U Severnoj Mitrovici, u neposrednoj blizini glavnog mosta na reci Ibar, održan je protest pripadnika srpske zajednice koji se protive njegovom otvaranju za saobraćaj.
Ovaj most dijeli Južnu Mitrovicu sa albanskom većinom i Sjevernu gdje živi većinska srpska zajednica. U poslijeratnom periodu ovaj most je bio simbol sukoba i barikada koje su podizali kosovski Srbi kako bi se usprotivili nastojanju Kosova da uspostavi vlast na sjeveru.
Most je trenutno otvoren samo za pešake, iako je u okviru dijaloga Kosova i Srbije dogovoreno da se otvori i za saobraćaj.
Vlada premijera Kosova Aljbina Kurtija je sredinom jula najavila da namerava da otvori glavni most na Ibru u Mitrovici.
Međutim, zemlje Kvinte - SAD, Velika Britanija, Nemačka, Francuska i Italija - su 2. avgusta saopštile da ne podržavaju otvaranje za saobraćaj u ovom trenutku.
Bivši sudija iz Sjeverne Mitrovice, Nikola Kabašić je na protestu rekao da se mora postići konsenzus među svim predstavnicima Srba na Kosovu da se identifikuju i štite minimalni interesi srpske zajednice.
„Naša muka i naš problem je zajednički i kolektivni. Mi smo napadnuti kao narod, mi smo pod agresijom ne bi li napustili Kosovo“, rekao je Kabašić.
Govoreći o otvaranju mosta na Ibru, Kabašić je rekao da srpska zajednica to ne želi i da tvrdnje kosovskih vlasti da se to radi zarad mira i suživota, nisu tačne.
“Mi se ovdje ne osjećamo bezbjedno”, rekao je Kabašić i dodao da sloboda kretanja postoji, iako glavni most nije otvoren za saobraćaj.
On je ocijenio da se most može otvoriti jedino ako se oko toga slože strane u okviru dijaloga o normalizaciji odnosa, te kada se situacija normalizuje.
U tom kontekstu je zatražio je da se sa sjevera Kosova povuku specijalne jedinice Policije Kosova, te da lokalnu vlast ponovo preuzmu pripadnici srpske zajednice.
Vlada Kosova je nakon pritiska međunarodne zajednice organizovala glasanje za smjenu gradonačelnika na sjeveru, ali su ga Srbi bojkotovali ponovo na poziv Srpske liste zbog “nesređenih biračkih spiskova”.
Kao vidove pritisaka pripadnici srpske zajednice vide nastojanje Vlade Aljbina Kurtija da utvrdi vlast na sjeveru Kosova, te prisustvo Specijalne jedinice policije Kosova.
Kabašić je podvukao da se ne protestuje protiv albanskog naroda već protiv Vlade premijera Aljbina Kurtija.
Krize na sjeveru Kosova se nižu od novembra 2022. godine kada Srbi na sjeveru su krajem 2022. na inicijativu Srpske liste napustili kosovske institucije zbog insistiranja Vlade Kosova da se srpske registarske tablice zamjene kosovskim.
Situacija je kulminirala septembra 2023. kada je oružana grupa Srba napala Policiju Kosova i ubila jednog policajca.
Inače, zbog bojkota izbora na vlast su došli albanski gradonačelnici, a kosovske vlasti su ukinule dinar, počele sa zatvaranjem institucija Srbije na Kosovu, oduzimanjem imovine koja je u vlasništvu Agencije za privatizaciju Kosova.
Pripadnici srpske zajednice se takođe oštro protive eksproprijaciji zemljišta na sjeveru Kosova, koju sprovodi Vlada Kosova zarad izgradnje policijskih stanica ili baza.
Misija NATO-a na Kosovu (KFOR) je navela da svaka odluka o otvaranju glavnog mosta preko rijeke Ibar treba da bude donijeta u okviru dijaloga Prištine i Beograda, uz posredovanje Evropske unije.
Italijanski vojnici u okviru misije KFOR se nalaze na samom mostu preko rijeke Ibar, dok se u neposrednoj blizini nalaze i pripadnici Policije Kosova.
Portparol EU Peter Stano je takođe 1. avgusta ponovio stav Evropske unije da se pitanje otvaranja mosta u Mitrovici mora rješavati u okviru dijaloga, imajući u vidu da o tome postoji dogovor.
Kfor je naveo i da neće oklijevati da reaguje ukoliko postoji opasnost da događaji utiču na regionalnu bezbjednost i stabilnost.
Na protestu su prisutni i predstavnici Srpske liste - najveće partije Srba na Kosovu koja ima podršku Beograda.
Ova stranka je ranije saopštila da se most ne može otvoriti bez konsultacija i saglasnosti većinske srpske zajednice, koja živi sa sjeverne strane mosta.
Odbornici Skupštine opštine Sjeverna Mitrovica su aprila prošle godine usvojili odluku o otvaranju mosta preko Ibra, koja je potom proslijeđena Ministarstvu unutrašnjih poslova Kosova i Ministarstvu administracije lokalne samouprave.
Potpredsjednik Skupštine opštine Sjeverna Mitrovica, Skender Sadiku, krajem maja je rekao da su za implementaciju ove odluke sada nadležne centralne institucije, KFOR i Evropska unija.
Naveo je da bi sa tom odlukom morale da se slože i lokalne vlasti u Južnoj Mitrovici.
Bonus video:
