Evropska unija je poručila juče državama članicama da smanje upotrebu gasa za 15 odsto do marta sljedeće godine u okviru vanrednih mjera nakon što je ruski predsjednik Vladimir Putin upozorio da ruske isporuke preko najvećeg gasovoda za Evropu mogu biti dodatno smanjene, pa čak i prekinute.
Isporuke preko Sjevernog toka 1, kojim se dostavlja više od trećine ruskog izvoza gasa Evropskoj uniji, trebalo bi da budu obnovljene danas, nakon desetodnevne obustave zbog godišnjeg servisiranja.
Isporuke preko ovog gasovoda bile su smanjene i prije pauze za remont zbog spora oko sankcija, a sada bi mogle biti dodatno smanjene, dok su isporuke preko drugih ruta, poput Ukrajine, takođe pale pošto je Rusija napala svog susjeda u februaru.
Usljed ovih poremećaja Evropa nije uspjela da prije zime napuni skladišta gasa, što pokreće rizik od restrikcija i predstavlja još jedan udar za krhki ekonomski rast naročito ako Moskva dodatno ograniči ili potpuno prekine isporuke.
Evropska komisija je predložila dobrovoljni cilj za sve EU članice da smanje upotrebu gasa za 15 odsto od avgusta do marta, u poređenju s prosječnom potrošnjom za isti taj period od 2016. do 2021.
”Rusija nas ucjenjuje. Rusija koristi energiju kao oružje. I stoga, u svakom slučaju, bilo da se radi o djelimičnom smanjenju ili potpunom prekidu isporuka ruskog gasa, Evropa treba da bude spremna”, kazala je predsjednica Evropske komisije Ursula fon der Lajen.
O ovom potezu, za koji je potrebna podrška svih članica EU, razgovaraće se u petak kako bi ministri mogli da ga odobre 26. jula. “Vjerujemo da je potpuni prekid isporuka vjerovatan”, kazao je jedan zvaničnik EU. “Ukoliko budemo čekali, biće skuplje i značiće da igramo kako Rusija svira.”
Evropski političari tvrde da Rusija koristi tehnička pitanja kao uvod za smanjenje isporuka. Kremlj tvrdi da je Rusija pouzdan snabdjevač energijom i okrivljuje sankcije za smanjenje isporuka.
Dva ruska izvora upućena u planove izvoza kazala su u utorak za Rojters da se očekuje da isporuke preko Sjevernog toka 1 krenu danas, ali ispod kapaciteta od 160 miliona kubnih metara dnevno.
Gazprom, koji je pod kontrolom Kremlja, smanjio je izvoz na 40 odsto kapaciteta u junu, okrivivši kašnjenje vraćanja turbine koja je bila na popravci u fabrici Simens u Kanadi.
Putin je juče kazao da može doći do dodatnog smanjenja isporuka ili čak potpune obustave protoka preko gasovoda koji preko Baltičkog mora ide do Njemačke, koja se u velikoj mjeri oslanja na rusko gorivo.
On je kazao da je oprema vraćena iz Kanade, ali da zbog kvaliteta vraćene opreme i drugih parametara i dalje može doći do zatvaranja gasovoda.
”Možda će ga ugasiti u jednom trenutku, a to će biti to, Sjeverni tok 1 će prestati s radom, jer je takva oprema stigla iz Kanade”, kazao je on u televizijskom obraćanju bez navođenja više detalja.
Cijene gasa vrtoglavo skaču u nestabilnoj trgovini od izbijanja ukrajinske krize. Referentni mjesečni gasni ugovor TRNLTTFMc1 popeo se juče iznad 160 eura po megavat-satu (MVh), 360% više u odnosu na prije godinu dana, ali ispod svog martovskog maksimuma od 335 eura.
Bonus video:
