Prije šezdesettri godine, u Titogradu je osnovana Matica iseljenika Crne Gore. Toga 19. januara, 1962. u prepunoj, nekadašnjoj “Maloj sali” Skupštine Crne Gore, u prisustvu brojnih uglednih crnogorskih ličnosti, formirana je institucija koja će voditi brigu o crnogorskom iseljeništvu. Za predsjednika Matice izabran je Milo Medigović, čiji su mnogi plemenici, Paštrovići, a i njegovi bliski rođaci, Medigovići, živjeli diljem svijeta; stizali do Sjedinjenih Američkih Država, Latinske Amerike, Australije...
Tada su na značajna mjesta dolazili ljudi od integriteta, obrazovani, sa znanjem nekoliko jezika, maksimalno posvećeni poslu kojim su se bavili.
Potpredsjednik Matice bio je istaknuti crnogorski naučni radnik, dr Đorđije - Đoko Pejović (autor knjige “Iseljavanja Crnogoraca u XIX vijeku”), a sekretar Vlado Đurković, kojega je zamijenio profesor Ante Slovinić, raniji glavni i odgovorni urednik “Pobjede”. Šjor Ante, kako su ga kolege novinari iz milošte zvali, diplomirao je 1926. srpskohrvatski jezik i književnost na Filozofskom fakultetu u Zagrebu.
Na Osnivačkoj skupštini Matice, u prvom redu, sjedio je inicijator njenog osnivanja, crnogorski iseljenik, revolucionar, novinar, potpredsjednik Skupštine Crne Gore, Nikola Kovačević Stari.
Upamtio sam ga kao dječak; odvajao je svojom krupnom pojavom i nekom naročitom otmjenošću, svojstvenu ljudima koji su boravili u velikom, širokom svijetu. U Kanadi je živio od 1937. do kraja 1945. godine, nastupajući tokom Drugog svetskog rata na raznim skupovima, u ime Titovih partizana. Uređivao je iseljenički list “Novosti”, prenoseći istinu o Narodnooslobodilačkoj borbi protiv fašizma. Velika je njegova uloga u skupljanju pomoći ratom opuštošenoj domovini, u koju je početkom 1945. iz Kanade upućeno čak preko dvadeset vagona robe...
Umro je 1964. godine u Herceg Novom. Njegova supruga Ljubica, rodom od Špadijera, živjela je u Novom. Jednog dana, davnih sedamdesetih, uputio sam se u Herceg Novi zajedno s mojim dobrim drugarom, pjesnikom i novinarom, Ratkom Vujoševićem, gdje smo s Ljubicom dugo razgovarali.
Godine 1969. Milo Medigović izabran je za predsjednika Opštine Budva.
Bilo je to vrijeme procvata crnogorskog turizma. Na Svetom Stefanu, rekonstruisanom drevnom paštrovskom gradiću, svečano otvorenom na Dan ustanka crnogorskog naroda, 13. jula 1960. godine, ljetovale su brojne krunisane i nekrunisane glave, slavne ličnosti, pa i pisac Alberto Moravija... Gost Hotelsko-turističkog preduzeća “Sveti Stefan” bio je i predsjednik Tito.
Tu je, uz ugostiteljskog veterana Anastasa Popovića, stasavao mlađani Budvanin Vojo Liješević, kasnije ikona londonskog “Savoja” u kome je četrnaest puta služio Vinstona Čerčila.
A onda je grunula vijest: Na Sveti Stefan je stigla heroina svjetskog filma, Sofija Loren sa svojim suprugom, producentom, Karlom Pontijem.
Mala Crna Gora osvanula je na prvim stranama velikih svjetskih listova.
Slavni bračni par doletio je iz Rima privatnim avionom u Titograd, odakle su nastavili put prema Svetom Stefanu, gdje su ih na svetostefanskoj rivi, dočekali i poželjeli dobrodošlicu, predsjednik Opštine Budva Milo Medigović, direktor Hotelsko-turističkog preduzeća “Sveti Stefan” Vlado Mitrović (otac mu, Lazar, bio iseljenik u Americi) i predstavnik Turističkog saveza Opštine, Ljubo Rađenović.
Visoki gosti radoznalo su pogledivali oko sebe; impresionirani onim što su vidjeli, gotovo jednoglasno kliknuli: “Una belleza da vero” (“Jedna ljepota zaista”). Odsjeli su u čuvenoj Vili 18. U njihovu čast, svečanu večeru priredio je predsjednik Opštine Budva Milo Medigović. Na večeri je bilo još nekoliko zvanica. Gospođa Loren sjedjela je pored Mila. A tek, meni - kazati se ne može! Priprema se samo za vrhunske goste Svetog Stefana.
- Večera je protekla u vrlo prijatnoj atmosferi. Raspoloženje prisutnih na najvišem nivou. Razgovaralo se o vrlo različitim temama - sjećao se Vlado Mitrović.
Sjutradan je Sofiji i Karlu organizovan izlet čamcem. Oduševile su ih plaže Kamenova, Jaza, Trstena, Drobnog pijeska... Tu je bio i Cetinjanin, Pule Vujović, ataše u Ambasadi SFRJ u Rimu.
Sljedećeg dana posjetili su Kolašin i Biogradsko jezero.
Tokom boravka Loren i Pontija u Crnoj Gori, prevodilac je bio Ante Slovinić, tada šef Protokola Skupštine Crne Gore.
- Ponti se interesovao o turizmu u Crnojn Gori, posebno u zoni Svetog Stefana i Miločera - kaže Vlado Mitrović.
Poželio je da negdje u blizini Svetog Stefana sagradi sopstvenu vilu.
Mitrović je zdušno podržao inicijativu da se slavnom bračnom paru besplatno obezbijedi plac za gradnju vile.
Rekli su da će u Crnu Goru ponovo doći.
Poslije boravka na Svetom Stefanu, Sofija Loren i Karlo Ponti otputovali su za Brione gje ih je primio predsjednik Tito sa suprugom Jovankom. Sofija je kasnije sa sinčićem kao gošća Brozovih petnaestak dana provela na Brionima.
Bila su to vremena...
Bonus video:
