Tebi se spava, baš ti se spava... Ne, nisi u pet sati dugom dokumentarnom filmu Pitera Džeksona o ratu narko kartela, već na ovogodišnjem Goteborg film festivalu u Švedskoj, rečenica je kojom počinje članak NME magazina o pomenutoj manifestaciji.
Skandinavski najveći godišnji festival posvećen filmu, ali i televiziji, posljednjih godina se izborio za slavu širom svijeta, ali na nekonvencionalan način, priređujući svojoj publici neobična i eksperimentalna iskustva gledanja filma.
Prije nekoliko godina organizatori su odlučili da program koji je sadržao religijske filmove prikazuju na lokaciji koja važi za sveto mjesto, zatim su priredili interaktivno iskustvo za publiku koja je ostvarenje režiserke Ane Odel “The Examination” gledala iz ginekoloških stolica sa nogama podignutim u vazduhu.
Prošle godine otišli su korak dalje, dijelom izazvani posljedicama pandemije korona virusa, koja je odložila ili ograničila publiku na gotovo svim većim događajima u svijetu, pa su odlučili da ukažu upravo na problem “lokdauna” i zatvaranja ljudi.
Tako su jednog filmskog fanatika, potpuno samog, poslali na ostrvo u Sjevernom moru, gdje je u svetioniku mogao da “bindžuje”, odnosno za redom, gleda čak 60 premijera u samo jednoj sedmici, bez kontakta sa bilo kim iz spoljašnjeg svijeta.
Srećni filmofil, odnosno filmofilka, bila je Lisa Enrot, a ona je svoje iskustvo putem video poruka dijelila svakoga dana sa publikom, putem zvaničnog sajta festivala.
”The Isolated Cinema, na ostrvu Pater Noster je smješten na nevjerovatnoj lokaciji, na samoj ivici arhipelaga u jednom od najizolovanijih mjesta u Švedskoj, na vjetrometini. Jedan usamljeni filmski entuzijasta iskusiće potpunu izolaciju od spoljašnjeg svijeta. Bez mobilnih telefona, bez porodice, bez prijatelja. Samo more i filmski program sa 60 premijera. Tokom sedam dana”, najavljivali su tada organizatori.
”Bili smo oduševljeni brojem aplikacija i velikim interesovanjem koje smo izazvali širom svijeta. Više od 12 hiljada aplikacija stiglo je iz 45 zemalja, a mi smo odabrali jednu osobu koja je prošla intervjue i testove. Izabrana je Lisa, ljubiteljka filmova iz grada Ševde, a koja je radila naporno kao medicinska sestra na prvoj liniji u ratu protiv kovida-19 tokom prošle godine”, pisalo je na zvaničnom sajtu ovog filmskog festivala.
Ove godine publika će biti brojnija, ali to ne znači da će iskustvo biti manje izuzetno i nesvakidašnje.
Manifestacija će se održati pod sloganom “Hipnotišući bioskop”, a oni koji su upoznati sa Goteborg film festivalom znaju da značenje može biti doslovno - i zaista jeste.
”Željeli smo da vidimo šta se dešava kada zađete još dublje u stanje gledanosti”, objasnio je umjetnički direktor festivala Jonas Holmberg.
Dodaje da će publika tri odabrana filma - “Speak No Evil” Danca Kristijana Tafdrupa, “Land Of Dreams” proslavljenih iranskih režiserki Širin Nešat i Šodže Azari, te “Memoria” tajlandskog reditelja Apičatpong Virasetakul kojeg je nagradio i žiri Kanskog festivala - biti podvrgnuta masovnoj hipnozi prije početka filmova, kako bi se našli u specifičnom stanju uma, koji je pogodan za svaki od ova tri ostvarenja.
Reklamnim trejlerom najavljuje se “filmski eksperiment koji savija um”, a u njemu hipnotizer daje instrukcije gledateljki da “otvori svoje oči”.
”Slušaj pažljivo”, “zaboravi probleme”; oslobodi se stresa”, “ne plaši se”, “pusti nas unutra”, “mi smo tvoje novo iskustvo” - poruke su koje hipnotizer šalje, dok se u reklami mogu vidjeti aluzije na filmove “The Shining”, “Donnie Darko” i “Matrix”.
Kada se gledateljka probudi, naći će se u bioskopskoj sali, ali čini se da utvare iz njenog hipnoziranog stanja nisu otišle.
Ipak, najavljuju organizatori, realnost će biti nešto drugačija i blaža, a čak su u razgovoru za The Telegraph šaljivo poručili da “od publike neće napraviti teroriste”.
Plan je da se prije projekcije svakog od tri odabrana filma između platna i publike pojavi iskusni hipnotizer koji će “transformisati stanje uma publike u skladu sa temom i raspoloženjem filma”.
”Čarolija” će biti razbijena nakon što se filmovi završe, obećavaju iz organizacije, ali nisu odgovorili da li će hipnotizer biti prisutan tokom cijele projekcije filma i šta će se dešavati sa onima iz publike koji moraju, na primjer, poći do toaleta ili obaviti hitan telefonski razgovor.
Film “Memoria” koji traje gotovo tri sata izdvajaju kao idealnim za ovu priliku, jer u njemu skoro i da nema dijaloga, a Tilda Svinton u debiju tajlandskog režisera igra jedinu osobu na Zemlji koja može da čuje buku poput aviona koji probija zvučni zid.
Ali, sa velikom pažnjom su izabrana i druga dva ostvarenja - “Land of Dreams” bavi se “odnosom između države i savjesti ljudi”, a u kojem glavna junakinja sakuplja snove ljudi; “Speak No Evil” prati dansku porodicu koja je u posjeti paru iz Holandije a njihov put ubrzo postaje čudan, ali i zlokoban.
”Eksperiment je osmišljen sa namjerom da pokrene pitanja o potčinjavanju i kontroli, a koja su postala značajnija sa vladajućom pandemijom korona virusa. Tokom pandemije, društvu su strogo nametana pravila i restrikcije. Mnoge ljude je to natjeralo da se zapitaju - šta nas tjera da radimo to što radimo i zbog čega”, poručuje Holmberg.
”Samo gledanje filma u bioskopu može biti ekstremno hipnotišuće. Kući, uz tablet, mnogo je teže održati fokus koji je potreban da bi absorbovali i razumjeli film. Hipnotišući bioskop je istovremeno i odavanje počasti gledanju filma u bioskopskim salama, ali i nadogradnja tog iskustva”, dodaje on.
”Bioskopi i hipnoza su u saradnji od kraja 19. vijeka. Ako pažljivo analizirate rane filmove, ali i radove (Džordža) Meliesa i Dejvida Vorka) Grifita, sve je prepuno hipnoze. Mislim da to nije koincidencija. Veoma je puno sličnosti između toga da ste hipnotisani ili da gledate film sa punom pažnjom, naročito u bioskopskoj sali”, istakao je Holmberg.
Goteborg film festival počeo je u petak, a trajaće do 6. februara i publika koja nije u mogućnosti da uživo prisustvuje projekcijama može pratiti neke od događaja online, dok je broj filmova koji će biti prikazani smanjen za trećinu.
Ukoliko sve ostane po planu, u okviru 45. izdanja ovog festivala biće uručena i specijalna Dragon nagrada Luki Gvadanjinu, italijanskom filmskom režiseru, scenaristi i producentu. To bi trebalo da bude realizovano 3. februara, nakon projekcije filma “Call Me By Your Name”.
U okviru najbitnije kategorije, Nordijski film, biće prikazani: “So Damn Easy Going”, “Day by Day”, “As In Heaven”, “Compartment No. 6”, “Excess Will Save Us”, “Heartbeast”, “The Innocents”, “Lamb” i “Maya Nilo, (Laura)”.
Takođe bitna kategorija, Nordijski dokumentarni film, obuhvatiće ostvarenja: “Golden Land”, “Name of the Game”, “Good Life”, “A House Made of Splinters”, “Love & Divorce”, “Kandis for Life” i “The Mission”.
Hipnotišući bioskop ne smije postati budućnost publike
Sudeći po veoma “uvrnutom” trejleru kojim se najavljuje događaj, a u kojem se čuje glas djeteta, dok pleše profesor sa ustima koje se nalaze na mjestu očiju, uz poruku: “Da li si spreman da prepustiš kontrolu?”, stanje uma koje organizatori žele da izazovu hipnozom kod publike približno je onom koje izaziva narkotik ketamin.
”Iskreno, možemo vidjeti benefite hipnotišućeg bioskopa. Sigurno bi nam pomogao da preživimo ‘Cats’, ukoliko nas hipnoza izliječi averzije prema Džejmsu Kordenu. Hipnotisanje pubike sigurno može doprinijeti boljem doživljaju prilikom gledanja horor filmova ili apokaliptičnih ostvarenja, a sigurno bi nam život bio puno ljepši i srećniji da smo ubijeđeni da je Adam Sendler smiješan”, piše u tekstu NME magazina.
”Međutim, naša nepouzdanost u filmove ide samo do te granice. Naravno, ne vjerujemo da će nečija glava eksplodirati zbog hipnoze. Ali nakon što zamislite uranjanje u ‘Star Wars’, ‘Jumanji’ ili ‘Ghostbusters: After life’, zamislite i scene iz Sodome i Gomore, na način koji zamišlja Rasel Brend... To bi bio rezultat uvjeravanja da će hipnoza učiniti da se osjećate seksualno uzbuđeno dok gledate ‘50 Shades Of Grey’”, nastavlja se u tekstu.
”Zamislili smo i izgleda zastrašujuće. Kada bi bili uslovljeni da filmovi utiču više na nas, sa nasilnim scenama, tragedijama, prikazanim smrtima, kriznim momentima, zastrašujućim skokovima, posjeta bioskopu ostavljala bi na nas duboke traume”, poručuje se u članku uz zaključak da hipnotišući bioskop ne bi smio da postane budućnost publike.
Bonus video:
