Od izgradnje stanova za nove zaposlene do ponude besplatnih obroka penzionisanim radnicima kako bi podijelili svoje znanje, proizvođači oružja u centralnoj Evropi tragaju za novim načinima suočavanja s najvećim procvatom od kraja Hladnog rata.
Proizvođači oružja u Poljskoj i Češkoj, sauočeni sa nedostatkom radne snage, pokreću ili proširuju programe za privlačenje i obuku novih radnika nakon što je rat u Ukrajini izazvao nagli porast potražnje za njihovim proizvodima, piše agencija Rojters.
Industrija oružja centralne Evrope proizvodi puške, granate i druge vojne potrepštine najbržim tempom od pada Berlinskog zida, dok kompanije ubrzavaju proizvodnju kako bi snabdijevale Ukrajinu i zadovoljile globalnu potražnju jer zemlje povećavaju vojnu potrošnju.
Na primjer, češki proizvođač municije i artiljerijskih granata STV Group dogovorio se sa gradom najbližim svojoj najvećoj fabrici u Polički, oko 200 kilometara jugoistočno od Praga, da za nove zaposlene izgradi stanove koje finansira kompanija, izjavio je za Rojters njen predsjednik David Hac.
Češka Republika i Poljska se hvale jednom od najnižih stopa nezaposlenosti u Evropskoj uniji od 2,7 odsto u junu, što je daleko ispod prosječne stope nezaposlenosti u bloku
Ta kompanija je takođe počela da nudi obroke u kantini za radnike u penziji kako bi mogli da podijele znanje o linijama koje su nedavno ponovo pokrenute da za Ukrajinu proizvode municiju iz doba Sovjetskog Saveza.
“Ova neformalna razmjena ideja ima izvanredne i trenutne efekte na efikasnost procesa proizvodnje, posebno kada ponovno pokrećete stvaranje robe koja dugo nije bila u proizvodnji”, rekao je Hac.
Češka Republika i Poljska se hvale jednom od najnižih stopa nezaposlenosti u Evropskoj uniji od 2,7 odsto u junu, što je daleko ispod prosječne stope nezaposlenosti u EU od 5,9 odsto za isti period, prema podacima Eurostata.
Jirži Hinek, predsjednik i izvršni direktor Udruženja odbrambene i bezbjednosne industrije (DSIA) Češke Republike, rekao je Rojtersu da bi nedostatak radne snage mogao izmjestiti proizvodnju iz centralne Evrope. Uz dovoljno radne snage i materijala, češke kompanije mogu povećati proizvodnju za do 20 odsto, procjenjuje Hinek.
To udruženje, koje predstavlja više od 160 kompanija, saopštilo je da izvoz čini oko 90 odsto proizvodnje oružja i vojnih potrepština u toj industriji. Od toga, prema Hinekovoj procjeni, isporuke vojne opreme Ukrajini čine 40 odsto izvoza.
Sa porastom potražnje, potreba za mlađim radnicima sa tehničkim vještinama će se samo intenzivirati za industriju koja zavisi od inovacija kako bi nastavila da raste, dodao je Hinek.
“Imamo stanovništvo koje stari, istraživače koji stare, inovatore, tehničke i prirodne nauke (odsjeci) koji proizvode potpuni manjak ljudi”, rekao je Hinek. “Potrebna nam je ekspanzija, ali nemamo odakle da dovedemo radnike”.
Češki proizvođač eksploziva Explosia, koji zapošljava oko 600 radnika i ostvario je rekordnih 1,2 milijarde kruna (55 miliona dolara) prihoda prošle godine, saopštio je da proširuje saradnju sa lokalnim univerzitetima i ubrzava automatizaciju kako bi nadoknadio nedostatak radnika u kompaniji, koja je poznata po proizvodnji plastičnog eksploziva semteks.
Poljska vojna tehnološka kompanija WB Group, prošle godine je počela da zapošljava više žena na proizvodnim trakama koje su ranije pokrivali uglavnom muškarci. Ta kompanija, koja zapošljava više od 2.000 radnika i ostvarila je 602 miliona zlota (150 miliona dolara) prihoda prošle godine, proizvodi bespilotne letjelice i raketne sisteme.
“Sa povećanjem porudžbina morali smo da promijenimo sistem proizvodnje”, izjavio je za Rojters portparol kompanije.
Rojters piše da je centralna Evropa ključan kanal za ukrajinsku vojsku. Od 29 država koje su je snabdijevale glavnim oružjem 2022. godine, Poljska i Češka Republika su činile više od 20 odsto ukupnog uvoza oružja u Ukrajinu po obimu, prema podacima Instituta za mirovna istraživanja iz Stokholma.
Češka vlada je saopštila da je, uključujući oružje isporučeno iz sopstvenih skladišta, ta zemlja poslala Ukrajini vojnu opremu u vrijednosti od 40 milijardi čeških kruna (1,84 milijarde dolara) u prvih 12 mjeseci rata. To uključuje 89 tenkova, 226 oklopnih vozila, 38 haubica, kao i sisteme protivvazdušne odbrane, helikoptere, municiju i rakete.
Češko ministarstvo odbrane je saopštilo da je trenutno iz Ukrajine najveća potražnja za municijom velikog kalibra za oružje iz doba Sovjetskog Saveza, zajedno s artiljerijom zapadnog standarda, artiljerijskim granatama i municijom za tenkove.
Zapošljavaju ukrajinske izbjeglice
Vlada je takođe započela razgovore o zapošljavanju nekih od stotina hiljada ukrajinskih izbjeglica, od kojih su većinom žene i djeca, kako bi pomogla kompanijama koje se bore da pronađu radnike, saopštilo je ministarstvo odbrane.
Drugi sektori u Poljskoj, najvećoj evropskoj ekonomiji u usponu, i u Češkoj Republici, posljednjih godina se bore da nađu radnike, te da je ta situacija povećala troškove rada i umanjila rast. Međutim, kako ističe Rojters, to je novi problem za industriju oružja, gdje je radna snaga opala nakon ere komunizma.
Između sredine 1980-ih i 2000. godine, zaposlenost u poljskoj industriji oružja je opala za 76 odsto, prema podacima koje je naveo stokholmski institut.
“Naravno, potrebni su vam sirovine i oprema, ali nedostatak stručnih radnika je sada glavni problem koji ometa proširenje proizvodnje”, kazao je Rojtersu je Lukas Visingr, nezavisni češki vojni analitičar.
PGZ, poljska državna kompanija koja kontroliše desetine firmi koje proizvode opremu koja uključuje oružje, municiju, oklopne transportere i bespilotne letjelice, traži zaposlene iz različitih industrija putem oglasa na društvenim mrežama, rekao je Artur Zaborek, šef ljudskih resursa u toj grupi.
Ova kompanija, koja zapošljava više od 18.000 ljudi, takođe planira kampanju sljedeće godine kako bi ubijedila Poljake koji rade u skandinavskim brodogradilištima da se vrate kući i rade na novim ugovorima za izgradnju brodova za poljsku mornaricu, objavljujući oglase koji ističu mogućnost jačanja nacionalne odbrane i rada bliže kući, rekao je Zaborek.
“Geopolitička situacija je dovela do najvećih projekata naoružanja u istoriji za tu grupu, što znači da je potražnja za stručnim radnicima dramatično porasla”, rekao je Zaborek.
Bonus video:
