Nekada su ga pjesme u kojima je progovorio o usamljenosti i stidljivosti učinile herojem za sve one autsajdere koji se ne uklapaju u društvo. Na binu je tokom 80-ih znao da izađe sa buketom gladiola u ruci, kontrirajući mačo klišeu rokenrola i nudeći solidarnost sa marginalizovanima. No Morisi već godinama razočarava fanove svojim ponašanjem, a ovih dana nastupi su mu nešto drugačiji.
Tokom nedavnog gostovanja u emisiji “Tonight Show Starring Jimmy Fallon”, kao i na nekoliko koncerata koje je imao u Njujorku, primjećeno je da pjevač nosi bedž “For Britain” (u prevodu sa engleskog - za Britaniju). Za neupućene, to je naziv ultradesničarske britanske političke partije, za koju čak i Najdžel Faraž kojeg karakterišu desničarem smatra da je sačinjena od “nacista i rasista”.
Vidjeti Morisija da je prigrlio tu političku opciju je bilo šokantno za fanove. Ali da li je bilo i iznenađujuće? Još od početka 90-ih muzičar je flertovao sa desničarskom politikom i fašističkim simbolima - tako što se na koncertima obmotavao britanskom zastavom, napisao pjesmu “The National Front Disco” i davao izjave o imigrantima koje su izazivale bijes i kritike javnosti.
Ako je do skoro bilo dileme, tokom protekle godine njegovi politički stavovi postali su prilično jasni. On je za Sadika Kana, prvog muslimana koji je postao gradonačelnik Londona, izjavio da ne umije da priča i da čak ni lanac “Tesco” supermarketa ne bi zaposlio Dajen Ebot, prvu crnkinju koja je postala član parlamenta u Velikoj Britaniji. Kritikovao je odnos tamošnjih medija prema Toniju Robinsonu, poznatom antiislamističkom aktivisti i desničaru, dok je na svom sajtu eksplicitno promovisao partiju For Britain, a liderka te stranke En Mari Voters mu je zahvalila u video poruci objavljenoj onlajn.
Prošle godine je dobio salvu kritika na račun kada je za Entonija Repa, momka koji je optužio Kevina Spejsija da ga je seksualno zlostavljao kad je imao 14 godina, izjavio da je nemoguće da nije bio svjestan što se dešava i pristao na to. Kada je Holivud počeo da drma skandal oko Harvija Vajnstajna, imao je komentar i za to.
“One igraju tu igru, ništa im nije problem, a onda se poslije osjećaju posramljenim”, ironično je kazao.
U današnjem kulturnom ratu Morisi je odabrao stranu i posljedice su uslijedile. Posteri za njegov novi album “California Son” su skinuti sa željezničke mreže Mersirejl, dok je pjevačica Arijel Engl, koja mu je gostovala na tom izdanju, izjavila da je bio izuzetno neprijatan prema njoj. Jedna muzička prodavnica u Kardifu je odlučila da povuče iz prodaje taj album, uz objašnjenje da “mušterije kažu da zbog njegovih političkih stavova ne žele da kupuju Morisijevu muziku, čak ni na račun starih vremena”.
Mnogi kojima je Morisi obilježio tinejdžerske godine kao frontmen grupe The Smiths, koji su tada u njemu vidjeli dragog prijatelja koji ih razumije, danas se osjećaju izdanim zbog njegovog ponašanja.
“To je sranje. Oni su bili najveći bend moje generacije, sa najboljim gitaristom i najboljim tekstopiscem. Mislim da ga je Džoni Mar (gitarista) suzdržavao tad. Ali sad Morisi izdaje sve te fanove, izdaje svoje nasljedstvo i osnažuje ljude koje fanovi Smithsa vide kao totalnu suprotnost sebi. Postao je Osvald Mozli (lider britanskih fašista 30-ih godina prošlog vijeka) popa”, izjavio je engleski muzičar Bili Brag.
Kako je došao dovde? Morisijevi politički stavovi tokom 80-ih djelovali su kao ljevičarski. On je bio protivnik režima Margaret Tačer, kao i monarhije i te je stavove iskazao u svojim pjesmama. Takođe je bio beskompromisan borac za prava životinja. No još tad su počeli pomalo da se otkrivaju i drugi aspekti njegove ličnosti. U intervjuu za “Melody Maker” 1986. on je tvrdio da “crnačka pop zavjera” sputava njegov bend, opisujući rege kao “najrasističkiju muziku na svijetu” i dodavši da prezire “modernu crnačku muziku”.
Na nastupu u Londonu 1992. mahao je britanskom zastavom pred publikom u kojoj se našlo dosta oduševljenih fašista i skinheda. Kada je jedini crnac među novinarima magazina “NME” tad odlučio da piše o tome, pjevač je prestao da daje intervjue za taj list i to je trajalo narednih 12 godina.
Tjinder Sing, Britanac indijskog porijekla iz grupe Cornershop, kazao je da su svi oni obožavali Smithse, ali su se krajem 80-ih razočarali u Morisija zbog njegovih pjesama kao što su “Bengali in Platforms” u kojima je suptilno kritikovao imigrante. Početkom 90-ih Singa je pjevačevo ponašanje toliko iznerviralo da je sa svojom grupom spalio njegovu sliku ispred londonskog sjedišta kompanije EMI, Morisijeve izdavačke kuće.
“Preduzeli smo nešto jer smo morali. Očekivali smo da će nam se više ljudi pridružiti, ali to se nikad nije desilo”, prisjeća se Sing.
U intervjuu za “NME” 2007. Morisi je opisao Britaniju kao “užasno negativno mjesto u kojem ne želi da živi”. Između ostalog, krivi su mu bili imigranti.
“Nemam ništa protiv ljudi iz drugih zemalja, ali što ih više dolazi, britanski identitet više nestaje. Ako putujete Njemačkom, vidjećete da je to i dalje apsolutno Njemačka. Ako putujete Švedskom, ona i dalje ima švedski identitet. Ali ako putujete Engleskom, nećete znati gdje ste”, odgovorio je on, a novinar Tim Džounz koji ga je intervjuisao priznao je da ga je šokirao ovom izjavom.
“Kada je intervju izašao, sve je otišlo dođavola. Morisi je tužio ‘NME’ i tadašnjeg glavnog urednika, a onda je objavio svoje viđenje intervjua koje je bilo puno netačnih informacija. No uspio je u tome da su mnoge moje kolege izrazile sumnju u moju verziju priče”, prisjeća se novinar.
Priča ipak nije dobila sudski epilog jer je Morisi prihvatio mlako izvinjenje magazina u kojem je stajalo da “ne smatraju da je muzičar rasista i da mu se izvinjavaju ako je iko shvatio sporni intervju na taj način”.
Da li bi trebalo bojkotovati njegov novi album “California Son”? Bio bi to veći izazov da to izdanje nije dobilo gomilu negativnih kritika. Novinar “Guardiana” i fan Smithsa Sukdev Sandu smatra da bez obzira na Morisijevo ponašanje, muzički biseri koje je ostavio za sobom neće trpjeti posljedice.
“Ne mislim da će to imati negativan uticaj na diskografiju Smithsa. Samo se pitam da li se sjeća svojih stihova iz pjesme ‘I Know It’s Over’, gdje kaže: ‘Tako je lako smijati se, tako je lako mrzjeti, potrebno je imati hrabrosti da budeš nježan i ljubazan’”, dodao je novinar.
No mnogi fanovi su Morisijev pad u desničarske vode teško podnijeli. Među njima i Bili Brag, koji je najbolje sumirao sve u njegovom tvitu na račun pjevača gdje je parafrazirao stih iz jedne od najpoznatijih pjesama Smithsa “There Is a Light That Never Goes Out” (u prevodu sa engleskog - postoji svijetlo koje se nikad ne gasi): “Nekada je postojalo svijetlo, ali se ono sada ugasilo”.
Bonus video:
