Lukašenko je napravio političku umjetnost od oslanjanja na podršku Kremlja da bi se održao na vlasti 27 godina, dok naizgled malo daje zauzvrat.
”Sada, izbjegavan od spoljnog svijeta i suočen sa dodatnim međunarodnim sankcijama, on više nego ikad zavisi od podrške predsjednika Vladimira Putina - ali je Moskva jasno stavila do znanja da postoje linije koje mu neće dozvoliti da pređe”, piše agencija Rojters.
Kada je Evropska unija ove nedjelje optužila Bjelorusiju za “hibridni napad” pokušajima da potisne hiljade migranata preko granice u Poljsku, Rusija je odmah poslala bombardere da patroliraju bjeloruskim nebom i izvela zajedničke padobranske vježbe.
Međutim, na pitanje o Lukašenkovoj prijetnji da će blokirati ruski cjevovod kojim gas teče preko Bjelorusije do Poljske i Njemačke, jučerašnji odgovor Kremlja bio je jasan udarac.
Lukašenko se nije konsultovao sa Moskvom i njegove riječi i akcije “ni na koji način nisu koordinisane” sa Rusijom, rekao je portrparol Dmitrij Peskov.
Franak Vjačorka, savjetnik bjeloruske opozicione liderke Svetlane Tihanovskaje, rekao je da je taktika oko pitanje energenata tipično impulsivni pokušaj Lukašenka da igra na kartu Rusije protiv Zapada, a da prvo ne pita Moskvu.
“On je kao mali dječak koji se krije iza starijeg brata,” rekao je Vjačorka za Rojters.
“Lukašenko pokušava da koristi Kremlj i da prijeti Zapadu Kremljom, ali se često sa njim ne konsultuje oko svojih saopštenja.”
Rojters piše da to nije prvi put da Lukašenko testira Putinovo strpljenje.
On je decenijama vješto izvlačio ustupke od Moskve, posebno u vidu jeftine energije i kredita. U isto vrijeme ćuti o ideji “državne unije” sa Rusijom držeći je na dovoljnoj distanci da bi izbjegao podrivanje bjeloruskog suvereniteta ili moći.
Bjelorusija nije formalno priznala Krim, teritoriju koju je Rusija pripojila od Ukrajine 2014, iako se Lukašenko našalio sa Putinom na njihovom posljednjem sastanku ovog mjeseca da jedva čeka poziv da ode tamo sa njim.
Nil Melvin, direktor međunarodnih bezbjednosnih studija u institutu RUSI u Londonu, kaže da iza Putinove podrške, uključujući i onu tokom masovnih protesta koji su prijetili da zbace Lukašenka, stoji strah od revolucije koja bi u njegovom komšiluku mogla postaviti još jednu prozapadnu vladu.
“On ne želi da Lukašenka zbaci narodni pokret koji bi pomjerio Bjelorusiju prema Zapadu, kao što smo vidjeli u takozvanim ‘obojenim revolucijama’, posebno u Ukrajini”, rekao je Melvin. “Putin se prema tome mora odnositi veoma pažljivo”.
Moskva ne pokazuje znake vršenja pritiska na Lukašenka da riješi trenutnu krizu na granici i posljednjih dana je izvela nekoliko demonstracija vojne podrške bjeloruskom lideru.
“Sa naše tačke gledišta, ruski predsjednik ima mogućnost da utiče na situaciju i očekujemo da preduzme odgovarajuće korake”, rekao je portparol njemačke vlade.
U Rojtersovoj analizi se ocjenjuje da trenutna kriza ima svoje prednosti za Putina.
“Ona mu je dala šansu da pokazuje mišiće blizu granice sa NATO u vrijeme visokih tenzija sa alijansom i Moskva nastoji da pokaže da energično brani sebe i saveznike od onoga što predstavlja kao agresivne manevre zapadnog vojnog saveza u Crnom moru”, piše britanska agencija.
Dodaje da je potencijal migrantske krize da napravi metež u Evropi u skladu sa Putinovom strategijom izazivanja i potkopavanja EU.
“Mislim da je destabilizacija, sukob u različitim susjednim državama u EU, mjestima poput Ujedinjenog Kraljevstva, generalno dio strategije Kremlja proteklih godina”, izjavila je Olga Onuh, ekspertkinja za istočnu Evropu na Univerzitetu Mančester.
Turska ograničila letove za Bjelorusiju
Turska je juče zabranila građanima Sirije, Jemena i Iraka da lete u Minsk i potencijalno zatvorila jednu od glavnih ruta koje, kako tvrdi EU, Bjelorusija koristi za dovođenje hiljada migranata kako bi stvorila humanitarnu krizu na granici.
Hiljade migranata sa Bliskog istoka nalazi se u šumama na granici između Bjelorusije i članica EU Poljske i Litvanije, koje im ne daju da pređu. Neki su već umrli, a strahuje se za bezbjednost ostalih dok se bliži oštra zima.
EU optužuje Bjelorusiju da stvara krizu u okviru “hibridnog napada” na blok - dijeleći bjeloruske vize na Bliskom istoku, dovodeći migrante i ilegalno ih tjerajući preko granice. Brisel bi već u ponedjeljak mogao uvesti nove sankcije Bjelorusiji i aviokompanijama koje krivi za prebacivanje migranata.
Zvaničnici EU su pozdravili jučerašnju objavu Generalnog direktorata civilne avijacije Turske da Sirijcima, Jemencima i Iračanima neće biti dozvoljeno da kupuju karte za Bjelorusiju ili da se ukrcavaju na letove za tu državu sa turske teritorije.
Turska je demantovala da igra direktnu ulogu time što omogućava da se njena teritorija koristi za prebacivanje migranata. Međutim, na veb stranici aerodroma Minsk navedeno je šest komercijalnih letova koji su juče stigli iz Istanbula, najviše iz bilo kog grada van bivšeg Sovjetskog Saveza.
Evropski zvaničnici su više puta kazali da se nadaju da bi kriza najbolje mogla biti riješena sprečavanjem potencijalnih migranata na Bliskom istoku da se ukrcaju na letove za Bjelorusiju na samom izvoru, i da diplomate pregovaraju u regionu da to postignu, prenio je Rojters.
Bjelorusija poriče da podstiče krizu, ali je takođe poručila da ne može pomoći u njenom rješavanju ukoliko Evropa ne ukine postojeće sankcije. Brisel je uveo nekoliko rundi mjera zbog Lukašenkovog nasilnog obračuna sa masovnim uličnim protestima protiv njegove vladavine 2020.
Bonus video:
