Istaknuti ruski generali nestali su iz javnosti nakon neuspjele pobune plaćenika čiji je cilj bilo svrgavanje vojnog vrha, usred pokušaja predsjednika Vladimira Putina da ponovo učvrsti svoj autoritet.
Prema nepotvrđenim izvještajima medija, najmanje jedan od generala je priveden i ispitivan, piše agencija Rojters.
Britanska agencija podsjeća da se načelnik generaštaba Valerij Gerasimov nije pojavio u javnosti niti na državnoj televiziji od propale pobune u subotu kada je lider plaćenika Jevgenij Prigožin zahtijevao predaju Gerasimova. Takođe on nijednom od 9. juna nije pomenut u saopštenjima za medije ministarstva odbrane.
Gerasimov, 67, komandant je ruskog rata u Ukrajini i kod njega se nalazi jedna od tri ruske “nuklearne aktovke”, tvrde pojedini zapadni vojni analitičari.
Iz javnosti je nestao i general Sergej Surovikin, u ruskim medijima poznat i kao “General Armagedon” zbog njegove agresivne taktike u sirijskom konfliktu, koji je zamjenik komandanta ruskih snaga u Ukrajini.
“Njujork tajms” je u utorak, pozivajući se na američke obavještajne podatke, objavio da je Surovikin unaprijed znao za pobunu i da ruske vlasti provjeravaju da li je on saučesnik.
Kremlj je u srijedu umanjio značaj takvih izvještaja, navodeći da će biti dosta spekulacija i glasina. Juče je portparol Kremlja Dmitrij Peskov odbio da odgovori na pitanja o Surovikinu, uputivši novinare na ministarstvo odbrane, koje se tim povodom nije oglašavalo.
Kremlj ne odgovara na pitanja o Surovikinu
Na pitanje novinara da li Putin i dalje vjeruje Surovikinu, Peskov nije odgovorio. Samo je kazao da Putrin sarađuje sa ministrom odbrane i načelnikom generalštaba, a ne sa nekim u rangu Surovikina.
Američki zvaničnici kazali su juče za Rojters da je Surovikin podržavao Prigožina, ali da zapadne obavještajne službe ne mogu sa sigurnošću da kažu da li je na bilo koji način podržao pobunu.
“Moskou tajms” i jedan vojni bloger objavili su da je Surovikin uhapšen, dok pojedini drugi vojni dopisnici koji imaju veliki broj pratilaca u Rusiji tvrde da njega i druge visoke oficire ispituje bezbjednosna služba FSB kako bi utvrdili njihovu lojalnost
Rojters nije mogao da iz nezavisnih izvora utvrdi da li je Surovikin uhapšen ili ga ispituju, zajedno sa drugima.
Ribar, uticajni kanal na aplikaciji Telegram koji vodi bivši službenik za štampu ruskog ministarstva odbrane, objavio je da je u toku čistka. Navodi se da vlasti pokušavaju da iskorijene vojno osoblje koje navodno nije pokazalo dovoljno odlučnosti u gušenju pobune plaćenika usljed izvještaja da djelovi oružanih snaga nijesu učinili ništa kako bi zaustavili Vagnerovo borce u prvoj fazi pobune.
“Oružana pobuna privatne vojne kompanije Vagner postala je uvod za masovnu čistku u redovima ruskih oružanih snaga”, objavio je Ribar.
Takav potez ukoliko bude potvrđen mogao bi promijeniti način na koji Rusija vodi rat u Ukrajini i izazvati previranja u njenim redovima u trenutku kada Rusija pokušava da odbije ukrajinsku kontraofanzivu. Takođe bi mogla učvrstiti ili unaprijediti pozicije drugih vojnih i bezbjednosnih zvaničnika koje se smatraju lojalnim.
Prigožin računao na podršku oficira
Politikolog Mihail Komin, koji radi u Evropskom savjetu za međunarodne poslove, u kolumni za “Moskou tajms” podsjeća da je Prigožin dugo prije pobune otvoreno govorio da bi volio da ministra odbrane Sergeja Šojgua zamijeni general Mihail Mizincev, a Gerasimova Sergej Surovikin. Mizincev, poznat u zapadnim medijima i kao “kasapin iz Mariupolja” zbog upravljanja razornom opsadom tog ukrajinskog grada, bio je jedan od najperspektivnijih generala tokom vojnih reformi Serdjukov-Makarov 2008-2012. Godine 2012. imenovan je za šefa Centralne komande Generalštaba, kancelarije koja je upravo osnovana kako bi se racionalizovao arhaični lanac komandovanja u Oružanim snagama Rusije.
Komin piše da je Šojgu kada je imenovan za ministra odbrane zadržao tu instituciju i Mizinceva za njenog šefa, ali da mu se general nikada nije dopadao. Nakon zauzimanja Mariupolja, Mizincev je prvo degradiran, a zatim očigledno otpušten iz vojske, nakon čega je postao zamjenik komandanta Vagnera. Komin ističe da je Mizincev nesumnjivo zadržao svoj uticaj među onim oficirima koji su napredovali pod njegovom komandom, i moguće je da je njegova reputacija među tim oficirima igrala ulogu u Vagnerovoj sposobnosti da bez ikakvog krvoprolića zauzme vojni štab u Rostovu.
“Sasvim je moguće da je Prigožin u njegovom “maršu za pravdu” vjerovao da će naići na solidarnost mnogih oficira u oružanim snagama, i da će im se ako ustanak bude uspješan pridružiti određene grupe unutar vladajuće elite poput generala koji nijesu direktno vezani za Šojgua, ili bivših pripadnika Putinovog obezbjeđenja koji žele bolji status u društvu”, navodi Komin u kolumni.
Prigožin se nije prevario u pogledu solidarnosti oficira, budući da većina Oružanih snaga nije pokušala da ga zaustavi. Međutim, njegove nade za podršku elitnih grupa koje takođe žele reforme u ministarstvu odbrane su raspršene. Putin je bezrezervno podržao Oružane snage i na taj način spriječio da drugi organi vlasti izraze solidarnost sa Vagnerom, zaključuje Komin.
Pobjednici i gubitnici
Pojedini ruski i zapadni vojni i politički analitičari smatraju da je Šojgu sada možda čak i sigurniji na njegovoj poziciji.
“Mislim da je Prigožin očekivao da će se nešto dogoditi povodom Šojgua i Gerasimova, da će Putin odlučiti u njegovu korist”, objavio je na Tviteru Majkl Kofman, ruski vojni strateg u Karnegi fondaciji.
“Umjesto toga, njegova pobuna je možda čak učvrstila njihove pozicije, uprkos tome što postoji opšti stav da su nesposobni, i u velikoj mjeri prezreni u ruskim oružanim snagama”.
General Viktor Zolotov, šef Nacionalne garde i nekadašnji Putinov tjelohranitelj, mogao bi takođe izvući korist nakon što se pojavio u javnosti i kazao da su njegovi ljudi spremni da “do smrti brane” Moskvu od Vagnera. On je govorio o mogućnosti nabavke teškog naoružanja i tenkova za njegove snage prije pobune.
Vidno je bilo odsustvo Gerasimova u utorak kada je Putin zahvalio vojsci jer je spriječila građanski rat, za razliku od Šojgua koji se od tada nekoliko puta pojavio u javnosti.
Surovikin, zamjenik Gerasimova, zadnji put je viđen u subotu na snimku na kojem poziva Prigožina da obustavi pobunu. Izgledao je iscrpljeno i nije bilo jasno da li govori pod prinudom.
Dara Masikot, ekespertkinja za rusku vojsku u RAND korporaciji, kazala je da je nešto na tom snimku bilo čudno u načinu na koji je Surovikin imao automatsko oružje u krilu.
“Prije nekoliko dana sam primijetila da je nešto čudno. On ne nosi nikakve oznake ili činove. Preko 30 godina je u vojsci i nikada ih nije skidao”, napisala je ona na Tviteru.
U srijedu uveče pojavili su se nepotvrđeni izvještaji ruskih medija i blogera da je Surovikin nakon hapšenja zadržan u moskovskom zatvoru Lefortovo. Aleksej Venediktov, novinar sa dobrim vezama, rekao je - ne navodeći svoje izvore - da Surovikin nije bio u kontaktu sa svojom porodicom od subote i da su njegovi tjelohranitelji takođe ućutali. On je, međutim, rekao da Surovikin nije zadržan u Lefortovu.
Zapadni vojni analitičari smatraju da je Surovikin, koji je kratko komandovao ratom u Ukrajini prije nego što Gerasimov preuzeo komandu, efikasni operativac, a ruski ratni dopisnici su ga pominjali kao budućeg ministra odbrane.
Lorens Fridman, počasni profesor ratnih studija na Kraljevskom koledžu u Londonu, rekao je da bi uklanjanje Surovikina, ako je tačno, moglo biti više destabilizujuće za ruske ratne napore od subotnje pobune, “posebno ako se drugi saradnici Prigožina i Surovikina nađu na meti čistki. Surovikin je brutalan, ali i jedan od sposobnijih ruskih komandanata”, napisao je Fridman na Tviteru.
Bonus video:
