Teško da bilo koji drugi političar u Evropi ima tako lošu reputaciju kao brazilski desno-populistički predsjednik Žair Bolsonaro, koji mora da preda dužnost svom protivniku Lula da Silvi nakon izgubljenog drugog kruga izbora u nedjelju. Prije svega, za ovu sliku je kriv sam Bolsonaro: njegov ponekad vulgarno-populistički stil sa blamantnim staračkim vicevima o potenciji, uvredama poput onih upućenih supruzi francuskog predsjednika Emanuela Makrona i pljuckanju po starosjedeocima iz Amazona karakteriše izvještavanje lijevih medija o njemu u inostranstvu.
Ali iza ove preovlađujuće slike, postoji i druga strana Bolsonarovog mandata. I ta perspektiva objašnjava zašto političar, koji je toliko nepopularan u Evropi, i dalje ima tako mnogo pristalica u Brazilu. Iskreni Bolsonarov bilans uključuje važne činjenice o kojima se u inostranstvu ćuti.
Privredni oporavak
Početkom oktobra pročula se možda i najvažnija vijest za predsjednika Bolsonara u izbornoj kampanji. Svjetska banka korigovala je prognozu za tekuću godinu: bruto domaći proizvod za 2022. neće rasti 1,5%, već čak 2,5%. Poređenja radi: savezna vlada u Berlinu očekuje recesiju od oko -0,4% u narednoj godini. Spor, ali stabilan oporavak privrede Brazila, velike države od najmanje 215 miliona stanovnika, posebno je vidno primjetan u velikim metropolama, gdje se otvaraju mnogobrojne nove prodavnice i lokali.
Sve se to odražava i na tržište rada: prema studiji koju je izradio “CNN”, Brazil trenutno može pokazati najbolji razvoj od svih zemalja G-20 u borbi protiv nezaposlenosti. Stopa nezaposlenosti pala je sa 13,1% u avgustu 2021. na 8,9% u avgustu 2022. Nijedna druga nacija G20 ne može se pohvaliti takvim padom. Trenutna stopa nezaposlenosti od 8,7% ujedno je najniža od jula 2015. godine.
Rekordni profiti ključnih industrija
Teško da je bilo koja druga kompanija toliko važna za ekonomsko samopouzdanje Brazilaca kao polu-državna energetska kompanija Petrobras. Za vrijeme mandata ljevičarskih predsjednika Lule i njegove stranačke drugarice Dilme Rusef (2003 do 2016), kompanija je imala katastrofalni ukupan gubitak koji je iznosio 20,66 milijardi dolara. U poslednje dvije godine pod Bolsonarom, međutim, stvari su krenule uzbrdo: 2021 je Petrobras ostvario profit od 19,8 milijardi dolara.
U februaru 2016. vrijednost deonice Petrobrasa je bila na sramotnom nivou od 1,03 eura kao rezultat tekućih gubitaka pod Lulom i Dilmom u milijardama dolara. Sredinom oktobra 2022. akcija Petrobrasa se trgovala za 7,30 eura. Dakle, njihova vrijednost je pod Bolsonarom porasla čak sedam puta.
Brazilska poljoprivredna industrija, zbog krčenja šuma u Amazonu vrlo nepopularna kod evropskih Zelenih, ima sličnu istoriju rasta. Prema podacima Brazilskog Instituta za Geografiju i Statistiku (IGBE), poljoprivredna proizvodnja je prošle godine dostigla rekordnih 145 milijardi eura. Rast od skoro 60% za vrijeme Bolsonara.
Bolsonaro je s pravom ignorisao to što lijevi Evropljani kritikuju brazilsku politiku zaštite životne sredine, jer Brazil ima jednu od najčistijih industrija za proizvodnju električne energije na svijetu.
Brazil sa 43% ima najveći udio obnovivih izvora energije među zemljama G20 što je bukvalno duplo više od ljevičarski džangrizave Evropske Unije, koja je prema podacima njemačkog Saveznog Zavoda za Statistiku imala samo oko 22% odgovarajućeg udjela u 2021. U Brazilu je prošle godine, pod Bolsonarom, otvoren najveći vjetropark u Latinskoj Americi, čuveni “Lagoa dos Ventos” (Laguna vjetrova).
Smanjenje poreza
Početkom godine stotine hiljada ljudi izašlo je na ulice širom Brazila da demonstrira protiv visokih cijena goriva i zahtjeva hitne mjere od vlade Bolsonara. Tada je prosječna cijena za litar benzina bila oko 1,40 eura, što je za ogromnu većinu Brazilaca bilo nedostupno. Danas je cijena goriva 95 centi odnosno 30% niža. Značajno sniženje cijena omogućeno je Bolsonarovom naredbom o nultom porezu na gorivo do kraja decembra.
Oslobađanje od poreza na benzin preliva se direktno kupcima i treba da pomogne Brazilce kroz period inflacije. Rezultat se već vidi: prema izvještajima IGBE, Brazil doživljava deflaciju već treći mjesec zaredom. U septembru su cijene čak pale na -0,29%, što je najveći pad cijena od 1980.
Najmanji broj ubistva skoro ikad
Sredinom godine “Forum za javnu bezbjednost” objavio je najnovije podatke o broju ubistava u Brazilu. Prema ovim brojkama, u ovoj ogromnoj zemlji 2021. godine desilo se 47.503 registrovanih ubistava. U međunarodnom poređenju, Brazil je i dalje zemlja sa velikom stopom ubistava, ali prema “CNN-u” taj broj je na najnižem nivou u poslednjih deset godina.
Posebno zanimljivo: na siromašnom sjeveroistoku Brazila, uporištu Bolsonarovog protivnika Lule, stopa ubistava je vrlo primjetno opala upravo tokom Bolsonarovog mandata. U 2017. na sjeveroistoku je zabilježeno 27.288 ubistava. Danas je ovaj region i dalje statistički lider, ali se, prema ocjeni Foruma, situacija značajno popravila na 20.500 registrovanih ubistava u 2021. godini, odnosno skoro 25% manje.
Prevod: Mirko Vuletić
Bonus video:
