Od sabotaže instalacija energije preko sajber napada do proglašenja „nezavisnosti“ pograničnih sela sa rusofonim žiteljima, baltičke države se pripremaju za moguća ratna žarišta, piše Rojters.
Ukrajinski sukob je uznemirio Letoniju, Litvaniju i Estoniju, jedine djelove bivšeg Sovjetskog Saveza koji su se pridružili NATO i Evropskoj uniji.
Oni ne strahuju samo od konvencionalnog rata i prelaska tenkova preko granice od 1.009 km , nego i od manjih incidenata sličnih taktici koju je Moskva koristila da povrati kontrolu nad Krimom prošle godine.
Tri male države, geografski izolovane od ostatka EU, duže od godinu se pripremaju za „hibridni rat“, vježbama protiv „sabotera“, kampanjama protiv ruske „propagande“ i povećanjem troškova za odbranu i bezbjednost granice.
Litvanija je u maju održala simulaciju kako separatističke grupe napadaju instalacije blizu ruske enklave Kalinjingrad, bazu moskovske Baltičke flote, koja je sa ostatkom Rusije povezana željezničkom linijom preko Litvanije.
Vježba je, piše Rojters, izvedena po uzoru na prošlogodišnje osvajanje Krima od strane ruskih vojnika u uniformama bez obilježja, koji su nazvani „zeleni čovječuljci“ kada je Moskva negirala njihov identitet dok preuzimanje nije okončano.
„Moramo naučiti lekcije koje smo vijdeli na Krimu i koje dijelom vidimo na istoku Ukrajine. Bilo kakav mogući napad, u bilo kakvom obliku, mora se ozbiljno shvatiti,“ rekla je predsjednica Litvanije Dalija Gribauskaite u maju za Rojters. „Moramo biti spremni na sve.“
Mnogi stanovnici Baltika kažu da zabrinutost oko Rusije utiče na svakodnevni život do te mjere da je mogućnost ruske okupacije jedan od faktora za mnoge ljude koji razmatraju da kupe kuću.
Britanska agencija navodi da je strah od okupacije dubok u baltičkim državama, koje je SSSR anektirao u okviru tajnog Staljinovog plana sa Hitlerom 1939, nacisti zauzeli tokom Drugog svjetskog rata a potom ponovo osvojila Crvena armija i držala do pada Sovjetskog Saveza.
„Baltičke države imaju dobar razlog da strahuju od akcija Rusije. Veliki broj ljudi je lično vidio taktiku sličnu onoj koja je primijenjena u Ukrajini,“ rekao je Andres Kasekamp, profesor politike Baltika na Univerzitetu Tartu u Estoniji.
Aktivnost ruskih borbenih aviona je izazvala strah od mogućih incidenata koji bi mogli prerasti u širi sukob. Najmanje jednom je „za dlaku“ došlo do sudara sa švedskom letjelicom iznad Baltičkog mora.
Letonija i Estonija imaju brojne rusofone manjine na granicama sa Rusijom, uključujući građane sa ruskim pasošima. Letonske snage bezbjednosti su ove godine pokrenule istragu nakon objava na Fejsbuku u kojima je po svoj prilici promovisan separatizam u nekoliko sela u oblastima sa rusofonim većinama, podsjeća Rojters.
Tokom vježbe u maju, oko 3.000 litvanskih vojnika je simuliralo odgovor oružanim grupama koje su zauzele zgrade lokalne uprave da bi proglasile separatističku vladu, što proruski separatisti izvode u gradovima širom Ukrajine od prošle godine. Opštine na letonskoj granici takođe održavaju seminare o tome kako reagovati na „zelene čovječuljke“.
„Moglo bi doći do neke provokacije,“ kaže Igor Vatolin, letonski novinar koji vodi kampanju protiv Putinove politike. „Ti ljudi bi mogli za nekoliko sati zauzeti neku opštinu blizu granice i proglasiti neku vrstu lokalne republike.“
Neki kažu da su strahovi od baltičkog „hibridnog rata“ možda pretjerani, imajući u vidu da su to snažne demokratije i da ih štiti članstvo u NATO-u.
„Baltik se godinama osjeća ranjivo a sada se možda osjeća preranjivo, iako je to možda razumljivo s obzirom na njihovu istoriju,“ ocijenio je Nil Melvi, ekspert za taj region u organizaciji SIPRI iz Stokholma.
Bonus video:
