Kada neki autor, odnosno film, doživi ovakve komplimente kritičara, jasno je da je riječ o nečemu mnogo jačem od kurtoazije, ili kakvog varljivog i najasnog utiska. Riječ je o djelu koje nalazi odjek, bez prepreka, u civilizacijskom kontekstu koji je mnogo naklonjeniji filmskoj umjetnosti od onog domaćeg.
"Ovo je moj omiljeni film na festivalu"
Ali, što je važnije, takve ocjene dolaze iz kulture u kojoj postoji koncept kritičke interpretacije. Činjenica da je riječ o crnogorskom filmu, gotovo da djeluje bizarno u sazvučju laskavih formulacija koje je u Londonu izazvao film Nemanje Bečanovića.
Ovogodišnji Raindance film festival, u svom jubilarnom, dvadesetom izdanju donio je, po mišljenju mnogih, i najatraktivniji festivalski program, ali, ono što je nesporno – ovaj festival je bio najposjećeniji do sada, a čini se da je i medijski odjek bio znatno iznad ranijih izdanja. Raindance film festival trajao je od 26. septembra do 7. oktobra u Londonu, a film crnogorskog autora Nemanje Bečanovića ”The Ascent” prikazan je u takmičarskoj konkurenciji za najbolji debitantski film.
”Tih i spokojan pejzaž filma ”The Ascent” je varljiv u odnosu na ono što će se kasnije dogoditi"
Raindance je najveći internacionalni festival nezavisnog filma u Evropi, ili, po Guardianu - ”najnezavisni festival sa ove strane Atlantika”. Variety ga reklamira kao ”jedan od 50 svjetskih festivala koje morate obići”. Na njemu su, ranijih godina, premijere imali filmovi kao što su ”Memento”, ”Odlboy”, ”The Blair Witch Project”, ”Ex Drummer”...
”Najšokantniji kraj još od filma ‘Sedam’”
Ovakvi festivali, svetkovine nezavisnog filma, obično imaju i medijski eksponirane pokrovitelje iz svijeta filma – poput Redforda koji je osnivač “Sandensa” ili De Nira koji je utemeljitelj njujorškog Trajbeka festivala, svojevrsni patroni londonskog Raindancea su Teri Gilijam, Majk Figis, Ken Louč i Ivan Mek Gregor.
"Htio bih da vidim još Bečanovićevih budućih fimova"
Već u zvaničnoj festivalskoj prezentaciji, Bečanovićev film je najavljen rečenicom - ”Najšokantniji kraj još od filma ‘Sedam’”.
”Tih i spokojan pejzaž filma ”The Ascent” je varljiv u odnosu na ono što će se kasnije dogoditi. Ovo je moj omiljeni film na festivalu. Veoma pametno je snimljen sa dijalozima koji su dobro uklopljeni i raspliću se kako film odmiče. Nijedna riječ nije suvišna.
Svi glumci su dobri sa čudnim ali i veoma vjerodostojnim likovima. Htio bih da vidim još Bečanovićevih budućih fimova. Film tjera na razmišljanje i oduzima dah šokom koji donosi kraj. Ako ste voljeli klasik ”The Wicker Man”, apsolutno ćete voljeti i ovaj film”, napisao je Kajri Safiris.
Užas koji ne možete predvidjeti
Kritičar Spenser Houken je bio raspričaniji: ”Horor film kao nijedan drugi, užas koji ne možete predvidjeti. Jovan (Amar Selimović) je pisac koji se muči da završi knjigu, ali mu to nikako ne uspijeva.
Toliko je stranputica i lažnih tragova, toliko pogrešnih skretanja i mučnih razmišljanja, da je sve postavljeno tako da vam prkosi
Osjećajući potrebu za mirom, on traži neophodnu prekretnicu u ruralnom crnogorskom pejzažu, sa jednom veoma tradicionalnom porodicom. Jedna od djevojaka Vesna (Inti Šraj), odmah privlači Jovanovu pažnju, ne samo zato što je lijepa već i zbog toga što je i izolovana iz grupe.
Ali ova porodica je daleko od normalne, oni imaju duboku vezanost za prirodu i ciklus života, i brinu se da li su sva ogledala skrivena. Što duže Jovan provodi vrijeme sa njima, to postaje uznemireniji i počinje da se boji za svoju bezbjednost.
”The Ascent” je ultimativno sporogoreća horor priča koja vam daje sveobuhvatni osjećaj prijetnje već od prvih minuta filma, da bi udarila tek u finalnim momentima, do kojih ste prošli kroz tobogan različitih emocija, zbog čega je taj udar mnogo jači nego bilo što biste vidjeli u savremenom horor filmu.
”The Ascent” je film koji će na vas ostaviti dugotrajan utisak”
Ne možete a da ne sjednete i analizirate film, sve u njemu, od lokacija, porodice i kako će ranije spomenuti udarac da se dogodi. Mislite da film ide u jednom pravcu, zaista vjerujete da imate odgovor, to vas nagoni da mislite da će film krenuti u određenom smjeru, ali on to nikada ne uradi.
Sve vrijeme mislite ovo ili ono, ali mu nikada ne doskočite. Toliko je stranputica i lažnih tragova, toliko pogrešnih skretanja i mučnih razmišljanja, da je sve postavljeno tako da vam prkosi. Scenarista i reditelj Nemanja Bečanović je već postao majstor horora, iako ima samo jedan film koji je donio nešto sasvim novo današnjoj kinematografiji.
Najveća mana ”The Ascent” za ogromni procenat publike je to što se veliki vremenski period filma ništa ne događa. Ali ovo je film koji je čitav o fokusu, i ako dozvolite samo da upijate film i ne brinete zašto se ništa ne događa, bićete nagrađeni ultimativnim šokom. Ako to dozvolite, ”The Ascent” je film koji će na vas ostaviti dugotrajan utisak”, zaključuje Houken.
Adekvatno ukrštanje žanrova
Očito je i kritičar Mark Gordon Palmer postao veliki fan Bečanovićevog filma.
“Ovaj crnogorski film je mračan, bajkovit horor koji varira između klaustrofobičnih prostora izolovane seoske kuće i širokog prostranstva planinskih pejzaža sličnih onima iz vesterna Entoni Mana kao što su ”Winchester 73” i ”The Far Country”.
”The Ascent” je opijajuće uznemirujući film koji priziva podesno zlokobnu atmosferu stvarnog božanskog zla koje vas polako ispunjava
Postoji mnogo filmova sa kojima se ”The Ascent” može porediti; jedan od njih je Ves Krejvenov spori i stravični ”Deadly Blessing” (mala zajednica, uznemirenost i sujevjerje) pomiješan sa virilnim filmom Dereka Džarmana ”Sebastian” iz 1976. godine (posebno u posljednjoj trećini filma kada biblijska začudnost isplivava na površinu ”The Ascent” prije završnog užasavajućeg čina iskupljenja) - ako to nije neobično i adekvatno ukrštanje žanrova, onda ne znam što je.
Zapravo ”The Ascent” ima dosta zajedničkog sa filmom “The Wicker Man”, sa njegovim temama izolacije, rituala, praznovjerja, varijacijama religioznog ekscesa i generalnim osjećajem nelagode usred sve te vesele i lascivne golotinje.
Kontrast između seksa, ljubavi i smrti nikad nije bio šokantniji kao u posljednjim momentima filma ”The Ascent”, na isti način kao što ”The Wicker Man” pravi slične trikove sa vidljivih slabostima (ili glupostima) ljudskog roda (seks i život su na opozitnoj strani novčića prema neplodnosti i smrti u oba filma; bacanje novčića tu ne pravi nikakvu razliku).
”The Ascent” je opijajuće uznemirujući film koji priziva podesno zlokobnu atmosferu stvarnog božanskog zla koje vas polako ispunjava jezom što ne prolazi”, piše Palmer.
Ova vrsta reakcija, ovakav prijem jednog filma nije baš uobičajen, ne samo za crnogorske filmove, već je prilično rijedak i u kontekstu regionalnih kinematografija.
Prekrasan film koji me je u potpunosti naježio
Kritičar Vilijam S. Martel akcentuje neke vrijednosti filma na eksplicitan način: ”Na svakom festivalu uvijek postoji neki film koji je fotografski praznik za oči: jedan zapanjujuće lijep kadar slijedi za drugim.
Ovaj film je toliko dobro snimljen da je svaki kadar kao razglednica
Ove godine taj film je bio triler iz Crne Gore pod imenom ”The Ascent” o piscu koji ima ozbiljnu spisateljsku blokadu zbog smetnji u gradu... njegov urednik ima kuću u starom selu u kojem nema nikog sem jedne porodice...
Kada njima pisac počinje da čita priču o Isusu, to budi religioznost u njima i na dobar i na loš način sa užasavajućim posljedicama na kraju. Ovaj film je toliko dobro snimljen da je svaki kadar kao razglednica. Prekrasan film koji me je u izgradnji velike napetosti u potpunosti naježio”, kaže Martel.
Galerija
Bonus video:
