O ljubavi koja nije bezuslovna

David Albahari se svojim novim romanom “Pogovor” vraća na stare stilske forme. Takođe se, u punom sjaju, na scenu vraća nepouzdani pripovedač, taj samozatajni junak njegovih najboljih knjiga

2402 pregleda 0 komentar(a)
Foto: Čarobna knjiga
Foto: Čarobna knjiga

Izdavačka kuća Čarobna knjiga prihvatila se jednog divnog poduhvata: već nekoliko godina objavljuje najznačajnije knjige jednog od najboljih pisaca današnjice, Davida Albaharija. Tako je u munulom perodu ponovo objavljen roman “Mamac”, za koji je pisac 1996. godine dobio Ninovu nagradu, ali i novi naslovi, poput “Danas je sreda” i “Pogovor”.

”Mamac” je roman o majci, toj pouzdanoj sili koja je bila stub piščeve porodice, nenametljivoj, a ipak duboko utkanoj u sve pore njegovog života. Suočavana s tragičnim gubicima, pod udarom istorijskih zbivanja koja su težila da je unište, ona je uspijevala u onome što pisac nikada nije savladao - da živi život, otvorenih očiju dočekujući ono što joj on donosi. U gustom tkanju naracije pripovijeda se upečatljiva priča o porodici, tragediji i gubitku, i istorijskom usudu našeg podneblja. Ovaj roman ustvari je složena priča u tri glasa o životu i umjetnosti, o tajnama i neuhvatljivosti pojavne stvarnosti i problemima umjetničkog prikazivanja života.

Albaharijeve asocijacije su prodorne i zaoštrene kao vrh strijele i koplja; one prodiru u srce i u dušu čitaoca sa lakoćom istina koje su duboko usađene u naše iskustvo i u naše saznanje. Autorov glas reflektuje stanje svijesti pripovjedača; njegove refleksije su odjek jedne napaćene duše i jednog lucidnog uma: ma kako nas život varao i nudio nam varljive mamce da će biti bolje i da će se nekad negde stići do željenog cilja, čovjekova sudbina je u stropoštavanju u ambis i ništavilo. Roman “Mamac”, ali i “Cink” zauzimaju jedinstveno mjesto u Albaharijevom stvaralaštvu. Posvećeni su uspomeni na njegove roditelje, čiji su portreti oslikani s posebnim nadahnućem i stvaralačkom energijom, pa su istovremeno ogledalo piščevog života, njegovih uvjerenja i zabluda. Knjiga “Mamac” je dobitnik Ninove nagrade za najbolji roman u 1996. godini, Nagrade Narodne biblioteke Srbije za najčitaniju knjigu godine i Nagrade “Balkanika”. Doživio je više izdanja i preveden je na šesnaest jezika.

Preuzevši na sebe obavezu da brine o ostarjelom ocu, oboljelom od Parkinsonove bolesti, junak romana “Danas je sreda” dobija priliku za još jedan, posljednji pogled u njegovu dušu. Tokom zajedničkih šetnji po Zemunskom keju i malih kućnih razgovora, otac počinje da govori o djelovima sopstvene prošlosti koji su njegovom sinu bili malo poznati. Iz žrtve Rezolucije Informbiroa, kako ga je sin oduvijek zamišljao, otac se u njegovim očima preobražava u poslijeratnog komunističkog dželata, što baca novo svjetlo i na dotadašnji život njihove porodice. David Albahari se u ovom romanu, možda i najintimnijem još od “Mamca” i “Cinka”, bespoštedno obračunava sa svakodnevicom jedne bolesti i s pitanjima da li se bolest i sreća mogu zaslužiti i mogu li zločini da se ponište ili da zastare.

Narator romana “Danas je sreda” je Zemunac na pragu starosti, koji pazi i njeguje ostarjelog oca, oboljelog od Parkinsonove bolesti. Ta bolest polako izjeda, mijenja i izobličava naratorovog oca, dovodeći ga do tačke neprepoznatljivosti. Pored toga što je ovo roman o bolesti i nestajanju, ovo je prije svega knjiga o ocu, čiju transformaciju od nekada silnog pratimo u romanu, sve do onemoćalog starca. Tokom šetnji zemunskim kejom i dugih kućnih razgovora otac pominje grijehe iz prošlosti i čitaocu se nameće pitanje da li je bolest tijela kazna za nedjela učinjena mnogim ljudima tokom njegovog života? Jer otac, kao nekadašnji službenik Ozne ima mnoge na svijesti. “Danas je sreda” je bolan roman o porodici, životu, očinstvu, ali i o ljubavi između roditelja i djece koja ne mora uvijek da bude bezuslovna.

David Albahari se svojim novim romanom “Pogovor” vraća na stare stilske forme. Takođe se, u punom sjaju, na scenu vraća nepouzdani pripovedač, taj samozatajni junak njegovih najboljih knjiga. U ovom neuobičajenom narativu, autor nas vodi misterioznim i komplikovanim putevima afričko-evropskih odnosa, lavirintom nestalnih i neravnopravnih veza između dva sudbinski izukrštana kontinenta.

”Kralj je umro u noći između ponedjeljka i utorka” - rečenica je kojom počinje Albaharijev roman. Poslije tog “završnog istorijskog čina jednog malog kralja i njegove još manje kraljevine”, čije su se granice smanjivale ostavljajući mu naposljetku samo sprat hotela u Cirihu, te život u samoći, u “samostalno izabranoj izolaciji” - nastaje komešanje na gradskom trgu. U tom metežu zatičemo glavne junake i različite naratore: haos se sa ulice prenosi na njihove glasove. Albaharijev roman “Pogovor” vješto sjedinjuje istorijat jednog kontinenta i nekoliko malih ljudskih strasti i zanosa. “Afrika bi mogla da posluži kao primjer za mirovno uspostavljanje odnosa i postane pravi uzor već istrošenim evropskim modelima”, rekao je nedavno David Albahari čiji se roman “Pogovor” našao u najužem izboru za Ninovu nagradu. “Odlučio sam se za Afriku jer sam uvijek bio fasciniran njenim geografskim i socijalnim razvojem koji se, ranije ili kasnije, pretvarao u savršenu imitaciju nadmene Evrope. Stalno mi se činilo da Afrika potpuno nepotrebno ponavlja greške koje su bijeli ljudi prenijeli na afričko tlo i nikada mi nije bilo jasno zašto Afrika ne odabere neku već ispravljenu liniju razvoja” kaže Albahari. U njegovom romanu smrt kralja, koji može biti bilo čiji kralj, izaziva rađanje i nestajanje evropskih vrijednosti.

David Albahari, pisac i prevodilac, rođen je 15. marta 1948. godine u Peći. Prvu knjigu, zbirku priča “Porodično vrijeme”, objavio je 1973. godine. Do sada je objavio trinaest knjiga priča i četrnaest romana, kao i pet knjiga eseja. Za knjigu priča “Opis smrti” (1982) dobio je Andrićevu nagradu, a za knjigu priča “Pelerina” (1993) nagrade Stanislav Vinaver i Branko Ćopić. Roman “Pijavice” nagrađen je Nagradom grada Beograda (2006). Preveo je veliki broj knjiga, priča, pjesama i eseja mnogih američkih, britanskih, australijskih i kanadskih pisaca. U periodu između 1973. i 1994. godine radio je u redakcijama više beogradskih i novosadskih časopisa i izdavačkih kuća. Albaharijeve knjige prevedene su na osamnaest jezika.

Bonus video: