„Životinja srca“ Herte Miler i „Limeni dječaci“ Svetlane Aleksijevič, dva su nova prevoda romana nobelovki u izdanju Lagune. Roman „Životinja srca“ Herte Miler govori o strahu koji u ljude utjeruje diktatura i prijateljstvu kao jedinom istinskom bjekstvu, a „Limeni dječaci“ Svetlane Aleksijevič su svjedočanstvo o uzaludnosti rata i besmislenosti žrtava.
„Životinja srca“, drugi roman Herte Miler objavljen 1994, govori o Rumuniji osamdesetih godina prošlog vijeka, o sveprisutnom strahu, o ideji bjekstva iz Čaušeskuove diktature, o prijateljstvu, povjerenju i izdaji. Prijateljstvo stvara privid izbavljenja, ali u svijetu neprijateljskom u odnosu na život, bez prijateljstva izbavljenje postaje nemoguće. Ruminski neologizam inimal objedinjuje riječ inima (srce) i animal (životinja), životinju srca svako nosi u sebi, ona određuje ko smo, a time i našu sudbinu. Lolino samoubistvo, koje je možda i ubistvo, povezuje četvoro mladih ljudi. Između njih se razvija neraskidivo prijateljstvo, iako bi možda, u nekim drugim okolnostima, oni imali i sasvim drukčije prijatelje. Neprestane prijetnje smrću, ubistva i samoubistva, potkazivanja, saslušanja i praćenja proizvode skoro opipljiv strah. Strah je stvoren s namjerom da ljude drži u pokornosti, da ih slomi ili ih natjera na bjekstvo, što je uglavnom ulijetanje smrti u zagrljaj. Iako se ispostavlja da pipci straha i stvarne prijetnje dopiru vrlo daleko. Spoljašnje bjekstvo samo je iluzija, strah je neophodno pobijediti u sopstvenoj životinji srca. Herta Miler piše o sasvim određenom istorijskom trenutku, ali ona zapravo pripovijeda o strahu svojstvenom svim vremenima - strahu koji izjeda svako povjerenje između ljudi, i između onih koji se vole. Roman „Životinja srca“ je prepun očiglednih autobiografskih pojedinosti. I Herta Miler i pripovijedačica koja nam se u romanu obraća u prvom licu su rumunske Švabice. I Herta Miler je od 1976. radila kao prevoditeljka tehničkih opisa mašina. I ona je, zato što je odbila da uhodi i potkazuje za Sekuritateu, dobila otkaz 1979. I ona je iskusila izdaju bliskih prijatelja. I Herti Miler je, baš kao i njenoj junakinji, odobren izlazak iz zemlje, nakon kojeg se seli u Njemačku. I njoj su dugo nakon preseljenja stizale prijetnje smrću. Herta Miler je rođena 1953. godine u Ničidorfu u Rumuniji, a od 1987. godine živi u Berlinu kao spisateljica. Za svoje djelo nagrađivana je brojnim njemačkim i međunarodnim nagradama. Godine 2009. Herta Miler dobila je Nobelovu nagradu za književnost. Autorka je knjiga: „Kralj se klanja i ubija“, „Blijeda gospoda sa šoljama moke“, „Zvijer srca“, „Lisac je oduvijek bio lovac“, „Čovjek je veliki fazan na ovom svijetu“ i „Ljuljaška daha“.
„Limeni dječaci“ Svetlane Aleksijevič, dobitnice Nobelove nagrade za književnost 2015, dramatična je knjiga o sovjetskom ratu u Avganistanu. U svom polifonom romanu-ispovijesti Svetlana Aleksijevič, kroz književno oblikovana svjedočanstva svojih sagovornika, običnih, „malih“ ljudi, iznosi teške i nesrećne sudbine ruskih mladića koji su se sa ratišta u Avganistanu vraćali u limenim sanducima. Taj „pogrešan rat“, kako kaže jedan glas u ovoj uznemirujućoj knjizi, koji je trajao deset godina (1979-1989), odnio je živote 15 hiljada sovjetskih vojnika i preko 150 hiljada mudžahedina, i znatno uticao na raspad Sovjetskog Saveza i kraj vladavine Komunističke partije. Bez ovog svjetskog bestselera nemoguće je sebi predstaviti istoriju ovog besmislenog rata. Mnoge neutješne majke, rođaci, prijatelji, pa i preživjeli vojnici, užasnuti istinom koja je u punom svijetlu izbila poslije objavljivanja knjige, pod pritiskom sovjetske vlasti, različitih „grupa za podršku“, sudskih organa i režimske štampe tužili su Svetlanu Aleksijevič za klevetu. Zamjenom teza, oni su odbijali da prihvate da su se „limeni dječaci“ uzalud borili, i na sudu su odustali i od sopstvenog svjedočenja. Najznačajniji djelovi tog sudskog procesa sastavni su dio ove izuzetne knjige, koja je promijenila svijest ruskog čovjeka. „Limeni dječaci“ iznose iskrena i uzbudljiva svjedočanstva oficira i vojnika, bolničarki i prostitutki, majki, sinova i kćeri koji opisuju Avganistanski rat i njegove posljedice. Ishod je priča šokantna po svojoj brutalnosti i osudi rata. Ovom knjigom Svetlana Aleksijevič daje riječ onima koji su ostali bez riječi, razotkrivajući ne samo priče koje inače ne bismo čuli, nego i pojedince, učesnike u ratnim strahotama. Na taj način omogućila im je da govoreći u svoje ime govore u ime svih.
Svetlana Aleksandrovna Aleksijevič (1948, Stanislav, Ukrajina), sovjetska i bjeloruska književnica, novinarka i scenarista dokumentarnih filmova. Piše na ruskom jeziku. Otac joj je bio Bjelorus, majka Ukrajinka. Završila je studije žurnalistike na Bjeloruskom državnom univerzitetu 1972. i radila kao vaspitačica, učiteljica istorije i njemačkog jezika u nekoliko škola na jugu Bjelorusije i kao novinar u lokalnim bjeloruskim novinama. Primljena u Savez pisaca SSSR 1983. Od 2000. godine živjela u Italiji, Francuskoj i Njemačkoj, a od 2013. ponovo u Bjelorusiji. Njene knjige, pisane u maniru dokumentarističke proze, prevedene su na 20 jezika, dobila je brojne književne nagrade u Sovjetskom Savezu i Rusiji, zatim Herderovu, Remarkovu, američku Nacionalnu nagradu kritike, srednjoevropsku književnu nagradu „Angelus“, a 2015. godine Nobelovu nagradu za književnost za „višeglasno stvaralaštvo - spomenik stradanju i herojstvu našega vremena“. Autorka je knjiga „Otišao sam sa sela“, „Rat nema žensko lice“, „Začarani smrću“ „Černobiljska molitva“, „Posljednji svjedoci - nimalo dječje priče“ i „Second hand vrijeme“. Napisala je i dvadesetak scenarija za dokumentarne filmove i tri drame.
Bonus video:
