Predsjednica Evropske komisije (EK) Ursula fon der Lajen govoriće u Evropskom parlamentu (EP) o stanju u Evropskoj uniji (EU).
Problemi su skoro isti kao i prošle godine: pandemija, klima, ekonomski rast i duboki jaz između pojedinih članica.
Eurobarometar, ispitivanje javnog mijenja koje redovno naručuju institucije EU, dao je jasne rezultate.
Za građanke i građane EU najvažnije teme o kojima bi Unija trebalo da se stara jesu zaštita klime, pandemija, zdravstvena zaštita, ekonomska situacija i socijalna nejednakost.
Zato će predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen u srijedu (15.9.) u svom drugom govoru u Evropskom parlamentu o stanju EU načeti baš te teme, svesti bilans i najaviti nove korake.
Pandemija
Evropa sada ima dovoljno vakcina protiv kovida, ali je broj vakcinisanih još uvijek suviše mali. Dostignut je doduše cilj koji je propagirala Ursula fon der Lajen – vakcinisati 70 odsto odraslog stanovništva EU – ali to nije dovoljno s obzirom na znatno zarazniji delta soj koronavirusa. Osim toga, broj vakcinisanih se od zemlje do zemlje znatno razlikuje: od skoro 90 odsto na Malti, do 20 procenata u Bugarskoj.
Evropska komisija mora narednih mjeseci da radi na tome, kaže za Dojče vele (DW) komesarka EU za zdravstvo Stela Kiriakides. Fon der Lajen je inicirala osnivanje nove EU-institucije – HERA, koja bi trebalo da igra značajniju ulogu u suzbijanju zaraznih bolesti. Time bi se, bar djelimično, ograničile nekoordinisane akcije država-članica koje su u suzbijanju pandemije primjenjivale različite standarde i mjere.
Privreda
Direktna posljedica pandemije je do sada neviđeni pad ekonomije. Ursula fon der Lajen tome želi da se suprotstavi isto tako do sada neviđenim programom obnove. Težište ekonomske politike EU idućih godina biće fond za oporavak vrijedan 750 milijardi eura, koji je po prvi put finansiran zajedničkim zaduživanjem članica Unije.
S obzirom na to da većina građana EU smatra da su zbog korone pretrpjeli ekonomsku štetu, očekivanja od konjunkturnog programa su velika. No taj plan krije i rizike, jer vodi ka većem zaduženju država-članica i rastu inflacije. Već je počela rasprava o tome kako postupati prema sve većim zaduženjima članica.
Klimatske promjene
Novac iz fonda za oporavak Evropska komisija najvećim dijelom želi da uloži u „zelene“ investicije. „Evropski zeleni plan“ (EU Green Deal) ima za cilj da Evropa do 2050. godine postane prvi klimatsko neutralni kontinent bez znatnije emisije ugljen dioksida.
Taj ambiciozni cilj progurala je Ursula fon der Lajen. Sada se radi o tome da se paketom zakona i mjera organizuje prelazak na obnovljive izvore energije, elektro-mobilnost i stvore moderna digitalna radna mjesta. Još nije jasno koliko svaka od država-članica mora da smanji emisiju štetnih gasova kako bi se dostigli zadati ciljevi.
Zajedništvo
Sve je više nejedinstva u EU. Poljska i Mađarska sve žešće se opiru pokušajima Evropske komisije i Suda EEU da zaustave razgradnju pravnog poretka u tim zemljama. Način na koji se shvataju evropske vrijednosti i osnovna prava više nije isti u svim državama-članicama. To je posebno vidljivo na primjeru homofobne politike u Poljskoj, Mađarskoj i nekim drugim članicama.
Nije riješeno ni pitanje solidarnosti u EU kada je riječ o migrantskoj politici. Raspodjela migranata i potražilaca azila koji bi ubuduće u sve većem broju mogli da stižu iz Avganistana, izazvala je duboke podjele u društvima država-članica.
Evropska komisija odustala je od očekivanja da će se postići dogovor o mehanizmu za prihvatanje izbjeglica i sve više se usredsređuje na zatvaranje spoljnih granica i sprečavanje migracija. Još nije poznato kakve nove predloge će iznijeti Ursula fon der Lajen.
Čeka se Njemačka
Ako se uporedi stanje EU ovog septembra s prvim govorom predsjednice Evropske komisije u septembru prošle godine, upada u oči to da su teme praktično ostale iste. Problemi su ogromni. Fon der Lajen će kao put u bolju budućnost pokušati da predstavi dogovorene ciljeve klimatske politike, fond za oporavak od ekonomskih posljedica pandemije i digitalizaciju privrede.
Nakon govora predsjednice Evropske komisije, u Evropskom parlamentu će se održati rasprava. To je, nakon ljetnje pauze, početak političke sezone u Briselu i Strazburu. No konkretan napredak u zakonodavstvu uslijediće tek kada se u Njemačkoj, najvećoj članici EU, nakon izbora 26. septembra formira nova koaliciona vlada.
Bonus video:
