Posle pokušaja da se kroz evropski bezbjednosni i odbrambeni identitet (EBOI) omogući nezavisnija uloga zemalja članica EU u okviru NATO-a, pri čemu se nastojalo da se ne dovede u pitanje opstanak saveza i njena bezbjednosna uloga u Evropi, situacija se značajno komplikuje u trenutku kada se zemlje članice EU opredjeljuju za prenos nadležnosti sa ZEU na EU u domenu bezdjednosti i odbrane.
Razlog za stvaranje jake EU na bezbjednosnom planu treba tražiti u potrebi zemalja članica da stvore kapacitete i vojna sredstva koji će efikasno djelovati u oblasti upravljanja prilikom međunarodnih kriza, te da stvoreni jedinstveni evropski bezbjednosno-odbrambeni mehanizam posjeduje kredibilnost u djelovanju. Nova evropska bezbjednosno-odbrambena orijentacija značila je samo jedno. NATO, oličen kroz SAD, mora prihvatiti novu ulogu i ambicije evropskih saveznika u oblasti bezbjednosti i odbrane i naći odgovajući modalitet za institucionalizaciju odnosa.
Spoljnopolitička orijentacija SAD prema razvoju evropske bezbjednosne i odbrambene politike (EBOP) temeljila na dva stava. Prvi, SAD podržavaju ujedinjavanje Evrope na bezbjednosnom planu sa ciljem rješavanja svih bezbjednosnih prijetnji i izazova koje opterećuju evropski kontinent. Drugi, evropsko bezbjednosno objedinjavanje je dobrodošlo dok god ne ugrožava transatlantsko savezništvo.
Međutim, proces nastanka i ravnomjernog razvoja EBOP EU shvaćen kao dio razvoja ZSBP EU, na osnovu kojeg je unija nastojala da stvori vojne kapacitete i mehanizme u cilju efikasnog djelovanja u oblasti prevencije sukoba i upravljanja krizama, nije sa posebnim oduševljenjem prihvaćeno od strane SAD. Iako su tokom početnog perioda SAD isticale podršku naporima Evrope da se bezbjednosno i odbrambeno institucionalizuje, dubljim sagledavanjem činjenica dolazimo do zaključka da je spoljnopolitičko djelovanje Sjedinjenih Država imalo za cilj ograničavanje evropskih ambicija na polju bezbjednosti i odbrane.
Spoljna politika SAD naglašavala je poštovanje tri osnovna uslova koji moraju biti zadovoljeni kako bi NATO i dalje ostao jedina evroatlantska vojno-bezbjednosna organizacija. Prvi, bezbjednosna politika EU ne smije da bude embrion buduće evropske armije koji bi doveo do odvajanja evropske bezbjednosti od bezbjednosti NATO-a. Drugi, garancije ne smiju da dovedu do dupliranja elemenata u odnosu na NATO. Treći, nova uloga EU u oblasti bezbjednosti i odbrane ne smije da dovede do bilo kojeg vida diskriminacije, naročito u pogledu evropskih članica NATO-a koje nisu u EU.
Nakon samita u Sen Malou (1998) i Helsinkiju (1999), Bijela kuća je čestitala svojim evropskim saveznicima usvajanje ciljeva EBOP, istovremeno naglašavajući zabrinutost oko budućnosti i opstanka NATO-a u Evropi. SAD su podržavale sve evropske koncepte, ali ono sa čime se nisu slagale bilo je stvaranje samostalnog evropskog odbrambenog sistema unutar NATO-a.
Novonastale promjene u Evropi otvorile su mogućnost jačeg povezivanja EU na bezbjednosno-odbrambenom planu. Ovakve potrebe zemalja članica EU Klintonova administracija je zdušno pozdravila, ističući da u novim međunarodnim odnosima EU treba preduzeti bezbjednosnu odgovornost zajedno sa NATO-om. Međutim, samiti EU u Sen Malou i Helsinkiju ostavili su mogućnost stvaranja samostalne evropske odbrane u odnosu na NATO, te samim tim i samostalne evropske bezbjednosne organizacije čega se najviše i plašila Klintonova administracija.
Nakon usvajanja deklaracije iz Sen Maloa od strane zemalja članica EU, prva je javno istupila bivša američka državna sekretarka Medlin Olbrajt, iskazujući podršku konceptu EBOI unutar NATO-a i razvoju evropske odbrane, ali je naglasila da Evropljani pri stvaranju svoje zajedničke bezbjednosne i odbrambene politike ne smiju prekršiti tri osnovna pravila - no duplication, no decoupling, no discrimination - „Three D“ (ne odvajanju, ne udvostručavanju, ne diskriminaciji).
Ne odvajanju imalo je utemeljenje u stavu da su se SAD bojale da će se koncept EBOI odvojiti od postojeće strukture NATO-a, stvarajući tako pogodne uslove za samostalnu evropsku odbranu i snage za njenu realizaciju.
Veoma je bitno pomenuti i „udvostručavanje“ tj. postojanje paralelnih sistema odbrane. Američki vojni stratezi isticali su činjenicu da je i sa finansijskog aspekta mnogo bolje EU da razvije odbranu u okviru koncepta EBOI, čime bi se izbjeglo davanje ogromnih novčanih sredstava za stvaranje sopstvenih vojnih kapaciteta.
Međutim, problem koji je umnogome usložnjavao stvaranje funkcionalne evropske odbrane bilo je tzv. „treće D“, odnosno, diskriminacija. Pod diskriminacijom se podrazumijevaju članice NATO-a koje ujedno nisu i u EU. Takvih je članica nakon samita u Sen Malou bilo pet (SAD, Kanada, Island, Norveška i Turska), a nakon proširenja i sticanja punopravnog članstva u NATO 1999. ovom broju su se pridružile još tri (Češka, Mađarska i Poljska). Glavni problem bio je taj što zemlje koje nisu članice EU, u cilju sprovođenja Petersberških kriterijuma, nisu bile u mogućnosti da koriste kapacitete i vojna sredstva NATO-a.
Bonus video:
