"Štampa je svirepa. Ona ništa ne oprašta. Samo lovi greške. Svaki motiv je izokrenut, svaki gest kritikovan."
Samo nedjelju dana nakon što je za pariski "Mond" izgovorila ove riječi, princeza Dajana je zajedno sa svojim partnerom, milijarderom Dodijem al Fajedom, poginula u saobraćajnoj nesreći u pariskom tunelu, bježeći od paparaca - prije tačno 15 godina, 31. avgusta 1997.
Štampa je svirepa
Tragedija se dogodila godinu dana poslije razvoda popularne Lejdi Di od britanskog prestolonasljednika Čarlsa, a mjesec dana pre nesreće, tabloidi su objavili da je princeza - koja je tad imala 36 godina - u romatičnoj vezi s egipatskim milijarderom i plejbojem, 41-godišnjim Fajedom, sinom vlasnika čuvene robne kuće "Herods".
Snimili su njihov poljubac na jahti na Mediteranu, u društvu dvojice princezinih sinova, Vilijama i Harija, unovčili fotografije po cijeni od dva miliona dolara i nastavili da proganjaju zaljubljeni par.
Proganjali su ih sve do noći između subote i nedjelje, kada je "mercedes" kojim je upravljao vozač hotela "Ric", gdje je par odsjeo i izgubio kontrolu nad vozilom, bježeći pred fotoreporterima na motorima i vespama.
Činjenica je, međutim, i da je Dajana, poslije razvoda, upravo putem štampe i fotografija vodila tajni rat protiv kraljevske porodice.
Zbog takvog njenog ponašanja, tvrdilo se u istraživanjima javnog mnjenja, popularnost britanske kraljevske kuće i same monarhije, kao institucije, bila je na najnižem istorijskom nivou, a manje od 50 odsto Britanaca podržavalo je monarhiju.
Objašnjenja da je automobil išao velikom brzinom bježeći od fotoreportera na motorima, za mnoge nije bio dovoljan razlog za tako tragičan udes.
Uz takve sumnje mnogi su se prisjećali da je Dajana poslednjih godina bila "noćna mora" britanske kraljevske kuće i ozbiljna opasnost za status najstarije monarhije na svijetu.
Nesrećan slučaj, ubistvo iz nehata ili prosto - sudbina?
Lična sudbina nesrećne princeze je posebna priča.
Odmah je postavljeno pitanje - da li je njena smrt nesrećan slučaj, ubistvo iz nehata ili prosto - sudbina?
Istraga je poverena izuzetno kriminalističkoj brigadi pariske policije, inače zaduženoj za slučajeve ubistva i za terorizam.
Kriminalistički islednici danonoćno su ispitivali sedmoricu francuskih fotografa koji su u kobnoj noći jurili za crnim "mercedesom".
Izvjesni američki turisti, koji su se zatekli na mestu tragedije, tvrde da su paparaci pokušavali da preteknu "mercedes" u kojem su se prevozili princeza i njen prijatelj, odnosno da je jedan od njih vozio svoj motor cik-cak da bi natjerao "mercedes" da uspori, što bi pružilo mogućnost za fotografisanje.
Poslije tragedije, britanska kraljevska porodica i kraljica Elizabeta lično našli su se na udaru neuobičajeno oštre kritike londonske štampe zbog "nedovoljne žalosti" za nesrećno nastradalom princezom od Velsa.
Javno je postavljeno i pitanje zašto na Bakingemskoj palati nije podignuta zastava na pola koplja, kao na većini zgrada širom Britanije, a kritičari se nisu zadovoljili ni zvaničnim objašnjenjem da se zastava viori samo kada je kraljica u Palati.
Najveća pažnja britanske štampe ikada
Londonski "Indipendent" je otišao i korak dalje pa je pozvao prestolonaslednika, princa Čarlsa da poslije smrti njegove majke, kraljice Elizabete, ukine monarhiju u Britaniji.
Pogibija princeze Dajane privukla je veću pažnju britanske štampe nego neki od najdramatičnijih događaja u Drugom svjetskom ratu, saopštila je britanska agencija "Darants pres katings" (Durrants Preš Cuttings), specijalizovana za praćenje napisa u štampi.
U prvih šest meseci 1997. godine kraljevskoj porodici je bilo posvećeno u prosjeku jedan odsto tekstova na naslovnim stranama, dok je 23 odsto prostora bilo posvećeno sportu, najpopularnijoj novinskoj temi.
Kad je Dajana poginula, u prvih mejsec dana su najveći britanski listovi posvećivali u proseku 35 odsto naslovnih strana vestima i tekstovima o tom događaju.
Najveći događaji u Drugom svjetskom ratu, kao što je povlačenje britanskih snaga iz Denkerka i konačni poraz nacističke Njemačke, svojevremeno su dobili 26 do 27 odsto prostora na naslovnim stranama.
U novembru, kriminalistička brigada pariske policije je započela u regionu glavnog grada Francuske široku potragu za vozilom "fiat uno" (u tom trenutku je bilo 40.000 vozila tog tipa u rejonu), koje je moglo da bude upleteno u udes u kojem je poginula Lejdi Dajana.
Detaljnim pregledom slupanog "mercedesa" i samog mjesta nesreće, istraga je došla do zaključka da se, vjerovatno, jedan "fiat uno" sudario sa "mercedesom", prije nego što se ovaj definitivno slupao, udarivši o stub tunela nedaleko od Ajfelove kule.
Knjige sumnji
Istovremeno, štampa je objavljivala citave "knjige sumnji" povodom ovog slučaja
Ispostavilo se da je grupa prevaranata odmah posle pogibije kontaktirala vlasnika "Harodsa" i ponudila mu navodne kopije dokumenata koji dokazuju da je američka obavještajna služba CIA znala za pripreme zavjere britanskog MI6 protiv princeze i njegovog sina.
Oni su ponudili i lažni medicinski izvještaj da je princeza Dajana bila u drugom stanju sa Dodijem kada je poginula.
Godine 2006, trojica fotografa koji su se našli na sudu jer su slikali Dajanu i Dodija u noći kada su poginuli osuđeni su na simboličnu kaznu od jednog evra na ime odštete za povredu privatnosti.
Iste godine, objavljeni su rezultati zvanične policijske istrage u Velikoj Britaniji, koja je utvrdila da je britanska princeza Dajana poginula u "tragičnoj saobraćajnoj nesreći" u Parizu i da su tvrdnje o "teoriji zavjere" neosnovane.
U istrazi je saslušano oko 400 ljudi, uključujući bivšeg Dajaninog muža, princa Čarlsa, njegovog oca i princa Filipa, muža kraljice Elizabete II, kao i šefove britanskih službi bezbjednosti, MI5 i MI6.
Deset godina poslije smrti, objavljene su četiri obimne istrage o njenoj pogibiji.
Sve istrage, i francuske i i britanske, su zaključile da je riječ o saobraćajnoj nesreći a nikako o nekoj zavjeri.
Galerija
Bonus video:
