Prve Olimpijske igre modernog doba održane su u Atini 1896. godine, a Grci su očekivali da će ostvariti dominaciju, pogotovo u drevnim disciplinama. Ipak, tako nije bilo!
Razočarani Grci, do nogu potučeni u atletskim disciplinama, na svoje su došli posljednjeg dana - u maratonu je trijumfovao Spiridon Luis. Trčalo se na originalnoj stazi od Maratonskog polja do Atine.
Start maratona je bio u 14 časova, sa malog mosta na Maratonskom polju odakle je po predanju grčki vojnik Filipides 490. godine prije nove ere trčao do Atine da javi o pobjedi nad persijskom vojskom.
Luis je pobijedio u trci u kojoj je učestvovalo oko 25 atletičara (nema tačnog podatka, u nekim izvorima pominje se da je bilo samo 17 trkača), pretrčavši stazu za dva sata, 58 minuta i 50 sekundi, sedam minuta brže od drugoplasiranog zemljaka Vasilakosa.
Nagrade za pobjedu su bile i izdašne i neobične - 23-godišnji vodonoša dobio je, između ostalog, doživotno besplatno brijanje i šišanje kod jednog atinskog berberina, dok mu je jedan gostioničar obezbijedio besplatnu hranu i piće.
Od Vlade Grčke dobio je bogatu novčanu nagradu i veći kompleks zemlje, a najneobičniju nagradu Luis nije iskoristio - kći jednog grčkog bogataša obećala je ruku pobjedniku maratonske trke. Iz neprilike da se dama sa engleskim obrazovanjem uda za seljaka izvukao ju je sam Luis, rekavši da ga kod kuće čeka djevojka koju ne želi da ostavi... Zanimljivo, Luis nikada više nije trčao.
Šest medalja sa drvenom nogom
Najbolji rezultat u Sent Luisu ostvario je američki gimnastičar Anton Hejda koji je osvojio pet zlatnih medalja (višeboj ekipno, konj s hvataljkama, vratilo, preskok i višeboj pojedinačno).
Ipak, pravi junak bio je njegov zemljak, takođe gimnastičar, Džordž Ejzer, koji je osvojio šest medalja iako je umjesto lijeve noge imao - drvenu protezu!
Dva zlata Alfreda Hajoša
Od olimpijskih pobjednika iz Atine vrijedno je pomenuti i dvostruki trijumf mađarskog plivača Alfreda Hajoša. On je bio najbolji u trkama na 100 i 1.200 metara slobodno. Na 1. 200 pobijedio je sa dva minuta i 40 sekundi prednosti u odnosu na Grka Andreua.
Hajoš je i čuveni arhitekta, autor velikog broja sportskih objekata, a na čuvenom Margit Sigetu (ostrvo u Dunavu u Budimpešti) projektovao je i sagradio prvi zatvoreni bazen u svijetu. Bazen danas nosi njegovo ime, a kasnije je pored njega napravljen moderan sportski kompleks.
Roj Evri sa tri zlata i bez poraza
Na Olimpijskim igrama u Parizu prvi put se pojavio Amerikanac Rej Evri, koji je osvojio tri zlatne medalje. Evri je u “gradu svjetlosti” trijumfovao u neobičnim atletskim disciplinama - skoku u dalj iz mjesta, troskoku iz mjesta i skoku u vis iz mjesta.
Evri je četiri godine kasnije u Sent Luisu ponovio podvig odbranivši sva tri zlata, a olimpijsku pustolovinu završio je 1908. godine Londonu osvajanjem dvije zlatne medalje - u skoku u vis i skoku u dalj iz mjesta. Sa olimpijskih borilišta se povukao neporažen.
Bonus video:
