Rezultati parlamentarnih izbora u Francuskoj najavili su promjenu pejzaža francuske političke scene, budući da su birači masovno podržali ekstremne partije sa obje strane i ostavili centristički savez Zajedno predsjednika Emanuela Makrona značajno oslabljenim uprkos tome što je osvojio najviše mjesta u parlamentu.
Mada će ljevičarski savez Nupes koji predvodi Žan Lik Melanšon biti najsnažnija opoziciona partija sa 131 poslaničkim mjestom, veliki pobjednik izbora je i ekstremna desničarska partija Nacionalno okupljanje koja je osvojila 11 puta više mjesta nego na prethodnim parlamentarnim izborima 2017. godine.
Sa 89 poslanika u Nacionalnoj skupštini, u odnosu na dosadašnjih 8, Nacionalno okupljanje na čelu sa Marin le Pen sada ima dovoljan broj poslanika da konstituiše parlamentarnu grupu i zatraži mjesta u parlamentarnim odborima, uključujući i ona koja se fokusiraju na odbranu i spoljnu politiku. Takođe, desničari imaju dovoljno poslanika da pokreću procedure koje mogu dovesti do izglasavanja nepovjerenja vladi.
Le Penova, koja je prije svega par mjesevi izgubila od Makrona na predsjedničkim izborima, ishod glasanja je nazvala “istorijskom pobjedom” i “seizmičkim događajem”.
”Makron je sada manjinski predsjednik... Njegov plan za reformu penzionog sistema je sahranjen”, kazala je juče Le Penova. “Ulazimo u parlament kao veoma snažna grupa i kao takvi tražićemo svaku poziciju koja nam pripada”.
Politički analitičar Bris Tjenturije, zamjenik generalnog direktora istraživačke agencije Ipsos, kazao je da ishod parlamentarnih izbora znači da se “Nacionalno okupljanje sada institucionalizuje” što znači da će desničari, koji su za razlikuje od ljevičarske koalicije Nupes homogeniji i diciplinovaniji dobiti veći prostor u javnosti i veću finansijsku pomoć što će im omogućiti da bolje pripreme sljedeću kampanju.
Tjenturije smatra da novi sastav francuskog parlamenta predstavlja izraz “želje francuskog naroda da pomjeri ravnotežu” rezultata predsjedničkih izbora. “Jasna je volja da sva moć i apsolutna većina ne odu Emanuelu Makronu kao i da mu se nametnu određena ograničenja, stavljen je pod neku vrstu nadzora”, kazao je Tjenturije.
Brojni analitičari opisuju izborni rezultat kao veliki lični poraz Makrona koji bi mogao ukaljati njegovu zaostavštinu.
Kada je Makron prvi put izabran 2017, bio je relativno nepoznat i predvodio je pokret koji je izgledalo kao da se pojavio niotkud i gurnuo u stranu tradicionalne partije lijevog i desnog centra.
”Makronov cilj je na neki način bila depolitizacija francuske politike. On je želio veći centar koji će okupiti ljude i sa ljevice i sa desnice koji će pokušati da riješe probleme Francuske nestranačkim zdravim razumom”, kazao je za CNN Žerar Arod, bivši francuski ambasador u SAD. “Umjesto toga stvoren je osjećaj da su jedina alternativa Makronovim centristima političari sa ekstrema ljevice i desnice”, kazao je on.
Orelijen Mondon, koja na Univerzitetu u Batu drži predavanja o ekstremno desničarskoj politici i radikalizaciji, smatra da je Makronov najveći promašaj to što je uspio da učini da Marin le Pen i krajnja desnica djeluju normalno.
”Zbog ideje o velikom centru, Makron i njegovi saveznici su se našli nasuprot ekstremnoj ljevici i ekstremnoj desnici, što je značilo da Le Penova može da se svrsta u istu kategoriju sa Nupesom”, kazala je Mondon.
Gubitak kontrole u parlamentu znači da će Makron morati da odustane od pristupa politici od “vrha do dna”, koji je sam nazvao “jupiterskim”, i da zauzme više kompromisni stav.
”Tako podijeljeni parlament će vjerovatno rezultirati političkim zastojem, sa mnogo sporijom reformskom agendom”, kazao je za Rojters Filip Guden iz Berklisa. “To će oslabiti poziciju Francuske u Evropi i ugroziti njenu fiskalnu poziciju, koja je već slaba”.
Makronove diplomatske politike prema očekivanjima ne bi trebalo da budu odmah pogođene, uključujući i snažnu podršku Ukrajini. U skladu sa ustavom Makron zadržava značajna ovlašćenja u spoljnoj politici, evropskin poslovima i odbrani nezavisno od toga sa kakvim poteškoćama se suočava njegov savez u parlamentu.
Bonus video:
