Prošle srijede mađarski premijer Viktor Orban proširio je ograničenja cijena prehrambenih proizvoda, u potezu koji će prema pisanju portala “Politko” vjerovatno pogoditi trgovce koji se već bore sa nizom mjera uvedenih tokom prošle godine.
Portal podsjeća da je u decembru 2021, usljed skoka cijena prehrambenih proizvoda u centralnoj i istočnoj Evropi, vlada usvojila zakon kojim se obavezuju supermarketi sa prihodom iznad 100 milijardi forinti (oko 250 miliona eura) da predaju prehrambene proizvode državnim humanitarnim organizacijama 48 sati prije isteka roka. Zatim je Budimpešta naredila ograničenje cijena - bez kompenzacije trgovcima - za šest namirnica, uključujući šećer, brašno, pileća prsa i vanrednom uredbom povećala porez velikim trgovačkim lancima sa 2,7 odsto na 4,1 procenat. Saopštenjem prošle srijede na spisak prehrambenih proizvoda sa ograničenim cijenama našla su se i jaja i krompir.
Pravila se odnose na kompanije koje nijesu mađarske, navodi “Politiko” i ističe da su među njima njemački giganti kao što su Aldi i Lidl, francuski lanac Aučan, irski Peni market, austrijski Spar i britanski Tesko. Uprkos tome što imaju profit od preko 1000 milijardi forinti, nekoliko lokalnih trgovačkih kompanija mogu da zaobiđu porez i ostale mjere jer funkcionišu po sistemu franšiza.
”Ono što se u ovom trenutku događa jeste namjerno protjerivanje određenih preduzeća sa tržišta”, kazao je za “Politiko” jedan od predstavnika pogođenih trgovaca, koji je želio da ostane anoniman. “Prosto je nemoguće poslovati sa profitom na održiv način u okolnostima koje je nametnula mađarska vlada”.
Orban tvrdi da je ograničavanje cijena dio njegovog plana da smanji inflaciju koja je u oktobru iznosila 21,1 odsto a očekuje se da će do kraja godine dostići 25 procenata.
Međutim, ostali članovi Orbanovog kabineta nijesu pokušali da sakriju ambiciju da međunarodne trgovce hranom uvedu u lokalno vlasništvo. “Treba da povećamo udio domaćeg vlasništva u sektoru građevinskih materijala i trgovini hranom”, kazao je ministar ekonomskog razvoja Marton Nagi.
Prehrambeni sektor je samo najnoviji sektor koji se našao na udaru Orbanovih ambicija, piše “Politiko”. Orban je od 2010. sprovodio kampanju za stavljanje ključnih sektora, uključujući bankarstvo, građevinu i energiju pod mađarsku kontrolu. Njegovi saveznici i partneri, i kompanije povezane sa njima, imale su koristi od toga kupujući velike udjele u tim sektorima.
Dva mjeseca nakon ubjedljive pobjede na izborima u aprilu, Orban je proglasio vanredno stanje što mu omogućava da uravlja zemljom dekretima i uveo je povećanje poreza za niz sektora u kojima uglavnom dominiraju strane korporacije.
Intervencija Evropske komisije bi mogla biti smatrana kao da je EU birokratija stala na stranu velikih trgovačkih kompanija u vrijeme kada se građani muče sa rastom troškova života – i dok Orban za mnoge probleme okrivljuje Brisel.
”Ukoliko Mađarskoj prođu ovako ozbiljne mjere, to bi moglo usližiti kao veoma negativan model za druge članice EU”, kazao je predstavnik trgovaca za “Politiko”.
Bonus video:
