Ako pitate Turke, Crnogorci su mafijaši, Srbi teroristi, Hrvati kriminalci, Makedonci ludaci, a Bosna i Hercegovina još pripada njima.
Kada bi ove pretpostavke bile stavljene na mapu dobio bi se jedan groteskan, satiričan i krajnje politički nekorektan prikaz svijeta. Ali, onima otvorenog uma će takva mapa prije svega biti izuzetno zabavna, jer eksploatiše predrasude i stereotipe koji često opstaju i nakon što se linije na atlasima promijene i pomjere.
Grafički dizajner i umjetnik iz Bugarske, nastanjen u Londonu, Janko Cvetkov postao je poznat zbog svojih neobičnih mapa i ideja u njima. Ovaj majstor satire, čije je umjetničko ime Alfadizajner (jer, kako piše u svom predstavljanju, to zvuči ozbiljno) stvorio je djelo koje nikoga ne ostavlja ravnodušnim. Ako vas ne animira, vjerovatno ćete naći nešto što će vas iznervirati.
On pravi mape koje sadrže nacionalne stereotipe, a postavljene su iz ugla određene države ili naroda u kojoj su ti stereotipi prisutni.
"Crtam mape još od kad sam bio dijete. Što se tiče projekta sa stereotipima, još 2009. sam napravio mapu Evrope tokom gasne krize i podijelio je prijateljima", priča Cvetkov za "Vijesti".
Cvetkov se tada poigrao odnosom Rusije, Ukrajine i Evropske unije kroz prizmu problema sa izvozom gasa koji je potresao Evropu. Tako je Rusija na mapi predstavljena kao "paranoično gasno carstvo", Ukrajina kao "kradljivci gasa", a Evropska unija kao "unija subvencioniranih farmera".
On se nije zadržao na tome već je na mapi markirao i balkanske države. Crna Gora je izostavljena, ali je zato Srbija označena kao “Lepa Brena”, Makedonija kao “bezimeni”, dok je Hrvatska jednostavno kandidat za EU.
"Nisam namjeravao da to bude neki ozbiljan projekat, jednostavno sam se našalio na račun tadašnje političke klime", kaže Cvetkov.
Cvetkov je mapu označio kao pogled na Evropu iz mjesta gdje on živi, i nije bila previše bazirana na nacionalnim stereotipima. Mapa je čudnim zakonima interneta postala popularna na mreži, a par mjeseci kasnije se pojavila u njemačkim novinama.
“Crnogorska mafija je prilično poznata, i to je jedan od najraširenijih stereotipa o Crnoj Gori. Čak postoji i članak na Vikipediji na engleskom jeziku o crnogorskoj mafiji”, objašnjava Cvetkov kako su nastale naznake za Crnu Goru
To je Cvetkova natjeralo da nastavi sa projektom te su nakon toga usljedile brojne mape koje tretiraju kako svijet ili Evropu posmatraju Amerikanci, Izraelci, Rusi, Britanci, Francuzi, homoseksualci...
Iako na nekim mapama nije označavana, Crna Gora je zastupljena na mnogim Cvetkovljevim radovima. Prema Amerikancima, čitav Balkan uključujući Crnu Goru posmatra kao "pritajeno zlo". Rusi su u očima Amerikanaca i dalje komunisti, Sjeverna Afrika je “je...na pustinja, druže”, a Kina je ogromni supermarket.
Balkan kao jednu cjelinu posmatraju i Španci koji ga vide kao svoj istočnoevropski pandan. Dok i Turci i Rusi Crnu Gore vide kao zemlju mafije, oko Srbije se razlikuju. Za Turke Srbi su teroristi, a za Ruse unučad.
Prema Rusima, BiH je klanica, Hrvatska mjesto gdje žurka prestaje, a Velika Britanija je označena samo kao Abramovič (zbog vlasnika Čelzija, ruskog milijardera Romana Abramoviča).
Švajcarci Crnu Goru i Srbiju ne odvajaju, već je jedinstvena oznaka “ratni zločinci”
Mnogo manje dramatično Crnu Goru doživljavaju Poljaci, koji nas trpaju u isti koš sa Bosnom i Hercegovinom, kao dosadnu zemlju. Mnogo je živopisniji opis Srbije koja je označena kao zemlja ludaka, a očekivano, Njemci su predstavljeni kao zapadne siledžije.
Švajcarci Crnu Goru i Srbiju ne odvajaju, već je jedinstvena oznaka “ratni zločinci”. Nešto blaži su Švajcarci prema Hrvatima, koji su na mapi lopovi, dok je Bosna i Hercegovina označena kao "Alah".
Autor nije propustio da napravi mapu iz ugla svoje zemlje gdje je Crna Gora predstavljena kao “Južna Srbija”, Hrvatska kao Srpskohrvatska, a Srbija je “loose cannon”.
“Crnogorska mafija je prilično poznata, i to je jedan od najraširenijih stereotipa o Crnoj Gori. Čak postoji i članak na Vikipediji na engleskom jeziku o crnogorskoj mafiji”, objašnjava Cvetkov kako su nastale naznake za Crnu Goru.
Klikni da uvećaš
On kaže da je prilično jasno zbog uloge SAD-a na Balkanu, zašto Amerikanci bivše jugoslovenske države posmatraju kao “pritajeno zlo”, ali on ističe da mnogi ljudi nasumice označavaju ex-YU države kao zemlje ratnih zločinaca, bez želje da saznaju šta se stvarno dogodilo i bez trunke objektivnosti.
“To je slučaj sa svakom oznakom za bilo koju državu na mapi, ne samo za Crnu Goru”, ističe Cvetkov.
Jedini kriterijum kojim se Cvetkov povodi kada pravi mape da je dobar humor, jer je cilj projetka da mapa bude zanimljiva i duhovita, a ne ozbiljna i objektivna: "Ideja je da se stereotip predstavi kao vrsta mentalnog poremećaja koji treba ismijavati".
Cvetkov napominje da, iako često putuje, ne konsultuje druge ljude o tome šta oni misle o drugim državama, već skuplja ideja tako što razgovara, čita i posmatra.
Evropa neprepoznatljiva 2022.
Jedna od interesantnijih mapa je prikaz Evrope za 10 godina, koja je neprepoznatljiva.
Crna Gora se nalazi na zajedničkoj teritoriji sa Srbijom i BiH, a država je nazvana Srbija i Hercegovina.
Jedine četiri netaknute države su Rusija, Češka Republika, Albanija i Turska, koja je nazmačena kao kandidat za Evropsku uniju (što je već 25 godina).Island je postao Aljaska, Sjeverna Irska je Tajvan, Velika Britanija bez Škotske je pasivno agresivno kraljevstvo, dok je Škotska – Kilt republika.
Evropsku uniju čine Slovenija, Hrvatska, Poljska, zemlje Baltika, Rumunija i ostale istočne zemlje do Rusije, izuzev Mađarske koja je oživjela svoje carstvo
Portugal se ujedinio sa Galicijom i postao Portugalicija, Andaluzija se odvojila od Španije i postala Uspavana dolina, a Katalonija Katalonsko carstvo. Ono što je od Španije ostalo je nazvano Vatikan. Skandinavske zemlje su se ujedinile u Drugu Kalmarsku uniju, a Holandija je postala samo sud.
Njemačka je postala Merkelrajh i progutala Francusku, Belgiju, Austriju i dio Italije. Od Italije se odvojio i krajnje južni dio koji je postao Alkatraz, Grčka je u vlasništvu Kine, dok je Švajcarska u središtu Merkelrajha kao Evropska centralna banka. Evropsku uniju čine Slovenija, Hrvatska, Poljska, zemlje Baltika, Rumunija i ostale istočne zemlje do Rusije, izuzev Mađarske koja je oživjela svoje carstvo.
Homofobična plemena
Crna Gora, ali praktično i čitav Balkan izuzimajući Hrvatsku se iz ugla gej ljudi posmatra kao teritorija koju nastanjuju homofobična plemena.
Hrvatska se ubraja u Federaciju mediteranskih država za odmor, zajedno sa Portugalom i Grčkom I Turci su po mapi homofobični, ali su i seksi, dok interesantnu oznaku imaju Finci - za koje piše da su komarci. Norvežani su nježno dosadni, Danci su potpuno kul, dok su Italijani "strejt" homoseksualci.
Bonus video:
