Zahvaljujući prvoj filmskoj reviji muzičkih dokumentaraca u Crnoj Gori, “Rokumentarni dani”, protekla tri dana u Nikšiću ljubitelji roka imali su priliku da “udare glavom o zid”, pogledaju kako izgleda karijera onih koji su “sa felerom rođeni” i osjete “miris kosmosa” (kako su nazvane tematske cjeline koji su kao lajtmotiv imale jednu pjesmu iz kataloga rok pionira naše zemlje).
Kao što su organizatori i obećali, publika je imala priliku da uživa u filmskoj reviji 14 muzičkih dokumentaraca ostvarenih kroz produkcije devet zemalja i odgleda neke od najljepših, najdirljivijih i najtužnijih rokenrol priča.
Filmski program otvario je dokumentarac „Viljuška puna ljubavi“ koji prati bendove „nove srpske scene“ - Stuttgart Online, Repetitor, Kriške, Pionir 10 i Goribor, zatim su rok nostalgičari, zahvaljujući Crnogorskoj kinoteci i materijalu iz ličnih arhiva, mogli da se prisjete crnogorske muzičke scene i autorske muzike iz perioda od '60-ih do '90-ih, ali i pogledaju film o nikšićkoj grupi Manitou. Pored pomenutih filmova, prvi dan obilježili su koncerti jednog od najaktivnijih crnogorskih džez sastava MP- trio iz Podgorice i beogradskog rok sastava “Multietnička atrakcija”, kao i razgovor sa internet aktivistima i blogerima Tandara Mandara Bros.
Drugi dan bio je rezervisan za one najizdržljivije, pošto je na repertoaru bilo pet filmova, a stolice u “Zahumlju” tvrde. Ali, svi koji su “pobijedili tvrde stolice” nijesu se pokajali - mogli su da “plaču iza tamnih naočara” zajedno sa niškom rokenrol scenom nastalom nakon raspada SFRJ, da bliže upoznaju Slobodana Tišmu, čovjeka koji predstavlja „svojevrsnu kulturnu baštinu Novog Sada“, kultni makedonski sastav Mizar i legendarnu jugoslovensku kantautorku Jadranku Stojaković, ženu koja je „voljela žestoku gitaru, eksperimentalnu i ambijentalnu muziku, Džeksona Poloka i sanjala na japanskom jeziku”. Kao “poslastica” prikazan je jedan od najtraženijih i najpopularnijih dokumentaraca u regiji "Limunovo drvo" i upriličen razgovor sa režiserom i rok muzičarom Brankom Radakovićem.
Film koji je Radaković, kao i većinu njegovih filmova, uradio tako što je sam snimao, montirao, režirao, ali bio zadužen i za scenario, govori o grupi “Limunovo drvo” koju su 1997. osnovali Milan Mladenović, Dragomir Mihailović i Milan Stefanović, a koja se raspala tri godine kasnije. Radaković je kazao da ga ne čudi što o grupi koja iako nije objavila nijedan album predstavlja jedan od najvažnijih srpskih muzičkih sastava ne postoji sačuvan zapis sa njihovih koncerata u beogradskom SKC-u i novosadskom studiju “M” jer je kultura i tada bila na margini. Njemu je te snimke iz lične arhive ustupio Milan Stefanović Mikica.
“Želio sam da uradim film koji će nositi informacije o kojima ljudi ne znaju. Publika se vodi za marketingom i što je neko popularniji to se više sluša. Svi vole EKV a od njih znaju ‘Krug’ i još nekoliko pjesama. A stvar nije u marketingu, već u tome koliko si nekoga shvatio, koliko si njegove pjesme razumio”, kazao je on. Zahvaljujući njegovom filmu publika je imala priliku da čuje numere "Ne veruj", "Bluz", "Tema za 20 minuta", "Prevaren", "9. krug", "Limunovo drvo", "Ja sam uvek bio tvoj", "Sunce", "TV", "Trag".
“Limunovo drvo” je, kazao je Radaković, bio eksperimentalni bend i prvi koji je svirao samo autorske stvari.
“Nemamo danas povezivanje muzike, performansa i slikarstva u jedno i shvatanje muzike na taj način. To danas ne vidim kod mlađih bendova, a to je neophodno. Većina bendova danas je strašno štura, ne razbija tabue, ne stvara nešto novo na inovativan način, naslanjajući se na stare oprobane recepte”, kazao je Radaković koji smatra da su se igrani filmovi “istrošili” i da dolazi vrijeme dokumentaraca jer narod sve više zanima “realni život”.
Trećeg dana filmski program nastavljen je prikazivanjem dokumentaraca o tranzistoru bez koga je nekada bilo nezamislivo praćenje dnevno-političkih i muzičkih novosti, o jednom Draganu iz Užica („Zvuk lampaša“), koji radi kao domar i čuvar u muzeju, a hobi mu je popravka starih radio aparata, stripu u Hrvatskoj, bendu Sikter, prvoj grupi iz BiH čiji se spot (“Pain in brain”) pojavio na MTV-u, ali i o kultnom rok bendu „Zabranjeno pušenje“, grupi koja je iznjedrila jedan sasvim novi pravac u muzici - novi primitivizam. Film o njima “No smoking in Sarajevo“ prikazan je u saradnji sa “Underhill festom” gdje će biti premijerno prikazan. U Nikšiću je bila njegova pretpremijera. Čast da završi filmsku reviju muzičkih dokumentaraca pripala je priči o nikšićkom pank bendu Punkreas. Film “Mi smo kao ti” prikazan je umjesto najavljene „Fine umjetnosti zrcaljenja“, priča o plakatnoj aferi iz 1987. koja je na nekin način najavila raspad Jugoslavije, o Laibachu i Novom kolektivizmu. Kako su organizatori pojasnili najavljeni film nije prikazan jer nije poslat na vrijeme.
Jučerašnji dan bio je posvećen i strip umjetnosti, kao i bazaru muzike, a “zavjesu” na prve “Rokumentarne dane” spustili su hrvatski pankeri iz Sinja, bend M.O.R.T. koji je održao koncert u “Blues brothers” baru.
Festival, čiji zaštitni znak je djelo mladog strip autora i ilustratora iz Nikšića Veljka Miljanića, realizovan je u saradnji sa JU “Zahumlje”, Crnogorskom kinotekom i klubom “Blues Brothers Bar”, a uz podršku Ministarstva kulture Crne Gore, pivare "Trebjesa" i firme “Lanex d.o.o”.
Bonus video:
