Gubljenje građanskog dostojanstva, prodajom glasova i zanemarivanjem izlaska na izbore, trguje se slobodom i demokratskom mogućnošću da se utiče na izbor i učestvuje u konstituisanju vlasti. U crnogorskom političkom prostoru postepeno se tope građanski potencijali i rapidno opada povjerenje građana u demokratske procedure konstituisanja i kontrole javnog života. Najmanje polovina građana Crne Gore je isključena iz javnog života čime im je uskraćen onaj dio biračkog prava da budu birani u strukture vlasti. Zbog nemogućnosti legalne smjene vlasti onemogućeno je naizmjenično vladanje i naizmjenično potčinjavanje različitih stranaka opozicije i vlasti. Zbog toga su političke stranke postale okoštale paradržavne formacije i kao takve preuzele različite oblike militantnog djelovanja. Umjesto političkog nadmetanja u težnji da se ponude što realniji i kvalitetniji programi za rješevanje aktuelne političke i ekonomske krize, stranke se bore na život i smrt za odbranu vlasti po svaku cijenu, odnosno za rušenje vlasti po svaku cijenu. Izraz po svaku cijenu je makijavelistička formula kojom se dozvoljavaju i opravdavaju sva sredstva u političkom obračunu.
U tom svjetlu, demokratski izbori kao mirna politička forma konstituisanja i smjenjivanja vlasti postaju ratno polje borbe za očuvanje stečenih pozicija vladanja. Stranke pozicije, koje brane vlast, isključuju realnu mogućnost gubljenja izbora, zbog toga se angažuju po principu sve ili ništa. U toj borbi ove stranke se, pored demokratskih, koriste i izvandemokratskim sredstvima kojim se grubo krše izborne norme. Partije vlasti koriste institucije države i javne fondove za dobijanje izbora i reprodukovanje vlasti po svaku cijenu. One stoje na poziciji da se svaka cijena može i mora platiti. Javne institucije i njihovi fondovi, koji po prirodi stvari pripadaju svim građanima i treba da služe opštim, javnim interesima, stavljeni su u funkciju partijskih i ličnih interesa. Ovo produbljuje postojeću političku krizu i uvodi je u moguću društvenu katastrofu. Nije riječ samo o političkoj korupciji protiv koje se može boriti demokratskim sredstvima. Radi se o ozbiljnim i strukturnim poremećajima političkog sistema. Partijska diktatura, jednako deformiše i demokratsku državu i demokratsku formu partije. Diktatura kao forma političkog nasilja parališe ukupan društveni život i sve oblike demokratske politike.
Partije na vlasti (koje decenijama vladaju) nazivaju se državotvornim i sebe zamišljaju kao jedine vlasnike vlasti. Ovim se partije, kao oblici legitimnog predstavljanja različitih političkih interesa i načina konstituisanja demokratskih institucija, pretvaraju u paradržavne branike jedne, po svemu nepromjenljive i vječne vlasti. Umjesto da objedinjuju različite interese u društvu partije vlasti ignorišu razlike, apsolutizujući opstanak na vlasti kao jedini postulat koji neminovno vodi demokratskom paradoksu, tj. partijskoj imperiji.
Ni partije vječne opozicije, ne mogu ostati izvan ovih negativnih uticaja. One po sistemu akcije-reakcije, takođe poprimaju militantne forme. Te nedemokratske forme se ogledaju u agresivnoj retorici, političkim bojkotima parlamenta i izbora, kao i pribjegavanju vanparlamentarnih oblika političke borbe. Partija na vlasti, sedimentirana kao trajna vladavina i oslobođena straha da na izborima može izgubiti povjerenje biračkog tijela, postaje apsolut koji sudbinu države drži u svojim rukama vezujući je za svoju sudbinu po principu država to smo mi. Takva partija na svim nivoima i svim sredstvima kontroliše državu, društvo i građane kao svoje taoce. Za tu svrhu se koriste državne institucije i njihovi aparati. Ukupan državni sistem postaje instrument partije i partijske klike. Ovim je ukinuta razlika partijske i državne vlasti, partijskog i državnog interesa, odnosno razlika dijela (pars) i cjeline. Sada dio funkcioniše u ime cjeline. Ovo izaziva otpor onih ignorisanih i nasiljem isključenih djelova društva. Time se generiše latentna i evidentna kriza na svim nivoima i u svim regijama države i društva.
Umjesto da predstavljaju i povezuju različite interese društva, političke partije u Crnoj Gori proizvode raskole među ljudima, produbljuju razlike i permanentno razaraju društveno tijelo. One normalan politički život i demokratsko nadmetanje pretvaraju u permanentno krizno stanje borbe na život i smrt. Politička kriza generisana partijskim radikalizmom i nesmjenjivošću vlasti, parališe ukupan društveni život i obesmišljava osnovne demokratske vrijednosti. Na ovo stanje indikativno upućuje atmosfera i rezultati nedavno održanih lokalnih, monopartijskih i jednoumnih izbora u Nikšiću. Odista je žalostan prizor kada vladajuća stranka, zbog bojkota opozicije, sama izlazi na izbore i trijumfalno objavljuje svoju veliku pobjedu. Značajnost ovih izbora upravo leži u paradoksu jednopartijskog nadmetanja gdje su se, u nedostatku opozicionih lista, strahom prinuđeni birači suprotstavili nevažećim glasovima. Upravo su ovi enormno brojni, nevažeći glasovi postali važeći znaci građanskog otpora postojećoj jednopartijskoj imperiji.
Bonus video:
