Policijske racije koje su dovele do pada premijera Češke Republike prošlog mjeseca proistekle su iz druge istrage o organizovanom kriminalu, koja bi mogla razotkriti mrežu korupcije u ovoj članici Evropske unije.
Tužioci nisu saopštili detalje istrage, ali lokalni mediji, pozivajući se na, kako su saopštili, dokumenta koja su procurela iz tužilaštva, navode da su u njenom fokusu pojedinci poznati kao „kumovi“ - posrednici između svijeta politike i biznisa.
„To su ljudi koji koriste svakojake mreže da dobiju ono što žele,“ rekao je Jirži Pehe, bivši savjetnik bivšeg češkog lidera Vaclava Havela. „Oni su sada prvi put pod istragom, konačno, i to je pravi pomak,“ rekao je za Rojters.
Češki tužioci su kazali da sprovode jednu istagu koja ide u tri pravca: optužbe za podmićivanje, navodnu zloupotrebu položaja i element u vezi sa organizovanim kriminalom.
Policija je prošlog mjeseca upala u vladine kancelarije, banke i privatne stanove. Optužili su osam osoba, neke za podmićivanje a neke za zloupotrebu ovlašćenja, uključujući saradnicu premijera Petra Nečasa, koji je dao ostavku.
Rojters navodi da je ovom istragom policija prvi put pokušala da baci svjetlo na zakulisni dio javnog života Češke od kada je ta država od 10,5 miliona stanovnika odbacila komunizam 1989.
Viđen u Zadru: Janušek
Efikasna istraga bi ulila povjerenje stranim investitorima, koji žele da ulažu novac u Evropu u usponu, ali često odustaju zbog korupcije, piše Rojters, dodajući da bi takav obračun vratio povjerenje češkoj javnosti u vladavinu zakona.
Policija i tužioci su odbili da saopšte više detalja o tome protiv koga vode istragu, strahujući da bi bilo kakva informacija mogla otkriti planove osumnjičenima.
Robert Slahta, šef policijske jedinice za borbu protiv organizovanog kriminala, rekao je na konferenciji za novinare da je istraga usmjerena na navodne „klijentelističke veze“ osoba iz svijeta organizovanog kriminala.
Prema zvaničnim izvještajima, sudskim dokumentima iz drugih slučajeva, i riječima Vaclava Laske, bivšeg policajca koji je sada aktivista za borbu protiv korupcije, sistem funkcioniše na sljedeći način: „kumovi“ u saradnji sa političarima osiguraju da izabrane firme dobiju vladine tendere.
Ti ugovori se dodjeljuju po naduvanim cijenama a profit međusobno dijele biznismeni, posrednici i političari. Novac se pere izvan zemlje preko firmi sa složenim vlasništvom u poreskim oazama, rekao je Laska.
Tokom serije racija prošlog mjeseca, koje su dovele do hapšenja premijerove saradnice i ostalih, policija je pretresla stanove i kancelarije čeških biznismena Romana Janoušeka i Iva Ritiga.
Advokati biznismena, koji poriču da su njihovi klijenti umiješani u bilo kakve nezakonite aktivnosti, kažu da se protiv njih vodi istraga u okviru iste afere u kojoj je optuženo osam osoba. Janoušek i Ritig nisu privođeni niti optuženi. Tužioci, kako je prenio Rojters, nisu saopštili kojim dijelom istrage su oni obuhvaćeni niti zašto su njihovi stanovi pretreseni.
Hrvatski mediji su u junu objavili da su Janoušek i Ritig, koji važe za moćne lobiste, te praški odbornik Tomaš Hrdlička, pobjegli na Jadran. Trojica aktera skandala su, navodno, imali informacije iz obavještajnih krugova da se sprema velika akcija. Janušek je, kako je objavio „Večernji list“, bio u Zadru, pa su se Česi pitali kako je mogao napustiti zemlju u kojoj je skrivio saobraćajnu nesreću, zbog čega mu prijeti decenija zatvora.
U tom slučaju, Janušek čeka suđenje za pokušaj ubistva, pošto je njegov sportski automobil „porše kajen“ udario ženu u Pragu prošle godine.
Galerija
Bonus video:
