koja je napisana. Dakle, država treba da omogući komunikaciju, odbrani granice i uspostavi zakonski i pravni poredak na teritoriji koju kontroliše. Tim stvarima se naše države najmanje bave. Bave se svim drugim", ističe Basara.
Odlomke iz Basarinog novog romana čitala je Varja Đukić, a ovaj program je jedan od posljednjih u okviru projekta “Lijepa riječ”.
Pisac dvadeset romana
Svetislav Basara je rođen u Bajinoj Bašti 1953. godine. Autor je više od dvadesetak knjiga – romana, zbirki pripovjedaka, drama i eseja. Dobitnik je više srpskih i međunarodnih nagrada za književnost, a njegov roman “Fama o biciklistima” smatra se jednim od najboljih romana druge polovine dvadesetog vijeka u srpskoj književnosti.
Objavio je knjige “Napuklo ogledalo”, “Looney Tunes”, “Mongolski bedeker” (Nolitova nagrada), “Na Gralovom tragu”, “Uspon i pad Parkinsonove bolesti” (NIN-ova nagrada), “Dnevnik Marte Koen”, “Stradija” i druge. Prvi je dobitnik nagrade Fondacije Borislav Pekić.
Bonus video:
