Crijevne infekcije su najučestalija infektivna oboljenja u dječijem dobu, prije svega kod odojčadi i male djece. Uglavnom su uzrokovane virusima, rjeđe bakterijama i rijetko parazitima, a predstavljaju lokalnu zapaljensku reakciju sluznice crijeva na djelovanje patogenih mikroorganizama. Posebno su učestale u ljetnjim mjesecima, kad se hrana i voda, kao izvori infekcije, uslijed visokih temperatura lakše i brže kvare, ali se djeca često zaraze i prljavim rukama, pa i direktno od oboljelog djeteta.
Vrlo često virusne crijevne infekcije kod djece se obično javljaju krajem prve godine života, u vrijeme kad ona gube imunitet stečen od majke, zatim i od druge do pete godine, u kasnijem uzrastu rjeđe.
Rotavirus
Prema podacima iz literature, od 50 do 70 odsto akutnih dijareja u dečjoj dobi uzrokuju virusi, pri čemu je u više od 35 odsto slučajeva odgovoran rotavirus. Rotavirusni gastroenteritis se javlja tokom cijele godine. Karakteriše ga izuzetno visoka infektivnost, kratak inkubacioni period i nagli, u više od trećine slučajeva veoma agresivan poremećaj praćen visokom tjelesnom temperaturom, učestalim povraćanjem i profuznom vodenom dijarejom, bez sluzi i sukrvice. S obzirom na intenzitet ovih simptoma i uzrast u kome se rotavirus najčešće javlja, većina malih pacijenata bar u prvih dan dva bolesti zahtijeva vensku nadoknadu tečnosti. Ipak, ova infekcija obično prolazi u kratkom vremenskom periodu. Dijagnoza virusnih crijevnih infekcija postavlja se na osnovu karakteristične kliničke slike, a potvrđuje dokazom prisustva virusa u stolici. Kod nas se, rutinski dokazuju samo rotavirus i adenovirus.
Salmoneloze
Među bakterijskim crevnim infekcijama najznačajnije su salmoneloze, izazvane bakterijama iz roda Salmonella. Salmoneloze imaju inkubacioni period, od 12 do 48 sati i rjeđe par dana. Bolest se manifestuje dijarejom, kao dominantnim simptomom, stolice su brojne, vodene, sluzave, zelenkaste, nekad i sukrvičave. Pored toga, značajan broj oboljelih, a posebno djeca u najmlađem uzrastu, povraćaju, imaju povišenu tjelesnu temperaturu, bol u stomaku, loš apetit i lošeg su opšteg stanja. Salmonele zahvataju završni dio tankog i debelog crijeva, i tu izazivaju zapaljenje i pomenute tegobe. Početak bolesti je dosta buran i nagao, i u tom obliku obično traje dva do tri dana. Uz adekvatnu rehidraciju i ishranu, povraćanje prestaje, temperatura se normalizuje, a tečne stolice se održavaju do deset dana, rijetko duže.
Kampilobakterioza
U prvih četiri do pet godina života, pa i kasnije, djecu često pogađa i kampilobakter, bakterija koja se primarno prenosi pilećim mesom i jajetom. Kampilobakterioza se javlja sa približno istom učestalošću kao i animalna salmoneloza i predstavlja infektivno oboljenje i tankog i debelog crijeva, sa sličnim simptomima kao šigeloza, ali u blažoj formi. Tjelesna temperatura nije tako visoka, ali su stolice takođe često sukrvičave. Dijagnoza bakterijskih crijevnih infekcija postavlja se na osnovu dosta karakteristične kliničke slike, a potvrđuje izolacijom uzročnika (koprokulturom). Crevne infekcije rjeđe mogu izazvati i paraziti Giardia lamblia, protozoe koje izazivaju hronične dijareje, amebijaze - najčešće Entamoeba hystolitica koja naseljava debelo crijevo i oštećuje njegovu sluznicu, te se manifestuje sluzavo-krvavom dijarejom. Dijagnoza se postavlja mikroskopskim pregledom stolice, a lek izbora je metronidazol.
Liječenje digestivnih poremećaja kod djece
Sam mlad i nezreo organizam djeteta posebno osetljiv na digestivne poremećaje izazvane crijevnim infekcijama koje zbog dijareje, povraćanja i visoke sklonosti dehidraciji mogu biti i životno ugrožavajuće. Iz tog razloga, prvi i osnovni korak u liječenju svih infektivnih crevnih poremećaja kod dece jeste nadoknada izgubljene vode i elektrolita.
Da bi se dehidracija prevenirala, sa nadoknadom gubitka tečnosti treba da se započne čim dijete počne sa povraćanjem i/ili dijarejom. Ukoliko je poremećaj praćen upornim povraćanjem i/ili brojnim stolicama, ili je već došlo do dehidracije teškog stepena, neophodna je venska rehidracija. Budući da su bakterijske dijareje, spontano izlječiva oboljenja, primjena antibiotika je rijetko neophodna, opravdana je samo u određenim slučajevima.
Apsolutna indikacija za antibiotsku terapiju je salmoneloza kod odojčeta mlađeg od tri mjeseca, a obavezno se daje i oboljelima sa imunodeficijencijom, malignitetom i hroničnom inflamatornom bolesću crijeva. Podrazumijeva se da je antibiotska terapija neophodna i kod bolesnika sa pretećom ili ispoljenom salmoneloznom bakterijemijom, stanjem praćenim prelaskom bakterije u cirkulaciju, kao i u slučajevima meningitisa, osteomijelitisa ili drugih metastatskih infekcija.
(Atorka Danijela Stojanović je specijalista infektivnih bolesti Klinike za infektivne bolesti u Kliničkom centru Crne Gore)
Bonus video:
