Predavanjem istoričara vazduhoplovstva Borisa Ciglića o dejstvima autro-ugarske hidroavijacije tokom Prvog svjetskog rata na južnom Jadranu, preksinoć je u Zborci pomorskog nasljeđa Porto Montenegra u Tivtu nastavljen multimedijalni prijekat - izložba „Nemirno more“, autora Dražena Jovanovića.
Ciglić, istoričar iz Boegrada i autor više knjiga o prošlosti ratnog i civilnog vazduhoplovstva na području bivše Jugoslavije, internacionalnoj publici koja je došla da čuje njegovo predavaje, priredio je zamimljiv uvid u pionirsko vrijeme avijacije početkom 20.vijeka, i primjenu ovih tada najnovijih tehnologija i stredstava u izvođenju ratnih operacija. On je podsjetio da su se prvi avioni na području današnje Crne Gore pojavili upravo u Boki Kotorskoj marta 1913, kada je austro-ugarska Ratna mornarica u Tivat dopremila tri hidroš/plana tipa „Donnet-Leveque“ sa kojima je izviđača ratna dejstva crnogorske vojske oko Skadra u Balkanskom ratu.
Godinu kasnije, kada je izbio Prvi svjetski rat, Austro-Ugarska je u Kumboru počela gradnju stalne hidroavijcijske baze (Seeflugstation) koja je tokom Prvog svjetskog rata bila jedna od najaktivnijih baza Pomorskog vazduhoplovstva Carske i Kraljevske Ratne mornarice. Hidroplani iz Kumbora dejstvovali su protiv jedinica crnogorske vojske na lovćenskom fronu i oko Bara, napadali srpsku vojsku u povlačenju preko Albanije, bombardovali italijansku obalu i izviđali i napadali pomorski saobraćaj zemalja Antante na Jadranu. Pri tome su hidroavijatičari iz Boke postigli i nekoliko istorijskih dostignuća u svjetskim okvirima - prvo potapanje podmornice dejstvom iz vazduha, desilo se 15.septembra 1916. na desetak milja od ulaza u Boku kada su austrougarski hidrolani L-132 tipa „lohner“ sa posadom koju su činili pilot, poručnik bojnog broda Dimitrije Konjović i osmatrač, poručnik fregate Maksimilijan Severa i L-135 u kojem je bila posada koju su činili poručnici fregate Valter Železni i Oto fon Klimburg, napali i potopili francusku podmornici „Foucault“ . Oni su pritom istovremeno izveli i neuobičajen poduhvat, spustivši se u more i spasivši sve francuske brodolomce, zbog čega su nakon rata, u znak zahvalnosti odlikovani od strane Vlade Francuske.
“Rodom iz Boke, iz Herceg Novog je i najtrofejniji austro-ugarski hidroavijacijski pilot Gotrid fon Banfild, čovjek poznat pod nadimkom 'Tršćanski orao' jer je većinu svojih vazdušnih pobjeda ostvario leteće iz baze u Trstu nad frontom na Soči, a komandant Seeflug station Kumbor Dimitrije Konjović je poslije rata osnovao prvu jugoslovensku fabriku avio na 'Ikarus' u Zemunu”, istakao je Ciglić koji je govorio i o ulozi hidroavijacije iz Boke u najvećoj pomorskoj bici Prvog svjetskog rata na Jadranu - bici u Otrantskim vratima maja 1917.
Bonus video:
