Njegoš je pjesnik čijim se djelom opijala Evropa. Njegoš je pobuna, želja za slobodom. Da se našim najvećim misliocem, pjesnikom i filozofom bave najznačajnije slavističke katedre pokazuje i dokazuje Međunarodni naučni skup Njegoševi dani VII, koji se održava u Kotoru od 30. avgusta do 3. septembra. Ovogodišnji Njegoševi dani, koji se organizuju sedmi put okupili su 47 eminentnih naučnika iz 17 zemalja. Njegoševi dani su 2008. godine pokrenuti s ciljem da omoguće naučno utemeljno izučavanje Njegoševog stvaralaštva i primjenu savremene metodologije u izučavanju južnoslovenskih književnosti. Po svojim ciljevima i naučnim dostignućima ovo je jedinstvena manifestacija na crnogorskom kulturnom prostoru, koja daje relevantne rezultate i ozbiljan doprinos kako razvoju njegošologije, tako i južne slavistike uopšte.
Njegoševi dani su svečano otvoreni 30. avgusta u punoj sali Crkvi Svetog Duha, u Kotoru.
Prema riječima potpredsjednice Opštine Kotor Ljiljane Popović-Moškov, “Kotor je jedini primorski grad u Crnoj Gori koji je na tako čudesan način opasan kamenom, a kamen je prva asocijacija na crnogorski krš...”
Govoreći o Njegošu, Popović-Moškov je rekla: “Bio je svoj, ali je pripadao svima, bio je svoj na uvijek slobodnom parčetu zemlje, okružen teritorijama koje je sa jedne strane okupirala turska sila, a sa druge Mletačka republika, odnosno Austrougarska monarhija”.
U svom pozdravnom obraćanju Popović-Moškov se osvrnula i na teze da je Njegoš genocidan, ističući da je upravo on njegovao i želio da ostvari mir sa susjedima. “Mnogo je sličnosti između mog grada Kotora i Njegoša, pa ne čudi njihova čvrsta povezanost. Sva njegova putovanja u svijet počinjala su od Kotora, sva njegova vraćanja Crnoj Gori bila su iz Kotora, Kotor je za njega bio mirna luka, mjesto oporavka, mesto suživota različitih kultura, nastavak crnogorskoh krša u lovćenskiim padinama okupanih suncem i morem...”
“Nije mu se ispunila želja da još jedared posjeti Kotor, ali jeste naša želja da imamo Njegoševe dane u Kotoru”, kazala je Popović-Moškov i zahvalila se organizatorima koji su ukazali čast Kotoru i u njega doveli naučnu elitu Evrope.
U ime Naučnog savjeta Njegoševih dana VII, Boguslaw Zielinski istakao je da su Njegoševi dani važna manifestacija za Crnu Goru. “Stalnim učešćem istaknutih naučnika iz najznačajnijih evropskih slavističkih centara pokazano je da je vrijednost Njegoševih dana prevazišla granice Crne Gore i da se crnogorski jezik i kultura zahvaljujući Njegoševim danima u skladu sa savremenim književnim i jezičkim pristupom izučavaju i van Crne Gore. Njegoševi dani su afirmisali montenegristiku kao najmlađu slavističku granu na međunarodnoj naučnoj sceni, a komparativna izučavanja omogućavaju uključivanje crnogorke književnosti u širi slovenski kontekst”, zaključuje Zielinski.
Prof. dr Tatjana Đurišić - Bečanović se u svom obraćanju zahvalila Opštini Kotor i istakla da je raduje što konačno jedna vlast zna što je Njegoš, za razliku od prethodne koja se rađe bavila manekenkama nego Njegošem.
“Možda vam značenje reči genocid, koja se na Balkanu prilično izlizala od (zlo)upotrebe, nje dobro poznato, ali pre nego što izjavite slavodobitno da je Njegoš genocidan, proverite u Rječniku šta to znači, ko je skovao tu riječ da označi zverstva kakva pod Suncem ni pre ni posle nisu viđena, kad je prvi put upotrebljena i zašto! Jer nazivajući Njegoša genocidnim vi ga svirepom verbalnom logikom stavljate u isti semantički niz i u istu ideološku ravan sa Hitlerom. Traume se ne leče tako što ćete survavati tuđe svetinje u ništavilo. Za počinjene zločine nađite prave krivce, mnogi od onih što su jurišali na Dubrovnik i otimali živote u Štrpcima, još uvek su tu među nama, i dalje strašno gladni moći. Vaš protivnik nije Njegoš, on vam može biti samo dobar saveznik u svakoj borbi protiv zla i tiranije, jer vuk na ovcu svoje pravo ima ka tirjanin na slaba čovjeka, al tirjanstvu stati nogom za vrat, dovesti ga k poznaniju prava, to je ljudska dužnost najsvetija. Moguće je da su upravo ovi stihovi razlog Njegoševe omraženosti među vlastodršcima. Da li je Crna Gora danas u stanju da tiranina privede k poznaniju prava? Nažalost, ništa u nama njegoševsko nema, uskoro ćemo i njemu skinuti imunitet i proglastii ga krivim za genocide, za propale privatizacije, za rasprodaju Domovine - zla pod nebom što su svakolika, biće njegova prćija, natovarićemo mu ih na pleća - može on sve to izdržati, rašta ga je Bog tako velikog dao! Prljavije hajke na njega in a lepotu njegovog stiha istorija ne pamti. A mi ćemo ostati upamćeni kao generacija koja je jezivu fašističku reč - genocid, vezala za njegovo uzvišeno ime. Nek to služi na čast onima što imunitet skidaju crnogorskoj kulturi đe god stignu, jer je Njegoš najjači imunološki čimbenik otpornosti i identiteta te kulture. Ni njegovi najveći krvnici, protiv kojih se dostojanstveno borio cijelog života i svojom slabom vojskom i svojom snažnom rečju, Turci Osmanlije ne bi bili prema njemu ovako svirepi. Čime je to zalužio? Zašto svaka nacionalistička bolest i identitetska frustracija svoju vakcinu traži u njegovoj krvi?” istakla je Bečanović u svom nadahnutom obraćanju.
Na svečanom otvaranju Ratimir Martinović je imao klavirski koncert, a poznati pijanista se prisutnima obratio rekavši da umjetnici i umjetnost nemaju nacionalne međe.
U okviru Njegoševih dana planirano je i književno veče Vladimira Arsenijevića o kome će govoriti Ksenija Rakočević, a juče je održan Okrugli sto o Deklaraciji o zajedničkom jeziku.
Bonus video:
