Prvog jula 1999. godine, iz studija „Planning room 2“ poznatog japanskog proizvođača video igara - CAPCOM, izašao je prvi dio kultne franšize „DINO CRISIS“ koja i danas okuplja veliki broj fanova i nostalgičara, a koja je prodata u 4,4 miliona primjeraka. Čuveni CAPCOM-ov trio zadužen za naslove iz horor žanra, Mikami-Macušita-Kobajaši, pripremio je nezaboravnu priču o tajanstvenom eksperimentu doktora Edvarda Kirka koji je doveo do nesagledivih posljedica po prostorno-vremenski kontinuum. Poremećaji koje je izazvao ovaj naučni eksperiment ponovo su doveli dinosauruse na planetu Zemlju i učinili mogućim ono što je u realnosti nezamislivo – susret ljudi i praistorijskih zvijeri.
Nezaboravan i neprevaziđen spoj akcije i paničnog horora, odlično osmišljeni likovi, okruženje koje uranja igrača u jedan novi i strahoviti svijet dinosaurusa i ljudi, kao i kvalitetna muzička podloga, pretočeni su u priču koja je zahvaljujući potpuno neočekivanim potezima CAPCOM-a ostala bez adekvatnog kraja na koji fanovi čekaju već dvije decenije.
Dino Crisis 1: revolucija u svijetu horor žanra
U prvom dijelu gejmeri se susreću s pričom o doktoru Edvardu Kirku koji je, kao vrlo poznat naučnik, učestvovao u seriji eksperimenata povezanih s projektom stvaranja tzv. „čiste energije“ (clean energy), a koji je finansirala američka vlada. Pošto je vlada SAD nakon određenog vremena uskratila finansije projektu „Third Energy“, Kirk je nezadovoljan odlučio da na istom nastavi da radi sam. Nakon što je lažirao svoju smrt, Kirk je prešao da radi na ostrvo Ibis u državi Bordžinija. Od bordžinijskih vlasti doktor Kirk dobijao je finansijsku i logističku podršku za svoje vrlo upitne eksperimente. Poznat među saradnicima kao hladan i distanciran, Kirk je znao samo za jednu stvar u životu – svoj naučni projekat.
Omražen i usamljen, Kirk je neumorno radio na unapređivanju svog projekta „treće energije“, koncipirane kao vrlo potentne zamjene za nuklearnu energiju. Umjesto čiste energije, Kirk je u eksperimentu proizveo distorziju u vremensko-prostornom kontinuumu i doveo do togada se komad ostvra Ibis zamijeni komadom planete Zemlje koji se nalazio na tom istom mjestu prije više od 100 miliona godina.
Informisana o sumnjivim dešavanjima na ostrvu Ibis, američka vlada šalje agenta Toma da ispita situaciju. Agent saznaje da je doktor Kirk živ i da radi na kontroverznom naučnom projektu koji se mora pod hitno zaustaviti. Izvještaj s ostvra Ibis dao je povod da se u specijalnu misiju uputi elitni tim američke jedinice S.O.R.T. (Secret Operations Raid Team) kojeg čine: Rik (specijalista za informacione komunikacije), Gejl (vojni veteran i ekspert za taktičke operacije) i glavna junakinja priče – Regina (ekspertkinja za oružje).
U Dino Crisis 1, gejmerima je na raspolaganju samo glavna junakinja – Regina (drugi dio donijeće novitete u ovom kontekstu). Regina zajedno s Rikom i Gejlom otkriva dio po dio naučnog kompleksa u kojem radi dr. Kirk, a s ciljem razotkrivanja misterioznih događaja. Već na samom startu, igrači se susreću s jezivim prizorima napuštenog naučnog centra koji svjedoče o užasnim tajnama koje krije ovo čudno mjesto. Kako igrači napreduju s Reginom, saznaju da je cijeli kompleks infestiran raznim vrstama dinosaurusa, pa će bjekstvo s ovog horor ostrva biti vrlo izazovan zadatak. Inače, cjelokupna radnja prvog dijela odvija se noću, što dodatno pojačava efekte horor ambijenta.
Za razliku od Resident Evil franšize, Dino Crisis donio je po prvi put komplet 3D obrađeno okruženje koje je pružalo potpuno nov ugođaj za fanove RE franšize koji su se navikli na dotadašnji miks „nalijepljenih“ tekstura u okruženju i glavne junakinje u 3D izdanju. Još važnije, Dino Crisis predstavljao je potpuno novu vrstu horor žanra nazvanog „panični horor“. Za razliku od tromih i predvidljivih zombija iz „roditeljskog naslova“ (Resident Evil), Dino Crisis imao je brze i agilne predatore protiv kojih stare taktike nisu bile od pomoći. Sukob protiv ovako agilnih zvijeri u klaustrofobičnim prostorijama istraživačkog kompleksa na ostrvu Ibis ostavljao je snažan utisak i činio Dino Crisis jedinstvenim ne samo u svom žanru, već i u cijelom gejming univerzumu.
Uticaj Resident Evil-a pak bio je lako prepoznatljiv. Dino Crisis imao je svoju „Džil Valentajn“ (Regina), isti sistem fiksirane kamere, traženja oružja i municije, kao i prepoznatljiv „save room“, u kojem se mogao sačuvati trenutni napredak u priči uz nezaboravnu muziku koja je imala za cilj da pruži igraču par momenata relaksacije prije nego nastavi dalje s horor avanturom.
Ono što je posebno krasilo Dino Crisis 1 su čak četiri načina da se završi priča, a u zavisnosti od odluka koje igrač donese u ključnim momentima. To je za taj period bio veliki novitet, a danas se smatra izuzetno vrijednom komponentom savremenih naslova. Kritičari su Dino Crisis 1 dali izuzetno visoke ocjene: Metacritic PS verzija 86/100 (9.1/10 user score), GameSpot 8.5 i IGN 9.2/10.
Inače, najupućeniji fanovi franšize svjedoče na onlajn enciklopediji posvećenoj Dino Crisis-u da je prvobitni pisac igricu zamislio na drugačiji način i to kao borbu protiv zmija i gorila u džungli, ali je takav potencijalno neuspješan projekat potpuno preobrazio „mag“ horor žanra – legendarni Šinđi Mikami (Shinji Mikami). Mikami je možda i najpoznatije ime u gejming zajednici, posebno među fanovima horor žanra, a ostaće upamćen kao kreator jedne od najuspješnijih franšiza ikada – Resident Evil (do sada prodato 125 miliona kopija).
Dino Crisis 2: impresivan nastavak s emotivnom pričom
Na nastavak sjajnog Dino Crisis nije se moralo čekati dugo. Već naredne, 2000. godine, Dino Crisis dobija drugi dio koji će donijeti nešto drugačije koncipiran gejmplej, novu atmosferu, nove likove, više dinosaurusa i mnogo kompleksniju priču. Mikami i Kobajaši ostali su na čelu produkcije, ali je zato franšiza dobila novog glavnog pisca – Noborua Sugimura. Novi pisac predstavio je kompleksniji nastavak priče koji je otvorio mjesto i za brojna filozofska pitanja, a franšizi dao nezaboravan kraj.
Nakon katastrofalnog eksperimenta iz prvog dijela, u drugom dijelu biva predstavljena priča o novim posljedicama projekta „Third Energy Project“ koje sada uključuju i cijeli jedan grad („Edward City“) i njegove stanovnike. Eksperiment s „trećom energijom“ iz prvog dijela ponovo je postao zanimljiv američkoj vladi, koja je nastavila da ga preobražava u projekat stvaranja svojevrsnog vremeplova. Ovog puta, eksperiment je stvorio potpuni haos u vremensko-prostornom kontinuumu (slično kao u poznatom filmu „Povratak u budućnost“) koji je doveo do toga da dio planete Zemlje bude zamijenjen drugim i to iz doba Krede (prije 145 miliona godina). Ovog puta, projekat je potpuno izmijenio istoriju i stvorio paralelnu vremensku liniju u kojoj nije bilo mjesta za evoluciju kakvu znamo. Da bi se ovaj problem riješio, stvoren je vremeplov s ciljem premještanja dinosaurusa u budućnost dok se ne popravi problem s eksperimentom „treće energije“, ali je rezultat bio zaglavljivanje ljudi iz budućnosti i dinosaurusa iz prošlosti u sadašnjem vremenu.
Da bi se istražile posljedice eksperimenta i našlo rješenje, ovog puta osim Regine u pustolovinu kreću i članovi T.R.A.T. (Tactical Reconnaissance and Acquisition Team) tima: Dilan i Dejvid. Za razliku od prvog dijela, u drugom dijelu gejmeri i gejmerke mogu upravljati i Reginom i Dilanom, što se pokazalo kao odlično rješenje. S obzirom da Regina i Dilan imaju različite crte ličnosti, sposobnost da upravljaju drugačijim vrstama naoružanja, ali i da ih karakterišu specifične životne priče, gejmplej nije gubio na uzbudljivoj dinamici od početka do kraja.
Dino Crisis 2 je, za razliku od prvog dijela, donio više elemenata akcione avanture, a mnogo manje horor elemenata koji su uglavnom služili da upotpune imerzivnu atmosferu. Umjesto klasičnog, Resident Evil-style sporog gejmpleja, DC2 donio je brzu akciju s više vrsta naoružanja i štitova koji su mogli da se kupe od poena koje gejmer/ka zaradi tokom igre. Kompleksnih zagonetki koje omogućavaju otvaranje novih nivoa u priči ima manje, ali je zato ambijent u kojem se odvija priča mnogo veći i prati ga još bogatiji izbor kvalitetne ambijentalne muzike. Umjesto noću, gejmplej se u drugom dijelu odvija danju.
Važan napredak u odnosu na prvi dio predstavljala je veća posvećenost dizajnera dinosaurusima i njihovom opisu. Umjesto šest dinosaurusa, u drugom dijelu prisutno je čak jedanaest različitih dinosaurusa, od čega čak dva koja su živjela u praokeanu (Mosasaurus i Plesiosaurus). Ovog puta developeri su kroz tzv. „Dino files“, tj. diskete s informacijama o dinosaurusima, pružili veoma vjerodostojan prikaz susreta sa stvorenjima iz doba Krede.
Posebnu čar Dino Crisis 2 imao je nivo koji se igra pod vodom, a koji ima možda i najviše horor elemenata jer se odvija u mračnom okruženju gdje „usporena“ glavna junakinja (zbog kretanja kroz vodu) mora da se suoči s ogromnim i užasnim zvijerima koje su iza sebe ostavile samo tragove od naučnika koji su prije toga uspjeli da im priđu.
Dino Crisis 2 ostao je upamćen i po vrlo emotivnom završetku. Nakon što su Dilan i Regina došli u posjed podataka koji će biti od suštinske važnosti za obnovu vremeplova, Dilan saznaje da je cijelo vrijeme osoba koju su zarobili, a koja nije mogla da priča, bila zapravo njegova ćerka Paula iz daleke budućnosti. Hologram na kojem se pojavljuje Dilan iz 2055. godine pojašnjava da su ljudi iz budućnosti uspjeli da presele dinosauruse u drugo vrijeme i da nađu način da žive s njima, ali da je projekat doživio neuspjeh u završnoj fazi kada je stvari trebalo vratiti u normalu koja nam je poznata. Saopštavajući da se vremeplov može iskoristiti samo jednom, Dilanov hologram ostavlja poruku da se Paula mora spasiti. Ipak, u tom trenutku dolazi do potpunog kolapsa zgrade u kojoj su se glavni junaci našli, a usljed aktivirane bezbjednosne procedure za samouništenje cijelog naučnog kompleksa. Dio serverske mašinerije pašće na Dilanovu ćerku, pa će Regina teška srca morati da ostavi Dilana i Paulu uz obećanje da će naći rješenje kako da ih spasi kada se teleportuje u drugo vrijeme.
GameSpot je Dino Crisis 2 dao ocjenu 9.2/10 (PS), IGN 9.3/10 a Metacritic 86/100.
Dino Crisis 3: CAPCOM-ov veliki promašaj koji je „odsvirao“ kraj franšizi
Vrlo emotivan i gotovo neočekivan kraj drugog dijela ostavio je fanove franšize u potpunoj neizvjesnosti o tome šta se kasnije desilo s Reginom, Dilanom i Paulom. CAPCOM je u naslovu iz 2003. godine, kojeg je nazvao „Dino Crisis 3“, predstavio neku potpuno drugu priču koja s prethodna dva dijela ima zajednički samo naslov. Vještački stvoreni dinosaurusi u svemiru i neki potpuno novi glavni junaci ostavili su fanove franšize bez teksta. GameSpot i IGN su, začudo, našli i neke pozitivne aspekte igre (uglavnom u gejmpleju i 3D okruženju) dajući joj ocjenu 5,4/10 i 6/10, iako se može reći da je igrica, gledano iz ugla franšize, bila potpuni promašaj za čistu jedinicu.
Ipak, 2018. godine pojavila se insajderska informacija na forumu „Resetera“ da su događaji iz 11. septembra 2001. godine uticali na odluku CAPCOM-a da odbaci prvobitni koncept za treći dio koji je uključivao potpuno devastiran grad u kojem se sukobljavaju ljudi i dinosaurusi. Priča se da je CAPCOM-u djelovalo neprimjereno da poslije terorističkih napada na SAD lansira igricu o potpunoj devastaciji jednog grada. U tom kontekstu postaje jasno zašto je Dino Crisis 3 ličio na brzo pripremljen projekat rađen po principu „da se ipak nešto ponudi“.
CAPCOM-u rimejk u drugom planu; fanovi preuzeli stvar u svoje ruke
Već dvije decenije fanovi Dino Crisis franšize traže od CAPCOM-a da napravi rimejk, ali izgleda da CAPCOM ima druge prioritete, poput veoma popularne Resident Evil franšize. Osim toga, CAPCOM je nedavno predstavio novi naslov s dinosaurusima nazvan „Exoprimal“, koji je za nostalgičare Dino Crisis-a bio pravi šamar jer predstavlja nekreativnu savremenu pucačinu s dinosaurusima koji padaju s neba. Nije jasno zašto japanski gigant ne pokazuje interesovanje za franšizu koja i dalje ima jaku bazu fanova i onih koji bi voljeli da ponovo zarone u čudesni svijet dinosaurusa i ljudi. Franšiza se konstanto pominje na gejming portalima i vrlo je prisutna na platformi YouTube. U junu ove godine, recimo, Džejd King (Jade King) s portala „TheGamer“ pozvao je na rimejk franšize uz poruku „Molim vas dajte nam reboot, remaster ili bilo što drugo. Stvarno smo gladni (rimejka).“ Jedan od fanova, TeaserPlay, napravio je čak koncept video Dino Crisis-a u Unreal Engine 5 („Dino Crisis Remake - Unreal Engine 5 Impressive Showcase“), a video je na platformi YouTube za svega sedam dana pokupio skoro 62 hiljade pregleda!
Inače, gejming entuzijasti preuzeli su stvar u svoje ruke, pa su do sada pokrenuli dva projekta za pripremu besplatnog rimejka. Dino Crisis 1 rimejk pod nazivom „Dino Crisis: Revival“ pokrenula je ekipa „team Arklay's“ koja je za dvije godine ostvarila prilično impresivan napredak u rimejkovanju prvog dijela, a čak su otišli toliko daleko da su u planovima imali i dodavanje novih nivoa kojih u originalu nije bilo. Iz nekog razloga, posljednjih mjeseci se nisu oglašavali o stanju projekta, pa postoji bojazan da ih je CAPCOM možda pritisnuo zbog copyright-a ili su možda jednostavno potrošili resurse.
Besplatni mini-rimejk drugog dijela pod nazivom „Dino Crisis 2: Jungle of Silence“ pripremio je samo jedan dizajner – Stefano Kanjani (Stefano Cagnani). Kanjani je u savremenom endžinu rekreirao poznato pristanište iz drugog dijela, gdje i počinje priča o Dilanu i Regini. Ipak, oba projekta rimejkovanja Dino Crisis-a ostala su bez kompleksnije igrice koja bi zadovoljila nostagiju fanova franšize.
Bonus video:
