Tretman matičnim ćelijama jako je popularan u svijetu, a u Crnoj Gori sve više mladih roditelja odlučuje da sačuva matične ćelije svoje djece.
“U mojoj porodičnoj anamnezi postoji mnogo ozbiljnih i teških, neizlječivih bolesti. Odlučila sam se da sačuvam matične ćelije svoje ćerke, kako bih živjela bezbrižan život sa njom i bila sigurna da mogu promijeniti nesrećne ishode”, priča za “Život” majka trogodišnje djevojčice. Njena želja je da joj matične ćelije nikada ne zatrebaju.
“Uzimanje matičnih ćelija je urađeno u bolnici gdje sam se porađala. Doktorica koja je vršila porođaj, uz svu dostavljenu aparaturu, izvukla je krv iz pupčane vrpce i pohranila u specijalne kontejnere koji su brzom poštom transportovani u banku matičnih ćelija. Banka je, nakon analiza, javila da je uzorak uspješno uzet i da su ćelije uspješno pohranjene”, navodi naša sagovornica.
Matične ćelije su, prema riječima genetičara Miodraga Stojkovića “ćelije koje se na početku svog života nijesu odlučile u koje ćelije će se diferencirati, tj. pretvoriti”.
U Crnoj Gori od prije dvije godine postoji pravno predstavništvo Banke matičnih.
“Matične ćelije iz Crne Gore čuvaju se u laboratoriji “Cryo-Save” u Belgiji, Niel, Brisel. Uzorci se čuvaju na dvije fizički odvojene lokacije"
“Matične ćelije iz Crne Gore čuvaju se u laboratoriji “Cryo-Save” u Belgiji, Niel, Brisel. Uzorci se čuvaju na dvije fizički odvojene lokacije. Svi uzorci su reosigurani, što pruža dodatnu sigurnost svim klijentima”, navodi dr Suzana Uskoković.
Ona ističe da „Cryo-Save” Banka matičnih zastupljena u 40 zemalja i posluje po principima kvaliteta i zahtjevima EU.
“U drugim zemljama u kojima se sprovodi terapija matičnim ćelijama postoje i velike javne banke, gdje se čuvaju donirane matične ćelije, tako da veliki broj omogućava i veću primjenu u liječenju, kao i sprovođenje mnogih kliničkih ispitivanja kojima se utvrđuju terapijske mogućnosti matičnih ćelija”.
S obzirom na sve veći značaj terapije matičnim ćelijama, vjeruje da će u skoroj budućnosti ljekari iz Crne Gore i zdravstveni centri započeti terapijsku primjenu.
“U regionu, najbliže Crnoj Gori, primjena matičnih ćelija se danas obavlja na VMA u Beogradu u terapiji infarkta miokarda, kao i u Institutu za majku i dijete u Beogradu, za liječenje oboljenja krvi”.
Prema njenim riječima, pretpostavlja se da je danas procenat potrebe za terapijom matičnim ćelijama 1: 400.
“Za sada iz Crne Gore još nijesu tražene matične ćelije za terapiju. Međutim, “Cryo-Save” banka je razvila donatorski program za pripremu i čuvanje matičnih ćelija za porodice u kojima postoje oboljenja koja se mogu liječiti matičnim ćelijama. Taj program su do danas iskoristile dvije porodice iz Crne Gore i liječenje pacijenata je u toku”.
Pokušaji liječenja moždanog udara
Kada su pitanju mogućnosti njihove upotrebe u liječenju, dr Stojković kaže da su one jako široke, naročito kada se radi o hematopoetskim i mezenhimalnim matičnim ćelijama.
“Prve se koriste za liječenje krvnih bolesti, a druge sve više za povrede hrskavice, za ubrzano zarastanje rana”.
Ističe da su nervne matične ćelije takođe u naletu i da već postoje pokušaji liječenja moždanog udara.
“Kao što se vidi, postoje bolesti gdje se već primjenjuju, ali veliki broj terapija se tek razvija, tako da je ponekad izjava da mogu da liječe sve bolesti, više nego ozbiljna. Pogotovu su preuveličane mogućnosti matićnih ćelija dobijenih iz pupčane vrpce i mliječnih zuba. Nažalost, one se kod nas nude kao univerzalno sredstvo, što sigurno nijesu”.
Kada je u pitanju zloupotreba matičnih ćelija, kaže da je ona najveća kada se nude za neke bolesti gdje ne samo da ne pomažu, nego nema ni evidencije o ozbiljnom radu sa njima.
“Vrlo često se terapija nudi, a da se nije vidjela prvo, a što je osnovno u svakom razvoju terapije, njihova efikasnost na modelima bolesti, a to su ćelije i laboratorijske životinje”.
Ističe da se one se nude kao i kozmetičko sredstvo.
“To je opasno, jer ne postoje dugoročne studije sa velikim brojem pacijenata kako bi se i podaci pravilno prezentovali”, zaključuje naš sagovornik.
Analiza nasljednih bolesti
Dr Miodrag Stojković naglašava da ako neko ubrizgava matičnu ćeliju, ne znači da taj neko time liječi bolest.
“Nažalost, vrlo često to može da izazove i neželjene posljedice po pacijente, zato se uvijek i savjetuje da se prvo raspita da li postoji već uspješna i sigurna terapija matičnim ćelijama, jer je vrlo često ta terapija povezana sa lažnim obećanjima”.
Kaže da ga posebno raduje još jedna upotreba matičnih ćelija.
“One se koriste za ispitivanje novih ljekova, kao i za studiranje nasljednih bolesti, kako bi se našli njihovi uzroci. Znači, ne direktno ubrizgavanje matičnih ćelija, već njihovo korišćenje da se preko laboratorijskog rada i istraživanja poboljša naše znanje o uzrocima bolesti, ali i njihovo samo liječenje”.
Kada su u pitanju matične ćelije iz pupčane vrpce, navodi da se one mogu koristiti za liječenje ne samo djeteta, već i sigurno njegovih najbližih članova porodice.
“Ali, prije svake transplantacije matičnih ćelija se utvrđuje pogodnost i podudarnost davaoca i primaoca. Zato se najviše i koriste matične ćelije koje se dobiju od jednog pacijenta i njemu iste vrate. To je nažalost limitirano kod nekih tretmana i grupe pacijenata, kod starijih recimo, zato pokušavamo da dobijemo matične ćelije koje mogu da se gaje u laboratoriji i po potrebi vraćaju pacijentu. Jedan od takvih izvora je upravo nova vrsta matičnih ćelija koje se zovu indukovane i koje su kompletno nastale u laboratoriji”.
Cijena usluge 1880 eura
Dr Suzana Uskoković navodi da usluga Banke matičnih ćelija koja podrazumijeva obezbjeđenje seta, transport do laboratorije, testiranje uzorka u laboratoriji koje podrazumijevaju testiranje na zarazne bolesti kao i vitalnost i broj matičnih ćelija i čuvanje 20 godina, iznosi 1880 eura, koje se uplaćaju Banci nakon dobijenog pozitivnog izvještaja, a koji se mogu uplatiti tokom 12 mjeseci.
Galerija
Bonus video:
