Evropski sud za ljudska prava je potvrdio stav da je Rusija prekršila prava porodica žrtava time što nije dala sve podatke o istrazi masakra u Katinskoj šumi.
U Katinskoj šumi je 1940. ubijeno više od 20.000 Poljaka - ratnih zarobljenika.
Katinski masakr je zbirni naziv za strijeljanje skoro 22.000 Poljaka - ratnih zarobljenika u Katinskoj šumi kraj Smolenska i u još nekoliko logora na teritoriji Sovjetskog Saveza u proljeće 1940.
Tada su, po naređenju Kremlja, agenti sovjetske tajne policije NKVD strijeljali zarobljenike, a zvanična Moskva je sve do devedesetih godina 20. veka zločin lažno pripisivala njemačkim nacistima.
Rusija je otvorila istragu masakra 1990. godine, ali je procedura obustavljena 2004. uz zaključak koji je ogorčio Poljake, da krivci više nisu živi, te da nema ko da se kazni.
Tekst te odluke i dalje je klasifikovan kao tajna, a, uprkos brojnim zahtjevima, porodice žrtava nisu dobile uvid u te dokumente.
Sud u Strazburu je počeo razmatranje tog pitanja pošto mu se 12 rođaka žrtava žalilo, smatrajući da Rusija istragu nije sprovela na odgovarajući način. Rekli su i da ih je Moskva spriječila da saznaju istinu o strijeljanju.
Sudije u Strazburu su u današnjoj odluci utvrdile da Rusija nije poštovala ljudska prava, jer nije objasnila zašto je zadržala u tajnosti ključne dosijee o istrazi tog slučaja.
Jednoglasno je 17 sudija ocijenilo i da "Rusija nije ispunila svoje obaveze" saradnje sa Evropskim sudom, jer je odbila da sudijama omogući uvid u sva dokumenta potrebna za razmatranje slučaja.
Sud je međutim takođe zaključio, kao i prilikom prvog razmatranja ovog slučaja 2012. godine, da nije nadležan da razmatra sama ubistva koja su se dogodila 58 godina prije stupanja na snagu u Rusiji Evropske konvencije o ljudskim pravima, 1998. godine.
Današnja odluka suda je konačna.
Katinske porodice ne žele odštetu - samo simbolično traže samo jedan evro, već insistiraju na punoj rehabilitaciji svojih pobijenih rođaka i žele da od Rusije, poslije sedam decenija, dobiju cio spisak strijeljanih i spisak mjesta gdje su sahranjeni.
Poljska je izrazila razočaranje zbog odluke Evropskog suda za ljudska prava da se proglasi nenadležnim.
Sud je saopštio da nema nadležnost da sudi u ovom slučaju jer se on dogodio prije usvajanja Evropske konvencije o ljudskim pravima 1950. godine, ali je istovremeno kritikovao Rusiju zbog neadekvatne istrage masakra.
"Mogu samo reći da me je ova odluka razočarala", rekao je zamjenik ministra spoljnih poslova Poljske Artur Novak-Far u saopštenju.
"Odluka suda ne uzima u obzir sve argumente poljske strane, koja ovdje ima veliko moralno i istorijsko pravo", dodao je on.
Katinjski masakr već godinama opterećuje odnose između Poljske i Rusije, a Varšava je naročito razočarana zbog činjenice da Moskva ne želi da preda dokumenta u vezi sa masakrom na dalju analizu.
Taj sud, sa sjedištem u Strazburu, saopštio je da Rusija "nije ispunila svoje obaveze" koje proizlaze iz odredbi Evropske konvencije o ljudskim pravima navodeći da je odbila da preda ključnu proceduralnu odluku u vezi sa istragom i da nije pružila nijedan valjani razlog zbog čega su ta dokumenta još uvijek povjerljiva, prenijela je agencija AFP.
Bonus video:
