Emanuel Levinas, filozof jevrejskog porijekla koji je rođen u Litvaniji, a kome je zbog nacističkog progona stradala cijela porodica i on zbog toga odlučio da nikada više ne stupi na tlo Njemačke iako je učio i divio se Huserlu i Hajdegeru, smatra da je cijela filozofija zasnovana na ratu.
Dr Petar Bojanić čije predavanje je upriličilo Društvo filozofa Crne Gore i Studijski program za filozofiju, na Filozofskom fakultetu u Nikšiću, pokušao je da, zajedno sa prisutnima, odgovori da li se bez rata može filozofirati, odnosno pisati, i šta je to u dijelu i liku Hitlera što je Levinasa inspirisalo da napiše studiju “Filozofija hitlerizma”.
Levinas, kazao je Bojanić, insistira da prihvatimo čovjeka onakvog kakav je, u njegovoj drugosti, da ne pokušavamo da ga poboljšamo ili pokvarimo, promijenimo ili asimilujemo, da ga očistimo od nas samih.
Za Levinasa je drugi svetinja, a lice drugog, smatra on, zaustavlja nasilje, sprečava čovjeka da digne ruku na čovjeka ispred sebe. Danas, kazao je predavač koji je doktorirao u Parizu, pod mentorstvom Žaka Deride, vidimo da lice ne zaustavlja nasilje, da je nekada upravo ono to koje iziritira čovjeka i dovede do nasilja.
Iako je prilično obuzet hrišćanstvom, te svjestan činjenice da za hrišćanstvo Bog znači ličnost, Levinas ipak, uprkos svojoj “filozofiji lica” i odgovornosti za drugog, smatra da moramo čuvati život a ne ličnost
Levinas se u svojoj filozofiji služi mnogim terminima, neprestano ih ponavljajući – a to nije samo hitlerizam, već i alergija, vazduh, odgovornost, pa se i Bojanić, koji se bavi političkom filozofijom, filozofijom prava, fenomenologijom, evropskom filozofijom i jevrejskom političkom tradicijom, bavio pojmom alergije kod Levinasa.
Alergija je riječ grčkog porijekla koja je nastala spajanjem riječi (alos) promijenjen i (ergeia) reakcija. Da bi čovjek prihvatio drugog onakvim kakav jeste treba da bude “alergičan” na njega. U odnosima između ljudi emocije su neminovnost.
Upravo one dovode do toga da ljudi gube dio sebe i sjedinjuju se sa dragim ili manje dragim osobama. Međutim, da bi objektivno saslušali šta druga osoba ima da kaže, da bi drugog prihvatili u njegovoj različitosti, potrebno je da hladne glave, bez emocija, saslušamo šta taj drugi ima da kaže, da budemo “alergični” na njega.
I pored svih pojmova koje Levinas često koristi i na kojima bazira svoju filozofiju ključna riječ za njega je, smatra Bojanić, „život“. Iako je prilično obuzet hrišćanstvom, te svjestan činjenice da za hrišćanstvo Bog znači ličnost, Levinas ipak, uprkos svojoj “filozofiji lica” i odgovornosti za drugog, smatra da moramo čuvati život a ne ličnost.
Nova fi(l)mosofija, prema riječima moderatorke programa Kristine Bojanović, održaće se krajem mjeseca, takođe na Filozofskom fakultetu.
Galerija
Bonus video:
