Ne rekoh vam da je na prošlogodišnjem, 40. (beogradskom) Salonu arhitekture, Nagrada u kategoriji “Arhitektura” pripala je Milanu Lojanici i Vladimiru Lojanici - ocu i sinu - za realizovani projekat, fanfare molim: Poslovno-trgovačko-hotelskog kompleksa u Rajićevoj ulici u Beogradu - belom gradu na obalama dveju reka podno Avale.
“... priča o ovom objektu nije jednostavna”, stoji u obrazloženju Žirija koji je odlučivao o nagradama 40. Salona. “Od konkursa do realizacije proteklo je 18 godina. A za to vreme menjali su se investitori, političke okolnosti, menjao se program, vlasništva, zakoni… U tom ritmu menjao se i projekat. Arhitekti su pregovarali, prilagođavali se novim zahtevima, povećavali kvadraturu, borili se za dignitet svoje profesije. U srcu starog gradskog jezgra na kraju Knez Mihajlove ulice, na granici sa Kalemegdanom, rezultat je savremeni objekat koji ima fasadu na četiri ulice, tržni centar sa hotelom i podzemnom garažom u nekoliko nivoa, terasama koje otkrivaju sasvim nove gradske vizure, arhitektura koja poštuje istorijsko jezgro, ali ga ne kopira - već interpretira tamo gde treba”.
Dakle, trebalo je upakovati sve što je investitor smatrao da treba upakovati na prostoru bivšeg okretišta trolejbusa u Rajićevoj ulici - a kad je o pakovanju riječ - onda su tu Lojanice - otac i sin - neprevaziđeni.
Među članovima pomenutog Žirija bio je i Lepi Veliša - naše gore list - koji za pojasom ima Grand Prix Prvog crnogorskog Salona arhitekture (2013. godine - tzv. Adžov Salon) - i to za realizovani projekat Otvorenog bazena Plivačkog i vaterpolo Kluba “Jadran”, na Škveru u Herceg Novom - svaka čast Veliša, lepi moj - a ima i jednu od nagrada na Drugom crnogorskom Salonćiću arhitekturice (2016. godine - tzv. Violetin Salon) - koja nije vrijedna pomena.
Nego da se vratimo mi našoj temi...
O grandioznom projektu u Rajićevoj (mediji govore o 58.000 m2, dok na oficijelnoj Internet stranici (rajicevashoppingcenter.rs) stoji da je riječ o 60.000 m2 i investiciji vrijednoj 80 miliona eura) - Lojanica mlađi kaže sljedeće:
“Čitav taj tok (što se odnosi na period od 1999. godine - kada su Lojanice pobijedili na konkursu - pa do 2017. godine, kada je otvoren tržni centar - op.a.), prošao je kroz međusobna usaglašavanja sa investitorima i gradskim i republičkim institucijama, pre svega zavodima za zaštitu spomenika. Zato se i desilo nekoliko varijanti rešenja od dobijanja građevinske dozvole, jer je proces bio dugotrajan. Od konkursa postoji 17 dokumentovanih varijanti idejnog projekta, koje su predstavljale faze, iz koraka u korak, ka konačnom usaglašavanju i rešenju.”
Samo kad se sjetim da je u raspisu jednog od potonjih konkursa raspisanih u CG - bješe li to, falim te bože, Konkurs za Centar Centralne Banke CG, Opština Tivat - lijepo pisalo da konkursno rješenje treba da sadrži sve elemente urbanističko-arhitektonskog idejnog rješenja - po slovu Zakona, svakako.
Da li ste ikada čuli da je neki projekat - realizovan na tlu CG, majke naše - prošao 17 dokumentovanih varijanti idejnog rješenja? Ne idejnog projekta, molim vas, to bi ipak bilo previše - nego idejnog rješenja?
Pitajte Lepog Velišu, kada ga vidite - koliko ima dokumentovanih varijanti idejnog rješenja objekta CANU u Podgorici - i ko je sve tu konsultovan.
Kad već potegoh tu priču - kladio bih se da u CG, u ovom trenutku, teško da ima arhitekata kojima bi se Lepi Veliša i njegovi pajtosi - Dobri Đoko i Mudri Banjo - pomakli, ali ih sigurno ima u regionu, što bi se reklo - i kad kažem “ko je sve tu konsultovan” mislim na regionalne zvijezde. A mislim i na idejno rješenje objekta “CANU”, naravno - i na značaj institucije “CANU” - koji (bi trebalo da - da je sreće) značajno nadilazi ono bezvezno rješenje što su ga gospodi iz CANU servirali Prelepi Veliša, Dobri Đoko i Lukavi Banjo.
Nego da se vratimo mi našoj temi...
“Kompleks koji se nalazi u samom srcu istorijskog centra Beograda”, stoji u tekstu objavljenom krajem avgusta davne 2008. godine, na portalu Beobuild (beobuild.rs), “jednom će svojom stranom izlaziti i na Knez Mihajlovu, glavnu pešačku ulicu, gde će se preko male pijacete (nije mala, nije mala... op.a.) prostorno povezati sa javnim prostorom pešačke zone. Imaće 46.000 kvadratnih metara površine (molim? - op.a.) u koje će biti smešten prvi hotel najviše klase u starom jezgru, kao i ostali komercijalni sadržaji poput trgovina, bioskopa, restorana itd. Biće izgrađena i tri podzemna nivoa gde će se nalaziti parking, a deo će pripasti i Biblioteci grada Beograda”.
I još veli da bi investicija trebalo da iznosi oko 100 miliona eura. U tekstu koji je objavljen na pomenutom portalu šest godina kasnije - 8. septembra 2014. godine - stoji da će ukupna površina kompleksa biti 57.000 m2 - što će reči da su porasli apetiti u međuvremenu - i da samo na garažu, odnosno četiri podzemne etaže - otpada 20.000 m2.
Toliko o umijeću projektovanja, odnosno pakovanja... Ako bi u ovom trenutku trebalo izdvojiti samo jedan momenat, vezano za poslovno-trgovačko-hotelski kompleks u Rajićevoj ulici u Beogradu - uz ogradu da tek naslućujem kako funkcioniše taj složeni organizam (u funkcionalnom smislu), ali sam već ubijeđen da funkcioniše savršeno - onda je to pjaceta uz Knez Mihajlovu ulicu. O pjaceti gospoda iz beobuild.rs kažu sljedeće:
“Objekat će biti uvučen prema Knez Mihajlovoj formirajući manji trg, što je svakako pozitivan efekat na glavnu pešačku ulicu. Proširenje i formiranje pešačkog platoa na kraju Knez Mihajlove je unapređenje za ovaj javni prostor, a aktivna (atraktivna? - op.a.) lokacija sa novim sadržajima će povećati frekventnost i ponudu pešačke zone. Ulaz u objekat će sa te strane imati impozantnu balkon-nadstešnicu na stubovima, a ispred objekta su planirane i vodene površine (kojih još nema - op.a.).”
Ako mene pitate, ta pjaceta svjedoči o istančanom sluhu investirora (Meir Avital - Avital d.o.o. - ispred Ashtrom International, Izrael) - koji je umio da prepozna prednosti arhitektonskog koncepta koji su uporno nudili Lojanice - odnosno o ubjedljivosti argumenata kojima su otac i sin branili svoje dobre ideje...
Bonus video:
